Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1
|
Жаттығу барысында глюкоген мөлшерінің артуы
|
2
|
|
2(a)
|
В
|
1
|
|
2 (b)
|
Көміртек пен фосфор қышқылындағы оттек атомдары арасында түзіледі
|
2
|
|
3
|
Интерфаза сатылары
|
Сипаттамасы
|
G1
|
Жас жасушалардың өсуі
|
S
|
Хромосома екі еселенеді
|
G2
|
Бөлінуге дайындығы
|
|
3
|
Мағынылас жауаптар қабылданады
|
|
|
4
|
4 3 2 1
|
2
|
|
5
|
|
2
|
|
6
|
Митоз - бастапқы жасушаға ұқсас, жыныссыз көбейеді, диплоидты хромосома,
Мейоз –бастапқы жасушадан екі есе аз, жынысты көбейеді, гаплоидты хромосома
|
2
|
|
7(а)
|
Біркелкілік заңы бойынша әртүрлі таза сұрыптарға (линия) жататын және бір-бірінен альтернативті жұп белгінің тек біреуінен ғана айырмашылығы бар гомозиготалы ағзаларды шағылыстыру кезінде бірінші ұрпақ фенотипі және генотипі бойынша бірдей болады. Ұрпақ ата-аналардың тек біреуінің белгілеріне ғана ұқсайды.
|
1
|
Тұжырымның мағынасына сай басқа жауап нұсқасы қабылданады
|
7 (б)
|
Гетерозиготалы
|
1
|
|
7 (в)
|
Гомологтық хромосомалардың бірдей үлескісінде орналасқан геннің әртүрлі күйі
|
2
|
|
8
|
Толымды доминантты
|
Толымсыз доминантты
|
Гетерозиготалар
|
Доминантты ген, рецессивті генді басып тастайды.
|
|
2
|
|
|
|
9
|
|
2
|
|
10 (а)
|
ұрпақ ХУ
ұрпақ
|
2
|
|
10 (б)
|
4
|
1
|
|
11
|
В
|
1
|
|
12
|
Сызбадағы әріптер
|
Атауы
|
Сипаттамасы
|
М
|
Хромосома
|
Ядрода табылған ДНҚ жіпшелері
|
L
|
ДНҚ
|
Адам жасушасынан алынған ДНҚ үзігі
|
Q
|
Плазмида
|
Бактерияға қажетті қызметті кодтамайды
|
Р
|
Ферменттер
|
Белсендіргіш
|
|
3
|
|
|
|
13
|
В
|
1
|
|
|
Барлығы
|
30
|
|
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
4 -тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы – 40 минут Балл саны – 30
Тапсырмалар түрлері:
ҚЖ- Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар
ТЖ -Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Аталған нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 14 тапсырмадан тұрады.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөз немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөлімдерден/сұрақтардан тұруы мүмкін. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.
Бөлім
|
Тексерілетін оқу мақсаты
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Тапсырма саны*
|
Тапсырма №*
|
Тапсырма түрі*
|
Орындау уақыты, мин*
|
Балл*
|
Бөлім бойынша балл саны
|
9.4А Көбею
|
9.2.1.1 Адамның жыныс жүйесінің құрылысын
сипаттау
|
Қолдану
|
1
|
1
|
ҚЖ ТЖ
|
7
|
5
|
16
|
9.2.1.2 Аталық және аналық жыныс жасушаларының
құрылысын зерттеу
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
2
|
ТЖ
|
4
|
3
|
9.2.1.3 Жыныстық жетілу кезеңіндегі екінші реттік жыныстық белгілердің дамуын сипаттау
|
Қолдану
|
1
|
3
|
ТЖ
|
2
|
2
|
9.2.1.4 Менструалдық цикл мен экстроген және прогестеронның маңызын сипаттау
|
Қолдану
|
2
|
4
|
ТЖ
|
5
|
4
|
9.2.1.5 Контрацепцияның маңызы мен түрлерін түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
5
|
ТЖ
|
2
|
1
|
9.2.1.6 Жыныстық жолмен таралатын аурулардың салдары мен алдын алу шараларын түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
6
|
ТЖ
|
1
|
1
|
9.4В
Өсу және даму
|
9.2.3.1 Ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын
түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
7
|
ТЖ
|
3
|
3
|
5
|
9.2.3.3 Адам ұрығының дамуына шылым шегу, алкоголь мен басқа есірткілер әсерінің салдарын
|
Қолдану
|
1
|
8
|
ТЖ
|
3
|
2
|
|
түсіндіру
|
|
|
|
|
|
|
|
9.4СЭволюциялық даму
|
9.2.5.1 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі қағидаларын оқып зерттеу
|
Білу және түсіну
|
1
|
9
|
ҚЖ
|
2
|
1
|
9
|
9.2.5.3 Э қозғаушы сипаттау; волюцияның күштерін
|
Білу/түсіну
|
1
|
10
|
ҚЖ
|
3
|
2
|
9.2.5.4 бейімделудегі сұрыпталудың сипаттау
|
Ағзалардың табиғи рөлін
|
Қолдану
|
1
|
11
|
ҚЖ
|
3
|
2
|
9.2.5.5Түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттау
|
Білу/түсіну
|
1
|
12
|
ҚЖ
|
1
|
1
|
9.2.5.6 Түр түзілу үдерісін түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
13
|
ТЖ
|
3
|
2
|
9.2.5.7 Жердегі тіршіліктің дамуының негізгі кезеңдерін оқып-білу әртүрлілігін сипаттау
|
Білу және түсіну
|
1
|
14
|
ҚЖ
|
1
|
1
|
Барлығы
|
|
|
|
|
40
|
30
|
30
|
Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі «Биология» пәні бойынша 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары
Суретте аналық жыныс мүшелер жүйесі берілген.
(а) Сызбада берілген құрылымдарды анықтаңыз
А______________________________
B______________________________
C______________________________
D______________________________
[4]
(б) Ұрықтану жүретін құрылымды көрсетіңіз
_____________
[1]
Аталаық және аналық жыныс жасушаларының құрылысын салыстыру
Аналық
Ұқсастығы
Аталық
[3]
Жасөспірімдердің жыныстық жетілу кезінде гормондардың әсерінен екінші реттік жыныстық белгілер дамиды. Ұл балалардың екінші реттік жыныстық белгілеріне мысал келтіріңіз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
Терминдердің маңызын сипатта:
Минструалдық цикл-__________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Экстроген-__________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Прогестерон-__________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[3]
Табиғи контрацепция түрлерін сипаттаңыз______________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
Жыныстық жолмен таралатын ауруларды сипаттаңыз _______________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
Сүтқоректілердің дамуындағы плацетаның маңызын түсіндіріңіз- ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________
[3]
Шараның дамуына ішімдіктің 2 кері әсерін түсіндіріңіз
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
К.Линнейдің өсімдіктерді жіктеудегі дұрыс ретін көрсетіңіз
Класс-отряд-туыс-түр
Класс-туыс-отряд-түр
Класс-туыс-түр
Класс-отряд-түр
[1]
Дарвин эволюцияның негізгі қозғаушы күшіне ....... жатқызды
Тұқымқуалаушылық, өзгергіштік, бейімделу
Тіршілік үшін күрес, қолдан сұрыптау
Өзгергіштік, сұрыпталу
Тұқым қуалайтын өзгергіштік, тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыпталу.
[2]
Табиғи сұрыпталу бұл-_______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
Физиологиялық критерий бұл-
Сыртқы және ішкі құрылысындағы ұқсастық
Хромосома өлшемі, саны, пішіні, еркін шағылысуы
Түрдің таралу аймағы
Биохимиялық талдауларды қолдану
[1]
Түр түзілу үдерісін кілт сөздері қолданып анықта
Түр түзілу- жаңа түр пайда болуының............ эволюциялық процесс. Түзілген жаңа.......... түрден байланысын үзіп, олармен.................... мүмкін болмайтын өз алдына........................ жиынтығын құрайды.
Кілт сөзі: аса күрделі, түрбастапқы, шағылысуы, дербес даралар
[2]
Жердегі тіршіліктің даму кезеңдерінің дұрыс ретін көрсетіңіз
Архей, протерезой, палеозой, мезазой, кайназой
Кайназой, мезазой, палеозой, протерезой, архей
Архей, палеозой, мезазой, кайназой
Мезазой, палеозой, кайназой
[1]
Балл қою кестесі
№
|
Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1(а)
|
А- қуық, B- жатыр түтігі, C- жатыр, D-қынап
|
4
|
|
1 (b)
|
Жатыр мойнының кез-келген жері
|
1
|
|
2
|
аталық-
аналық-
ұқсастығы- жыныс жасушалары
|
3
|
|
3
|
Даусы жуан/көмей жұмыры
|
2
|
|
4
|
Минструалдық цикл-жұмыртқа жасушасының жетілуі
Экстроген-әйел гормоны
Прогестерон- ұрықтану ықтималдығы көп мөлшерде синтезделеді
|
3
|
|
5
|
Контрацепция-ұрықтану, жүкті болудың алдын алуға бағытталған шаралар
|
1
|
|
6
|
Жыныстық жолмен таралатын аурулардан сақтайды
|
2
|
|
7
|
Қорғаныштық – ұрыққы анасының антиденелерін өткізеді/иммунды конфликтінің болмауын қамтамасыз етеді
Гомоналды – хорионды гонадотропин гомоны бөлінеді
|
3
|
|
8
|
Түсік тастау/ ішімдікке әуесқой/ бойы аласа/ ақыл-есі кем
|
2
|
|
9
|
А
|
1
|
|
10
|
D
|
2
|
|
11
|
Бір түрге жататын даралар арасындағы өзгергіштіктің пайда болуы қоршаған ортаға жақсы бейімделген даралар тірі қалады Бейімделушілігі жоғары даралардың гендер/аллельдердегі белгілері тұқым қуалайды
|
2
|
|
12
|
D
|
1
|
|
13
|
Түр түзілу- жаңа түр пайда болуының аса күрделі эволюциялық процесс. Түзілген жаңа түрбастапқы түрден байланысын үзіп, олармен шағылысуы мүмкін болмайтын өз алдына дербес даралар жиынтығын құрайды.
|
2
|
|
14
|
А
|
1
|
|
Барлығы
|
30
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |