Ж. У. Кобдикова педагогика ғылымдарының докторы

50
– 
қыз мет бағ дар ла ма ла рын құру еркіндігі, жет кі зу ші лер мен тұ ты ну шы-
лар ды ірік теу, ба ға бел гі леу;
– 
қыз мет кер лер ді жал дау еркіндігі;
– 
та быс ты ер кін та ра ту жә не пай да ла ну;
– 
сырт қы эко но ми ка лық қыз мет ті тәу ел сіз жү зе ге асы ру;
– 
та быс қа же ту (пай да);
– 
тәуе кел дің бо луы;
– 
нә ти же лер ге же ке жау ап кер ші лік;
– 
икем ді лік, жеделділік;
– 
заң ды тұл ға лар мен аза мат тар дың биз нес ак тив те рін жә не қа ра жат та рын 
тар ту.
Кә сіп кер лік фак то рлар – кә сіп кер лік қыз мет тің ерекшеліктерінің іс ке 
асы рылу мүм кін дік те рін анық тайт ын па ра ме тр лер. Кә сіп кер лік тің іш кі ұй ым-
дас ты ру ерек ше лік те рі не бай ла ныс ты ішкі факторлар, қор ша ған ор та ның 
си па ты на бай ла ныс ты сырт қы фак тор лар болады.
Сырт­қы­фак­тор­лар
Кә сіп кер лік қыз мет тің нақ ты жағ дай ла рын анық тайт ын сырт қы фак тор-
лар ға мы на лар жа та ды:
• та би ғи жә не де мог ра фия лық фак тор лар – кли мат тық жағ дай лар жә не 
жер са па сы, шикізат қоры, ха лық тың жас ерекшелігі бой ын ша құ ры лы мы 
жә не т.б. Ол са ла лық ма ман да ну ды жә не кә сі по рын дар дың ор на ла су ын, 
шығын дең гей і мен жұ мыс кү шін пай да ла ну мүм кін ді гін анық тай ды;
• әлеу мет тік-мә де ни фак тор лар – мо раль дық жә не адам гер ші лік нор ма лар, 
ді ни на ным -сенімдер, ха лық тың бі лім дең гейі. Бұл фактор қажеттіліктер 
мен сұраныс ерекшеліктерін қа лып тас ты ру ға әсер етіп, кә сіп кер лік ті 
ұй ым дас ты ру мен іс кер лік эти каны, кә сіп кер лік ке де ген көзқарасты анық-
тай ды;
• тех но ло гия лық фак тор лар – ел дің өнер кә сіп тік да му дең гейін, ғы лым 
мен тех ни ка, тех но ло гия лар жә не олар ды қол да ну, өн ді ріс тің си па ты мен 
ны сан да рын, сон дай-ақ кә сіп кер лік қыз мет тің әдіс те рін анық тай ды;
• эко но ми ка лық фак тор лар – на рық тың да му дә ре же сі, жи ын тық сұ ра-
ныс тың кө ле мі, на рық тық бә се ке лес тік дең гейі, ақ ша-кре дит жүй есі нің 
тұ рақ ты лы ғы, та быс дең гейі мен олар ды бө лу си па ты, жи нақ дең гейі, 
са лық сая са ты жә не т.б. Бұлар шек теу лі ре су рс тар дың бө лі нуін жә не 
кә сіп кер лік бел сен ді лік тің дең гей ін анық тай ды.
• инс ти ту цио нал дық фак тор лар – банк жүй есі мен сақ тан ды ру биз не сін, 
жет кі зу жә не са ту ка нал да рын да мы ту, сау да дел дал да ры (кон сал ти нг тік, 
заң герлік, жар на ма лық, кө лік агент тік те рі ), бай ла ныс жә не ақ па рат тық 
қол дау құралдарын да мы ту . Ол тауар айырбасының жиілігі мен кәсіп-
керлік қызмет мүм кін дік те рінің ке ңеюіне негізделеді.
• құ қық тық фак тор лар – шаруашылық құ қық тың да му дә ре же сі, ша ру а-
шы лық ай на лым агент те рі ара сын да ғы қа ты нас тар ды рет теу, кә сіп кер лік 
қыз мет ті заң на ма лық қор ғау, мем ле кет тің реттеу мақсатындағы ара ла су 
си па ты. Ол кә сіп кер лік қыз мет тің ал ғы шарт та рын қам та ма сыз етіп қана 
қоймай, оның қыз ме ті нің дең гей ін де анық тай ды.

жүктеу/скачать 6.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: