Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
ISSN 2305-9397. Ғылым және білім. 2022. № 3-3 (68)
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ISSN 2305-9397. Ғылым және білім. 2022. № 3-3 (68)____ _
237 Бастапқы деректер файлында Жәнгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық университетінің «Ақпараттық жҥйелер және технологиялар» білім беру бағдарламасының білім алушылардың 3 жылдық оқу ҥлгерімі бойынша мәліметтер бар. Осы кластерлік талдаудың мақсаты кластерлерге бӛлу және тәуекел топтарын анықтау ҥшін тиісті кластерді анықтау болып табылады. Бҧл мәселені шешу ҥшін кластерлік талдауды қолдану негізгі тиімді және жаппай қолданылатын әдістердің бірі болып саналады.[25] Жақындық шарасы ретінде Евклид арақашықтығын (Евклидово расстояние) пайдалана отырып, кластерлік талдаудың иерархиялық рәсімінің кӛмегімен GPA балдарының ерекшеліктері бойынша жіктеуді жҥргіземіз, ал кластерлерді біріктіру ҥшін – толық байланыс әдісін (Метод полной связи) әдістерін қолданамыз. Осы әдістердің кӛмегімен екі кластерді бір- бірімен байланыстыруға болады.[11,12,13] Кез-келген екі кластер бір-біріне жақындағанда, олар бір-біріне жақындай бастайды және байланыс қашықтығы мен ерекшеленеді. Тиісінше, біріктірілген кластерлер кездейсоқ қалған бӛліктерден бӛлек элементтерге айналады. Бҧл қҧбылыс нысандарды бір-бірімен байланыстырады және кластерлерді қҧрайды. Алынған кластерлер ҧзын тізбектермен ҧсынылған. Кластерлердің табиғи санын анықтау аймақтарды кластерлерге біріктіру арқылы жҥргізілді. [14,15] GPA балдарының кӛрсеткіші бойынша кластерлерге біріктіру тәртібі иерархиялық ағашта 3 суретте кӛрсетілген. Бӛлуді бағалау ҥшін тӛмендегі формула бойынша қарастыруға болады: (3) (4) мҧндағы - кластардың орта кластерлік арақашықтығы; сол кластерлік арасындағы орташа кластерлік қашықтық болып келеді. Егер объектілер арасындағы барлық айырмашылықтар бір-біріне тең болса, онда бҧл жағдайда олар 1-ге тең болады. Жоғарыда сипатталған алгоритмнің кӛмегімен алынған бӛлімдер 1-ге тең немесе артық емес болып келеді. Нәтижесінде барлық нысандар бір кластерге біріктірілген кезде олар 1-ге тең болады деп айта аламыз.[16,17] Сурет 3 – «Ақпараттық жҥйелер және технологиялар» мамандығының студенттерінің GPA балдардың классификациясы. Толық байланыс әдісі. Толық байланыс әдісі (ағылш. Complete-linkage clustering) - иерархиялық кластерлеу алгоритмдерінің бірі. Бастапқыда ҥлгінің әр элементі жеке кластер болып саналады. Содан кейін кластерлер барлық элементтер бір кластерге енгенше дәйекті iJ j i b a a 2 e i ij k S 1 max 1 j i a a , ij b j i ; : Дендрограмма для 23 перемен. Метод одиночной связи Евклидово расстояние S tu d e n t 2 3 S tu d e n t 1 8 S tu d e n t 2 1 S tu d e n t 1 1 S tu d e n t1 0 S tu d e n t 7 S tu d e n t 8 S tu d e n t 1 4 S tu d e n t 1 9 S tu d e n t 9 S tu d e n t 1 7 S tu d e n t 6 S tu d e n t 1 6 S tu d e n t 5 S tu d e n t 1 2 S tu d e n t 2 2 S tu d e n t 4 S tu d e n t 3 S tu d e n t 2 S tu d e n t 2 0 S tu d e n t 1 5 S tu d e n t 1 3 S tu d e n t 1 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 Р а сс то я н и е о бъ е д |