Жас ғалымдар, магистранттар, студенттер мен мектеп оқушыларының «хxi сәтбаев оқулары»
жүктеу/скачать 4.43 Mb. Pdf көрінісі
|
| «XXI Сәтбаев оқулары»
«СТУДЕНТТЕР» сериясы теңгерімге жақын. Мұның себептері жоғарыда көрсетілген аумақтың төмен антропогендік өзгеруіне әсер ететін себептерге ұқсас [4]. Агроландшафт – бұл орта тұрақтандыру және өзін-өзі көбейту функцияларын сақтай отырып, ауылшаруашылық өндірісінің мақсаттары мен әсерінен өзгертілген ландшафт. Агроландшафттарды қалыптастыру табиғи ландшафттар негізінде немесе Аумақты жоспарлау өздігінен дамитын ескі ауылшаруашылық аудандарындағы табиғи - экономикалық жүйелерді қайта құру нәтижесінде жүзеге асырылады. Агроландшафттық жерге орналастырудың мәні- агроэкожүйелердің функцияларын табиғи (табиғи) экожүйелердің функцияларына жақындату, табиғат жинаған тәжірибені пайдалану, экологиялық тепе-теңдік пен тұрақтылықпен ландшафттар жасай білу. Басқаша айтқанда, адам өз қызметінде табиғи процестерге еліктеуі керек, яғни табиғатқа еліктеуі керек [5]. Ертіс өңірінің егін шаруашылығын дамыту тарихында тың жерлерді игеру ерекше орын алады және өңірдегі аграрлық ғылымның қалыптасуына негізгі серпін болды. Павлодар облысында ауданы 2,7 млн га-дан асатын, оның ішінде егістікке жарамды 1,5 млн га-дан асатын өнімділігі аз құмды және құмды Топырақтардың үлкен алқаптарын айналымы бар топырақты әдеттегі өңдеуді қолдана отырып жаппай алқаптармен жырту сабан топырақтың жоғарғы қабатын қорғайтын құрал ретінде жойылған қабат тыңайған жылдары миллиондаған гектар жерді қамтыған шаңды дауылдардың пайда болуына әкелді егістік жерлер. Облыста барлығы 1954-1960 жылдары 3498 мың га тың және тыңайған жерлер жыртылды жерді. 1956 жылы Павлодар облыстық мемлекеттік ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы (қазіргі – Павлодар ғылыми-зерттеу институты) құрылды қызметінің негізгі бағыты топырақты эрозиядан қорғауға байланысты мәселелерді шешу болды. Тәжірибелік станцияны ұйымдастырудың алғашқы күндерінен бастап жел эрозиясының алдын-алу бойынша зерттеулер жүргізіліп, топырақты қорғайтын ауыспалы егістерде топырақты тегіс өңдеуді зерттеу мәселелері қозғалды. Енгізу дақылдарды жолақты орналастыру, яғни бір жылдық дақылдардың жолақтарын жолақтармен ауыстыру көп жылдық шөптер, 1982 жылы Павлодар облысында 1,2 млн га, ал республика бойынша – 2,7 млн га жел эрозиясы процестерін тоқтатуға мүмкіндік берді [6]. Павлодар облысының агроландшафтарын зерттеу барысында көптеген мәліметтерге ие болдық. Агроландшафтары туралы, яғни оның ұғымына, географиялық орналасуына, ауыл шаруашылығында кіші сыныптарға жіктелуіне және т.б. мәселелерді қарастырып жазды. Берілген тақырып өзекті. Көптеген деректерді талдай отырып, агроландшафттарға ауылшаруашылық әсерін кесте арқылы көрсеттім. Аумақтың агрогендік ландшафтарын түгендеу кеңістіктік таралудың, табиғи қорғалуын және олардың өзара байланысын анықтадық. ӘДЕБИЕТТЕР 1 Қазақстанға жерді экологиялық оңтайландыру қажет. Есеркепов Р.Т. (Қазақстан Республикасының МемжерҒӨО, Астана). 2 Лушин Э.Н. (1989). Отчет Павлодарской гидрогеологической экспедиции о результатах режимных гидрологических работ на территории Павлодарской области за 1986-88 г.г.с.Жетекши. 3 Павлодар Ертіс өңірінің Энциклопедиясы, 2003,662. 4 Марцинкевич Г.И. Ландшафтоведение- Учебное пособие для студентов географического факультета- Минск 2005. С. 40-45. 5 Николаев В.А. Концепция агроландшафта. Учебники и учебные пособия для студентов высших учебных заведений / В.А Николаев М: Издательство Московского университета 1987г. 2011г. 472с. 6 Журабель, Н.В. Защита почвы от ветревой эрозии в хозяйствах Павлодарской области / Н.В. Журавель// Защита почв от эрозии.-М, 1964.-С. 115-127. жүктеу/скачать 4.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|