Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

жүктеу/скачать 4.66 Mb.

бет	13/76
Дата	09.06.2016
өлшемі	4.66 Mb.
	#123802

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 76

7. Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

42. Оқушылардың дайындық деңгейі пәндік, тұлғалық, жүйелік-әрекеттік нәтижелерімен бағаланады.

      43. Пәндік нәтижелері екі аспектімен айқындалған: білуі тиіс және меңгеруі тиіс.
      44. 1-сыныптың оқушылары:
      1) бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрларын;
      2) табиғи және жасанды жолмен алынған бояулардың атаулары, күн спектрінің негізгі түстері, басты түстерден құрамдас түстер алу тәсілін;
      3) көркемдік материалдардың түрлері (табиғи, қағаз, жұқа картон, мата, желім), олардың қасиеттері мен атауларын;
      4) бүктеу, кесу және жұмсарту тәсілдерін;
      5) желімнің көмегімен біріктіру тәсілдерін;
      6) қарапайым сәндеу түрлерін: бояу, жапсыру;
      7) оқушылардың өз қызметінде пайдаланатын материалдардың (бейнелеу және графикалық) ерекшеліктерін және олардың бейне жасаудағы мүмкіндіктерін, бейнелеу қызметінің құрауыштарын: сызық, бояу, дақ, түс, симметрия, сурет, кесте, ою-өрнек; жазық және көлемді бейне, бедер;
      8) Қазақстан және әлемнің атақты суретшілерін білуі тиіс.
      45. 1-сыныптың оқушылары:
      1) мынадай өнер түрлерінде бастапқы көркемдік жұмыс дағдыларын меңгеруі: кескіндеме, графика, мүсін, дизайн, сәулет бастамалары, сәндік-қолданбалы және халық өнерінің түрлері;
      2) көлденең, тігінен, қиғаш, доға тәрізді, толқынды сызықтар орындауы;
      3) көркемдік материалдардың мәнерлеу мүмкіндіктерін: гуашь, акварель, пастель және борлар, қарындаш, ермексаз, құрастыруға арналған қағаз;
      4) көркем-шығармашылық жұмыстарын орындау процесінде көркемдік дағдыларын, білімдері мен түсініктерін қолдануын;
      5) табиғат пен ертегілік бейнелер нақыштарын пайдалана отырып сәндік композицияларды орындауын;
      6) суретте, кескіндемеде, мүсін және көркемдік құрастыруда қарапайым практикалық шеберліктер мен дағдыларды меңгеруі тиіс.
      46. 2-сыныптың оқушылары:
      1) табиғи және жасанды жолмен алынған бояулардың атауларын, күн спектрінің негізгі түстерін, басты түстерден құрамдас түстер алу тәсілін;
      2) Қазақстан және әлемнің атақты суретшілерін;
      3) құрастыру, дизайн және сәулет нысанын жобалаудың көркем мәнерлілік құралдарын;
      4) көркемдік іс-әрекет түрлерін: жазықтықта және көлемде бейнелеу; жазықтықта, көлемде және кеңістікте құру немесе көркемдік құрастыру; әртүрлі көркемдеу материалдарын пайдаланумен безендіру немесе сәндік көркемдік қызмет;
      5) қазақ ұлттық мәдениетінің кейбір ерекшеліктерін (дәстүрлі сәулет өнері, киім, сәндік өнер, мейрамдар және т.б.) білуі тиіс.
      47. 2-сыныптың оқушылары:
      1) эмоциялық жай-күйін, шығармашылық көркемдік іс-әрекетке жеке көзқарасын білдіруді;
      2) көркемдік терминдер мен ұғымдарды белсенді қолдануды;
      3) құрамдас түстерді алу үшін басты түстерді араластыру, сызықтық перспективасын сақтай отырып графикалық бейнелерді жасауды;
      4) өз бетінше шығармашылық іс-әрекетпен айналысу дағдыларын;
      5) заттай әлемді, өсімдіктер мен жануарларды бейнелеудің бастапқы дағдыларын, кеңістікті жазықтықта бейнелеудің және кеңістіктегі құрылымдарды бейнелеудің бастапқы дағдыларын, адамның жазықтықта бейнеленуі туралы алғашқы түсініктерді меңгеруі тиіс.
      48. 3-сыныптың оқушылары:
      1) бейнелеу өнерінің негізгі түрлері мен жанрларын;
      2) 20 ғасырдың 50-70 жылдарындағы қазақстандық өнердің көрнекті өкілдерінің аттарын;
      3) монументалды өнер мен сәулет ескерткіштерінің, тарих ескерткіштерінің атауларын;
      4) бейнелеу, сәндік-қолданбалы өнер, сәулет және дизайн туындыларының айырмашылықтарын және осы өнер түрлерінің адам мен қоғам өміріндегі рөлі туралы білуі тиіс.
      49. 3-сыныптың оқушылары:
      1) шығармашылық қызметте көркемдеу материалдарын қолдануды (гуашь, акварель, борлар, қарындаштар, ермексаз, құрастыруға арналған қағаз);
      2) көркем бейне жасауда белгілі көркемдік мәнерлеу құралдарын пайдалануды (ырғақ, фактура, реңк, бөліктердің арақатынасы, композиция, жарық көлеңкесі);
      3) негізгі және құрамдас, жылы және суық түстерді ажыратуды;
      4) бейнелеу, сәндік-қолданбалы өнер, сәулет, дизайн туындыларын қарастыру және оларға қатысты эмоциялық көзқарасын білдіру және олардың осы көркем шығармашылық түрлеріне қатыстылығын айқындауды;
      5) Қазақстанның көрнекті суретшілерінің жекелеген туындыларын тануды;
      6) өз бетінше шығармашылық қызметпен айналысуда: суретте және кескіндемеде (натурадан, есте сақтау арқылы, елестету арқылы салу), әдебиет және музыка туындыларына салынған суреттерде көркемдік мәнерлеу құралдарын пайдалануды;
      7) заттардың пропорциясы, қарапайым перспектива заңдары, заттардың конструкциясы мен адам құрылымы туралы алғашқы түсініктер және оларды пайдалануды меңгеруі тиіс.
      50. 4-сыныптың оқушылары:
      1) бейнелеу өнерінің негізгі түрлері мен жанрларын;
      2) мемлекеттік символиканы, туған өлкенің белгілі тарих және мәдениет көркем-тарихи ескерткіштерін;
      3) қазақстандық және шетелдік өнердің көрнекті өкілдерін және олардың негізгі туындыларын, Қазақстанның ұлы сәулет ескерткіштерін;
      4) бейнелеу сауатының негіздерін (түс, рең, пропорция, композиция);
      5) кескіндеме түрлерін: қондырғы, монументальды, сәндік, миниатюра;
      6) мүсін түрлерін: бедер, бюст, мүсін, ескерткіш;
      7) сәулет құрылыстарының түрлерін: ежелгі сәулет, қазіргі амандағы сәулет, тұрғын ғимараттар, кесене, мешіт, мұнара;
      8) көркемдік қолөнер түрлерін: зергерлік өнер, ағашқа ойып жазу, күйіктас, кілем тоқу;
      9) еліміздегі және әлемдегі көркем мұражайлар атауларын білуі тиіс.
      51. 4-сыныптың оқушылары:
      1) негізгі және құрамдас, жылы және суық түстерді ажыратуды;
      2) шығармашылық қызметте көркемдеу материалдарын қолдануды (гуашь, акварель);
      3) туындының тақырыбын, негізгі ойын анықтауды;
      4) көркем туындылардың жанрларын ажыратуды;
      5) берілген немесе еркін тақырыпқа эскиз жасау, бейненің логикалық бірізділігін байқауды;
      6) көркем шығармалардың композициялық орталығын, сюжетін анықтауды;
      7) көркем шығармалардағы кейіпкерлердің қылықтары уәждемесін түсіндіру, туынды кейіпкерлерінің іс-әрекеттеріне қатысты жеке көзқарасын білдіру, олардың іс-әрекеттері мен қылықтарын шынайы өмірдегі жайттармен салыстырып көрсетуді;
      8) шығарманы орындаудың техникалық тәсілдерін түсіндіруді;
      9) суреттер мен композицияларда берілген көркем шығармалардың белгілі сюжеттері туралы толғануды;
      10) қазіргі заманғы техникамен заттар жасауды: қағаз пластикасы, икебана, коллаж, граттаж, дизайн стиліндегі нақыш;
      11) Қазақстанның көрнекті суретшілерінің жекелеген туындыларын тануды;
      12) адамның даналығы мен бай рухани өмірінің сұлулығын, адамның ішкі жан дүниесінің сұлулығын бейнелейтін өнер туындыларынан мысалдар келтіруді;
      13) өнер туындыларын бағалау, көрмеге, мұражайға және т.б. барған кезде өз пікірін білдіруді меңгеруі тиіс.
      52. Тұлғалық нәтижелер, оқушылар:
      1) Қазақстанның, өз қаласының мәдениеті мен өнері үшін мақтаныш сезімін;
      2) әлемге оның табиғатпен, халықтармен, мәдениеттермен табиғи тұтастығы мен алуан түрлілігінде әлеуметтік бағдарланған көзқарасын;
      3) басқа халықтардың тарихы мен мәдениетіне құрметпен қарауын;
      4) эстетикалық қажеттіліктерін, құндылықтары мен сезімдерін;
      5) этикалық сезімдерін, эмоциялық-адамгершілік қайырымдылығын көрсете білуі тиіс.
      53. Жүйелік-әрекеттік нәтижелер, оқушылар:
      1) оқу және көркем-шығармашылық тапсырмаларды шешудің аса тиімді тәсілдерін саналы түрде таңдау шеберлігін;
      2) шығармашылық жұмыс және басқа да тәжірибелік іс-әрекет түрлерін орындау кезінде алынған білімдерін;
      3) жеке және топпен жұмыс істеу, әртүрлі көзқарастар мен мүдделерді ескере отырып ортақ шешім табу және дауларды шешу шеберлігін;
      4) қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдануы тиіс.

Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
11-қосымша

Бастауыш білім беру деңгейінің 1–4-сыныптары үшін
«Еңбекке баулу» пәнінен типтік оқу бағдарламасы

1. Түсінік хат

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.

      2. Пәннің негізгі ерекшелігі – адам және қоршаған әлем арасындағы өзара байланысы, қоғам дамуындағы адам қызметінің рөлі туралы түсініктерін, алғашқы технологиялық біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыру. Еңбек оқушы дамуының (адамгершілік, ақыл-ой, физикалық, эстетикалық) ең бір басты факторы болып табылады. Осы сатыда қалыптасатын дағды оқушының одан әрі дамуын қамтамасыз етіп қана қоймай, меңгеретін білім және білікті белсенді түрде қабылдауы мен түсінуіне мүмкіндік тудырады.
      3. Негізгі мақсаттар:
      1) бастапқы технологиялық білім, еңбек білігі мен дағдысын, іс-әрекетті жоспарлау және ұйымдастыру тәсілдерін меңгерту;
      2) сенсорика, қол саусақтарының кіші моторикасын, кеңістік қиялын, ақпарат түрлерінде бағдарлау қабілеттерін дамыту;
      3) қоршаған әлем өзгерісіндегі адам еңбегінің рөлі туралы білімді меңгерту;
      4) адам және адам еңбегіне құрметпен қарауға, еңбексүйгіштігін тәрбиелеу.
      4. Міндеттер:
      1) алғашқы жалпы еңбек және арнайы біліктерін, еңбек және экологиялық мәдени негізін қалыптастыру;
      2) ақпаратты іздеу, қайта өзгерту, сақтау және қолдану үшін практикалық іс-әрекетте және күнделікті өмірде алған білім мен білігін пайдалану;
      3) жеке гигиена ережесін сақтау, материалдар және құралдармен қауіпсіздік жұмыс тәсілін қолдану дағдысын дамыту;
      4) өздігінен қажетті материалдардан түрлі бұйымдар құрастыру;
      5) оқушылардың шығармашылық қабілетін, көркем сезімін, шығармашылық қиялын, кеңістік ой-өрісін, эстетикалық талғамы мен құрастырушылық қабілеттерін дамыту;
      6) ұжымдық жұмыс істеуді ұйымдастыру.
      5. Типтік оқу жоспары бойынша «Еңбекке баулу» пәніне аптасына 2 сағат, бағдарламалық материалды меңгеру үшін жылына: 1-сыныпқа – 66 сағат, 2–4-сыныптарға 68 сағат қарастырылған.
      6. Пәнаралық байланысты жүзеге асыру кезінде оқушылар басқа пәндерден алған біліктіліктері мен дағдыларын еңбекке баулу сабағында пайдалана алады:
      1) қазақ тілі, әдебиеттік оқу. Көркем шығармаларды оқи отырып, сәндік-қолданбалы өнер туралы мәліметтермен танысу, білімін тереңдету, өз еңбегінің нәтижесін ауызекі тілде толық, нақты, жүйелі жеткізе білу;
      2) математика. Бұйымдарды жасауда өлшем бірліктерін қолдану;
      3) дүниетану. Табиғатқа саяхат барысында табиғи материалдармен танысу, оларды жинау, табиғи құбылыстар туралы мағлұматтар алу;
      4) бейнелеу өнері. Бұйымдар мен заттардың пішінін, түсін салыстыру, сызу, бояу, сурет салу, мүсіндеу жұмыстарын орындау, үйлесім туралы түсінігін тереңдету, оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту, бұйымдардың шығу тарихымен танысу;
      5) дене шынықтыру. Қол саусақтарының ұсақ бұлшық еттерін дамыту, бұлшық еттерді шынықтыру, жұмыс істеу барысында санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау ережесімен танысу және оны орындау арқылы пәнаралық байланыс жүзеге асырылады.

2. Оқу пәнінің 1-сыныптағы базалық білім мазмұны

7. Еңбекке баулу пәнінің білім мазмұны екі бөлімнен тұрады:

      1) техникалық еңбек. Табиғи материалдармен жұмыс, ермексаз, қағаз және қатырма қағазбен жұмыс, техникалық құрастыру, тоқыма материалдармен жұмыс;
      2) көркем еңбек. Ұлттық киімдер, зергерлік өнер және ұлттық бұйымдармен танысу.
      8. «Техникалық еңбек» бөліміне 40 сағат берілген.
      9. Табиғи материалдармен жұмыс (10 сағат):
      1) табиғатқа саяхат. Табиғи материалдардың түрлері мен оны сақтау жағдайы;
      2) табиғи материалдардан түрлі аппликация жасау. Аппликация жасау реті. Үлгі бойынша жұмыс түрлері;
      3) аппликация жасауда кептірілген түрлі жапырақтар, тұқымдардан және гүлдерден аппликация дайындау;
      4) мозайка туралы мәлімет. Ұсақ тастардан «қадам» және «табақша» құрастыру.
      10. Ермексазбен жұмыс (10 сағат):
      1) ермексазбен жұмыс істеу ережесі мен тәсілдері (жұмсарту, домалақтау, созу, сопайту, басу, тегістеу, бөлшектерді біріктіру). Қажетті құрал-жабдықтар;
      2) ермексаздан түрлі құрамақтар жасау реті;
      3) ермексаздан түрлі мүсіндеме жасау;
      4) үлгі бойынша мүсіндеу: домалақ, сопақ пішінді заттар (жемістер, көкөністер, ойыншықтар т.б). Құрастыру реті мен жұмыс жоспары.
      11. Қағаз және қатырма қағазбен жұмыс (14 сағат):
      1) қажетті құрал-жабдықтар. Қауіпсіздік ережесі;
      2) тізбек құрастыру тәсілі. Қағазды қатпарлап бүктеу, қию тәсілдері;
      3) үлгіні пайдалану (тілше, дөңгелек пішінді құрамақтар, шам, ат т.б.). Жұмыс істеу тәсілдері;
      4) қалып үлгіні пайдаланып түрлі пішіндер жасау. Пішінді белгілеу, салу, кесу. Шартты белгілер;
      5) пішіндерден түрлі фигуралар құрастыру. Бөлшектерді құрастыру реті, желімді дұрыс пайдалану;
      6) қағаз және қатырма қағаздан түрлі ойыншықтар жасау, аппликация құрастыру;
      7) түрлі түсті қағазбен жұмыс түрлері (өрнектер, фигуралар, мозаика, аппликация);
      8) қағаздан көркем бұйымдар модельдеу. Құттықтау хаттарын безендіру. Оригами құрастыру (сулық, саңырауқұлақ, мысық, күшік).
      12. Техникалық құрастыру (2 сағат):
      1) үлгі, схема, сурет бойынша (материалдар: қатырма қағаз, қораптар, жіп, желім, ермексаз және т.б.) түрлі ойыншықтар құрастыру (әткеншек, қоларба).
      13. Тоқыма материалдармен жұмыс (4 сағат):
      1) маталар туралы қысқаша мәлімет. Қажетті құралдарды пайдалану және қауіпсіздік ережелері, санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау;
      2) матаның өңі мен теріс бетін анықтау. Шаршы пішінді мата қиып алу, шетін шашақтау;
      3) жіптің түрлері және оның ұзындығын анықтау, үзу, инеге жіпті сабақтау, ұшын түю әдістерін орындау. Тігін және тоқыма жіптерінің ерекшеліктері, қолданылуы;
      4) иненің түрлері. Тігіс түрлерін орындау: инені ілгері, кері шаншып тігу, көктеп тігу. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру.
      14. «Көркем еңбек» бөліміне 24 сағат берілген.
      15. Ұлттық киімдер (6 сағат):
      1) ұлттық киімдермен (қазақ, орыс және т.б. халықтардың) танысу, қысқаша мағлұмат;
      2) қағаздан аппликация (сәукеле, тақия, бөрік) жасау.
      16. Зергерлік өнер (6 сағат):
      1) зергерлік бұйым үлгілерімен таныстыру, әшекей бұйымдарды жасауға қолданылатын материалдар;
      2) фольга туралы түсінік. Фольгадан, кәмпит қағаздарынан түрлі әшекейлі бұйымдар құрастыру (алқа, моншақ, жүзік және т.б.);
      3) қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және санитарлық-гигиеналық талаптарды орындау.
      17. Ұлттық бұйымдар (12 сағат):
      1) ұлттық бұйымдар туралы жалпы түсінік, олардың ерекшеліктері. Ұлттық бұйымдарды ою-өрнектермен безендіру (сырмақ, құрақ көрпе, жастықша, т.б. бұйымдар жасау);
      2) мата және жіпті қолданып түрлі бұйымдар жасау;
      3) тоқыма жіптен шашақ жасау;
      4) геометриялық фигураларды қолдана отырып әр түрлі мата түрлерінен композиция құрастыру;
      5) кестелеп тігу тәсілдері;
      6) сәндеу. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру;
      7) қауіпсіздік ережелерін және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
      18. Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру (2 сағат).

3. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны

19. Еңбекке баулу пәнінің білім мазмұны екі бөлімнен тұрады:

      1) техникалық еңбек. Табиғи материалдардан құрамақ құрастыру, мозаика құрастыру, орман патшалығы кейіпкерлерін жандандыру, сызба-суретпен жұмыс істеу, қағаздан бұйым құрастыру, техникалық модельдеу және құрастыру, матамен жұмыс;
      2) көркем еңбек. Ұлттық киіммен танысу, ұлттық зергерлік бұйымдар, ұлттық ою-өрнектерінің ерекшеліктері, ермексазбен жұмыс.
      20. «Техникалық еңбек» бөліміне 42 сағат берілген.
      21. Табиғи материалдардан құрамақ құрастыру (14 сағат):
      1) табиғи материалдардың алуан түрлілігі. Табиғи материалдарды жинақтау. Еңбекке қажетті құрал-саймандар;
      2) берілген үлгіні қағазға түсіру ережесі. Табиғи материалдарды пайдаланып түрлі бұйымдар жасау;
      3) орман патшалығы кейіпкерлерін жандандыру. Бөлшектерді біріктіру тәсілі. Бұйымдарды жасау схемасы;
      4) үлгі бойынша жасау (саңырауқұлақ, бұғы, қой, ат, тасбақа). Пайдаланған материалдардың қасиетін анықтау;
      5) табиғи материалдарды қолдана отырып кейіпкерлер бейнесін құрастыру. Қолданылатын құралдар мен материалдар. Бұйымдарды дайындау реті. Бөлшектерді біріктіру тәсілі;
      6) бұйымдарды ермексазбен біріктіру түрлері (ермексазбен біріктіру, желімдеу);
      7) мозаика құрастыру. Ұсақ тастардан мозаика құрастыру. Мозаика құрастыру реті (мысық, балық, қадам-жол, табақ);
      8) малта тастардан қарапайым өрнектер, бейнелер құрастыру. Малта және ұсақ тастардан түрлі мозаика құрастыру. Мозаика құрастыру реті.
      22. Қағаздан бұйым құрастыру (12 сағат):
      1) қағаздың шығу тарихынан қысқаша мәлімет. Қазіргі кезде қағазды дайындау. Қағаздан бұйымдарды жасау ережесі мен реті;
      2) сызба-суретпен жұмыс істеу. Қажетті құралдар. Материалды үнемді пайдалану;
      3) өлшеу. Қалып үлгі, трафарет, торкөз, бүктеу сызығы бойынша белгілеу. Суретті қию. Сурет бойынша бұйымды құрастыру;
      4) симметрия және асимметрия туралы түсінік. Симметриялық және асимметриялық аппликация жасау. Табиғатта кездесетін симметриялық заттар;
      5) дөңгелек пішіннен аппликация құрастыру. Қағаз және қатырма қағаздан бұйымдар жасау;
      6) оригами. Мыжылған қағаз, жұлынған қағаздан әртүрлі бейне, композиция құрастыру;
      7) қағазды сұлба бойынша жырту, ғажайып бейне жасау;
      8) сюжетті аппликация;
      9) жолақтардан құрастыру және модельдеу. Қағаз жолақшаларынан мерекелік күндерге арнап ойыншықтар жасау, қозғалмалы модельдер құрастыру.
      23. Техникалық модельдеу және құрастыру (6 сағат):
      1) техникалық модельдеу және құрастыру туралы мәлімет. Металл құрастырғыш бөлшектер;
      2) сурет бойынша түрлі ойыншықтарды модельдеу және құрастыру. Жылжымалы және жылжымайтын құрастырмалардың байланысуы (экскаватор, тікұшақ, т.б.);
      3) «Лего» құрастырғыштарынан түрлі бұйымдар құрастыру. Әртүрлі материалдардан құрастыру (парашют, батпырауық).
      24. Матамен жұмыс істеу (10 сағат):
      1) табиғи және жасанды маталар туралы мәлімет. Қазақстанда мақта өсетін өңір туралы қысқаша мағлұмат;
      2) мата түрлері. Жіп туралы мәлімет. Жіппен жұмыс түрлері. Жіптен, тоқыма баудан, иірілген жіптен модельдеу, өрнектер элементтерін құрастыру, аппликация жасау (тырна, мысық аппликациясын құрастыру, түйме-шашақ жасау, бетбелгі өру);
      3) түйме қадау. Тігіс түрлері (торлап, көмкеріп (жөрмеп) тігу);
      4) матаны өлшеу, тігуге дайындау (тұтқыш, құрт дорба), өрнектеу;
      5) матадан аппликация жасау: бөлшектерді дайындау, белгілеу. Тақырыптық, сюжеттік аппликация құрастыру;
      6) түрлі ойыншықтар. Дөңгелек пішінді жұмсақ ойыншықтар жасау (қауын, қарбыз, гном, бауырсақ). Ойыншықтар жасау реті. Қауіпсіздік ережелері: ине және қайшымен жұмыс істеу;
      7) қазақ халқының және Қазақстанда тұратын халықтардың ұлттық кестесі туралы мәлімет;
      8) ою-өрнекті матаға түсіру тәсілі, кестелеу, материал таңдау. Кестеленген бұйымдар түрлері.
      25. «Көркем еңбек» бөліміне 24 сағат берілген.
      26. Ұлттық киіммен танысу (6 сағат):
      1) наурыз мерекесі. Қазақ халқының ұлттық киімдерінің тарихы туралы қысқаша мәлімет;
      2) ою-өрнектердің Қазақстан халықтарының киімдерінде қолданылуы. Қазақ ою-өрнектерінің шығу тарихынан («Айша бибі», «ботамойын», «құсқанаты» ою-өрнектері);
      3) қазақ ою-өрнектерінің киімде орналасуы (қамзол, белдемше, жилет).
      27. Ұлттық зергерлік бұйымдар (4 сағат):
      1) ұлттық зергерлік бұйымдар туралы мағлұмат;
      2) зергерлік бұйымдар түрлері (шашбау, білезік, сырға, жүзік, салпыншақ).
      28. Ұлттық ою-өрнектерінің ерекшеліктері (6 сағат):
      1) Қазақстанда тұратын халықтарының киім өрнектерінің ерекшеліктері;
      2) сым-темірден зергерлік бұйымдар жасау. Ою-өрнекті дұрыс пайдалану;
      3) қатырма қағаздан, ою-өрнекпен безендіріп, көлемді бұйымдар жасау (шыны аяқ, қобдиша);
      4) геометриялық пішін ою (аяқ қап, кілемше модельдеу).
      29. Ермексазбен жұмыс (8 сағат):
      1) ермексазбен жұмыс істеу кезінде санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау. Ермексазды үнемді пайдалану. Қолданылатын құралдар;
      2) түрлі-түсті ермексазды пайдаланып жануарлар бейнесін құрастыру;
      3) ермексаздан ыдыс-аяқ сомдау (кесе, қасық, тегене, құмыра).
      30. Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру (2 сағат).

4. Оқу пәнінің 3-сыныптағы базалық білім мазмұны

31. Еңбекке баулу пәнінің білім мазмұны екі бөлімнен тұрады:

      1) техникалық еңбек. Табиғи материалдар, қағаз және қатырма қағаз, тоқыма материалдармен жұмыс, техникалық модельдеу;
      2) көркем еңбек. Ұлттық киімдер, ермексаз және қағазбен жұмыс түрлері, сәндік бұйымдарды құрастыру тәсілдері, ұлттық бұйымдар туралы мағлұмат.
      32. «Техникалық еңбек» бөліміне 34 сағат берілген.
      33. Табиғи материалдармен жұмыс (12 сағат):
      1) жұмыс орнын дайындау. Еңбек қауіпсіздік ережесін сақтау. Еңбек мәдениеті ережесі;
      2) табиғатты бақылау. Табиғаттан үйрену. Табиғат және адам қолымен жасалған әлемнің байланысы;
      3) үлгі схема бойынша түрлі табиғи материалдардан бұйымдар құрастыру. Құрастырылған заттардың айрықша ерекшеліктерін түсіндіру;
      4) қауырсыннан, қайыңның қабығынан құрастырудың ерекшеліктері (құс, күшік, гүл);
      5) қиял аппликациясын жасау. Композиция;
      6) мозаика. Дән тұқымынан мозаика құрастыру;
      7) аппликация құрастыру.
      34. Қағаз және қатырма қағазбен жұмыс (12 сағат):
      1) адамның өмірі үшін қағаздың рөлі. Қағазды жасауда қолданылатын шикізат. Қағазды үнемді пайдалану;
      2) сызба. Сызбаны қолданатын мамандар туралы мағлұмат. Сызба сызықтары. Сызықтарды пайдалану үлгілері. Белгілеу және өлшеу. Қолданылатын құралдар: сызғыш, қарындаш, трафарет, циркуль;
      3) шеңбер. Шеңберді пайдаланып қағаздан түрлі бұйымдар құрастыру;
      4) қағаздан құрамақтар, бұйымдар, қозғалатын ойыншықтар құрастыру. Құрастыру реті;
      5) фольга. Фольганың шығу және оны қолданатын өнеркәсіп туралы қысқаша мәлімет. Фольгадан түрлі пішінді ойыншықтар құрастыру (құлын, барыс). Жұмысты орындау реті, қолданылатын құралдар;
      6) қатырма қағаз. Қатырма қағазбен жұмыс. Қауіпсіздік ереже;
      7) қағаз және қатырма қағазды пайдаланып түрлі тақырыптағы композиция, қызықты ойыншықтар, геометриялық пішіндер құрастыру;
      8) жобалық жұмыс.
      35. Тоқыма материалдармен жұмыс (6 сағат):
      1) мата туралы алған білімдерін қайталау. Матамен жұмыс істеуде қажетті құрал-жабдықтар. Мата қиындығынан үй шаруашылығына қажетті бұйым дайындау;
      2) тігіс түрі: айқас, шынжыр. Айқас және шынжыр тігістерінің орындалу реті. Қауіпсіздік ережені сақтау;
      3) сыртетпе, ілгек пен ілмек қадау;
      4) кестелі панно дайындау. Тігіс түрлерін пайдалана отырып, әртүрлі бұйымдар тігу;
      5) жұмсақ ойыншықтар тігу.
      36. Техникалық модельдеу (4 сағат):
      1) адамның өз еңбегіне қажетті түрлі техникалық машиналарды пайдалануы және оның шығу тарихы туралы қысқаша мәлімет (самокат, велосипед);
      2) металл құрастырғыш бөлшектерінен ойыншықтар құрастыру;
      3) ұшу аппараты тарихынан. Ұшақ туралы қысқаша мағлұмат. Үлгі бойынша ұшақ, зымыран құрастыру. Құрастыру реті. Құрастырғыш бөлшектері. Бөлшектерді біріктіру тәсілдері;
      4) ұжымдық жұмыс (жоба).
      37. «Көркем еңбек» бөліміне 32 сағат берілген.
      38. Ұлттық киімдер (5 сағат):
      1) наурыз мерекесі;
      2) ұлттық киімдер. Қазақ, орыс және ұйғыр халқының ұлттық киім үлгілері;
      3) киім үлгілері мен ою-өрнектері арасындағы ерекшеліктер;
      4) түрлі-түсті қағаздарды (қатырма) пайдаланып үлгі бойынша ұлттық киім моделдерін құрастыру.
      39. Ермексаздан ыдыс жасау (6 сағат):
      1) ыдыс жасау. Ыдыс жасау тарихына қысқаша шолу;
      2) ыдыс дизайны;
      3) ермексаз, қағаз және қатырма қағаздан ұлттық нақыштағы ыдыс жасау;
      4) қағаздан ыдыс құрастыру.
      40. Сәндік бұйымдар құрастыру (4 сағат):
      1) ұсақ моншақ тарихынан қысқаша мәлімет. Сәндік бұйымдар үлгілерін жасайтын суретшілер және сәнгерлер;
      2) ұсақ моншақтан әшекейлі бұйымдар құрастыру. Сәндік бұйымдарды құрастыруға қажетті материалдар және оны жасау реті;
      3) әшекейлі бұйымдар жасауда ермексаз қолдану. Қолөнер шеберлерінің әшекейлі бұйымдарымен танысу.
      41. Ұлттық бұйымдар (6 сағат):
      1) қазақтың үй жиһаздары: кілем, тұскиіз;
      2) түрлі бейнелі өрнектерді пайдалануы. Шеңбер, шаршы ішінде қарапайым ою-өрнекті салып орналастыру, оны жасау жолдары.
      42. Тоқыма материалдармен жұмыс түрлері (3 сағат):
      1) көркем құрастыру. Үлгі бойынша дорба құрастыру;
      2) қуыршаққа арналған киімдер модельдеу;
      3) композиция құрастыру.
      43. Әртүрлі материалдардан бұйымдар мен фигуралар құрастыру (8 сағат):
      1) табиғи материалдар, композиция туралы білімдерін, сымнан құрамақ құрастыру дағдыларын кеңейту. Қажетті материалдар мен құрал-саймандарды таңдау. Еңбек қауіпсіздік ережесін сақтау;
      2) табиғат ғажайыптары. Табиғи материалдардан түрлі тақырыптағы композиция құрастыру;
      3) үлгі бойынша шиден ыдыс қойғыш тоқу;
      4) кепкен өсімдіктерден гүл шоғын құрастыру. Құрастыру реті және дайындау технологиясы;
      5) сымнан құрастыру. Сымнан қысқы спорт түрлерімен айналысатын спортшылардың, биші қыздардың қимыл-қозғалысын көрсететін силуэттер құрастыру. Қолданылатын материалдар түрлері;
      6) силуэтті жасау технологиясы.
      44. Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру (2 сағат).

жүктеу/скачать 4.66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 76