Жалпы педагогика жəне информатика кафедрасы Физика, математика, информатика, шет тілі: 2шт, тарих
жүктеу/скачать 0.87 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Интеллектіні бағалау.
- VIII. Жеке адамның өзіндік сана-сезімінің психологиялық мəні.
| Интеллект дамуы.
Интелект дамуы басқада психикалық процесстер сияқты негізгі екі формаға байланысты дамиды. 1. тұқым қуалаушылық; 2. айнала қоршаған ортаның əсері. Интеллектіні бағалау. Адамның интеллектуалдық даму деңгейін сандық, сапалық жағынан зерттеу барысында көбіне интеллектуалдық коэффицент бойынша көрсетіледі. Оның таңбасы I.Q. Идивидтің интеллектуальдық мүмкіндігінің орташа көрсеткіші оның жас ерекшелігі мен кəсіптік іс-əрекетіне байланысты. Орташа көрсеткіш 100 балл, ең төменгі 0 балл, ең жоғарғы 200-ге таман. Барлық адамға тəн стандартты көрсеткіш 84-100 балл жəне 100-116 балл болуы мүмкін. 34%-68%. Қалыпты деңгейдегі интеллект дамумен қатар ақыл-есі нашар кеміс адамдар болады. Туғаннан ми кемістігі бар, ақыл-ойы жетіспейтін адамдарды олигрофендер деп атайды. Олардың психикалық даму деңгейі төмен, ойлауы, сөйлеуі, есте сақтауы, т.б. психикалық дамуы төменгі деңгейде. Олардың интеллектуальдық көрсеткіші халықаралық стандартқа байланысты былай қаралады. IQ<50-70 аз ғана ақыл – ой кемістігі. IQ<50 орташа деңгейде . IQ<35 – анық байқалуы. Ең қиын формасы ақыл – ой кемістігінің идиотикалық жағдай. IQ=20, сөйлеу, ойлау мүлдем дамымаған тек қана эмоциональдық реакция байқалады. Оның орташа түрі (IQ=20-50). Ақыл-ой кемістігінің жеңіл түрі (легкая форма) дебильдік жағдай IQ< 75%. VIII. Жеке адамның өзіндік сана-сезімінің психологиялық мəні. 8.1. Сана – психика дамуының жоғарғы сатысы. Сана – адамның материял дамуының белгілі бір сатысында пайда болған қасиеті. Ол – жоғарғы деңгейде кемелденіп жетілген мидың қызметі, материялық дүниенің жетілген бейнесі. Бейнелеу теориясы негізінде адам дүниетанымының – пайымдау мен сезіп білуден абстракталы ойлауға,одан тəжірибеге көшіп отыруы – ақиқатты, объективті шындықты танып білудің үнемі дамып, күрделеніп отыратын диалетикалық жолы. Адам өз əлемін, өзіне тиісті, қажетті нəрсеге өзінің қатысып, іс - əрекетін барлығын байланысты дамытып, басқарып, саналы түрде игеріп отырады. Көптеген зерттеушілер адам санасын психологияның бірде – бір зертеу əдісімен зерттелмейтіндігін ескертеді. Дегенмен адам санасына мынандай сипаттамалар береді. 1. Сананың рефлексиялық қабілеті, өзін - өзі бақылау. Рефлексия - өзінің ішкі психикалық жағдайларын тану процесі, немесе өзіндік сана – сезімін тану 2. Сананың тұтас – мотивтік сипаты. Сана өмірде бағалауда ішкі қажеттіліктер мен байланыстыра белгілі мотивтеге бағынады. 3.Индивид санасы əр уақытта түрлі деңгейде түсініктер динамикасында болады. 4.Сана əлеуметтік құрылысы элементтері сана тəжірибесі тұрмыстық сана рефлексиясына немесе рефлесифтік санаға айналады. Рефлексивтік сананың бірінші этапы өзіндік сана сезім (самосознание) немесе өзіндік сана. Өзіндік сана сезім - өзін тану, өзінің мақсат – міндеттерін білу. Олардың түрлері: 1. Өзін - өзі тану (самопознания) 2. Өзін - өзі бағалау (самооцения) 3. Өзін - өзі бақылау (самоконтроль) 4. Өзін - өзі қабылдау (самопринятие) Өзіндік сана тұлғаның өзін сыйлау деңгейін сақтауда да қатысады. 1. Өзін - өзі тану – адам рухани жаны мен тəні қасиеттері мен мүмкіндіктерін танып білу, адамдар арасында өз орнын білу. Бұның үш түрлі аспектісі бар: 1. Өз іс - əрекетіне, мінез – құлқына, қарым – қатынасына, өзге адамдармен қарым – қатынас нормаларына талдау жасай білу керек. 2. Адамдардың өзіне қатынасын білу. 3. Өз жағдайын, көңіл – күйін, ойларын бақылау жəне істеген істерінің мотивтеріне талдау жасай білу. 2. Өзін - өзі бағалау бағалау шкаласы арқылы анықталады. Олар: 1. Адекватты – реалды, объективті. 2. Адекватты емес – жоғары немесе төмен бағалау (неадекватный) жүктеу/скачать 0.87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|