Гиф фен па ра док сі сұ ра ныс за ңы ның ше гі нен шы ға тын жал ғыз ерек ше жағ-
дай бо лып та бы ла ды, ол ағыл шын эко но мис ті Ро берт Гиф фен нің (1837–1910)
құр ме ті не атал ған. Эко но мист ХІХ ға сыр да Ир лан дия да бол ған ашар шы лық ке-
зін де ба ға сы қымбаттаса да кар топ қа сұ ра ныс арт қа нын бай қа ған. Гиф фен бұ ны
ке дей от ба сы лар дың бюд же тін де кар топ тың үле сі жо ға ры бол ған ды ғы мен бай-
ла ныс тыр ды. Бұл әлеу мет тік топ тың нақ ты шы ғын да ры тө мен деп, кар топ тың
ба ға сы қым бат та ға ны на қа ра мас тан, олар аш қал мау ла ры үшін бас қа тау ар лар ға
ке те тін шы ғын ды азайт ып, кар топ ты тұ ты ну кө ле мін арт тыр ды. Осының нә ти-
же сін де кар топ тың сұ ра ныс сы зы ғы «кө те ріл ген» си пат қа ие болды.
Гиф фен әсе рі өнер кә сіп тік да мы ған ел дер де си рек кез де се ді, ал осы әсер
кө рі ніс тап қан тау ар лар Гиф фен тау ар ла ры деп ата ла ды.
Гиф фен тау ары – тұ ты ну құ ры лы мын да ма ңы зы бар тө мен дең гей лі тау ар
(бар лық тұ ты ну шы лық шы ғын дар бюд же тін де оның үле сі жо ға ры). Гиф фен
тау ары жағ дай ын да кі ріс әсе рі ор нын тол ты ру әсе рі нен тө мен, нә ти же сін де
осы тау ар дың ба ға сы ар зан да ған да, оған де ген сұ ра ныс тө мен дей ді (си пат-
та ма сы жақ сы рақ тау ар лар ды са тып алу үшін қар жы кө зі пай да бо ла ды), ал
ба ға сы жо ға ры ла ған да – сұ ра ныс ар та ды.
Экзогенді және эндогенді сұраныс түрлері болады. Эк зо ген ді сұ ра ныс – үкі-
мет тің ара ла суы нан не ме се сырт тан қан дай да бір күшті ен гі зу ден ту ын дай тын
сұ ра ныс.
Эн до ген дік сұ ра ныс (іш кі сұ ра ныс) – осы қо ғам да бар фак тор лар дың нә ти-
же сін де қо ғам ішін де қа лып та са ды.
Қа рас ты ры лып отыр ған тау ар дың ба ға сы өз гер ме ген кез де сұ ра ныс қа әсер
ете тін фак тор лар сұ ра ныс тың құн ды емес де тер ми на нт та ры деп ата ла ды. Эко-
но мис тер ең ма ңыз ды құн ды емес де тер ми на нт тар дың ара сы нан мы на лар ды
атай ды:
Достарыңызбен бөлісу: |