ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫНЫң МӘДЕНИ ЛАНДШАФТАРЫ

124
125
«XXI Сәтбаев оқулары»
«СТУДЕНТТЕР»
сериясы
көздер, соның ішінде мұрағат материалдары, өнер туындылары, 
әдебиет, музыка, кино және театр. Тарихи жадтың бір бөлігі 
дәстүрлі технологиялар, фольклор, топонимия және т. б. арқылы 
беріледі. Мәдени ландшафт мұра объектісі ретінде бірқатар ерекше 
қасиеттерге ие. Мәдени ландшафттың түпнұсқалығы, Тарихи 
репрезентативтілігі және деректі сипаты ерекше қызығушылық 
тудырады [1]. 
Мәдени ландшафтының ең негізгі мінездемесі ретінде 
тарихи функциясы мен мәдениет типін жатқызамыз, яғни 
ландшафтының кейпін анықтайды. Ландшафтының тарихи 
функциясын ауылшаруашылық , сакральдық, кәсіптік, мемориалдық 
және т.б. түрлерге бөлуге болады. Ландшафтының функционалдық 
бағыты қызмет типі мен олардың ұдайы өсуін көрсетеді.
Мәдени ландшафт концепциясы мәдени және табиғи мұраны 
сақтауға арналған мәселелерді біріктіреді [3].
Сурет 1 – Павлодар облысының сакральді жерлерінің картасы
Сонымен, Павлодар облысының мәдени ландшафттары, 
біз білетіндей, Павлодарда көптеген жасырын жерлер мен 
көрікті жерлер бар. Қаламыздың негізгі көрікті жерлерінің 
бірі: Баянауылдың тауларының көлемі жағынан екінші болып 
саналатын Жасыбай көлі. Бірақ өзінің танымалдығымен ол бірінші 
орында. Жан-жақтан таулармен қыспақталған көлге қазақ-жонғар 
соғыстарының батыры Жасыбайдың есімі берілген. Мұнда тек 
соның есімімен аталған өткелмен жетуге болады: аңыз бойынша дәл 
осында Жасыбай қарсыластарының басым күштерін ұстап қалған 
екен. Ал өткел тұрған моласы жөнінде мынадай сенім бар. Оған 
бара жатып тас ала бару керек. Кейін жеткен соң оған тас лақтырып 
тілек айту керек. Ол міндетті түрде орындалады деген сенім қалған. 
Көлдің өзінде Махаббат аралы орналасқан. [4]
«Қаз Қонақ» ескерткіштері
Сурет 2 – Павлодар облысынан табылған неоген кезеңіне
тән жануарлар әлемінің палеонтологиялық сүйектер
«Қаз қонақ» - палеонтологиялық табиғи ескерткіш. Павлодар 
облысында, Павлодар қаласының шегінде, Ертіс өзенінің оң 
жағалауында орналасқан. Бұл неоген жануарларының ең танымал 
жерлеу орны. 1928 жылы Ю. А. Орлов ашқан, 1929 жылдан бері 
зерттеліп, 1930 жылдан бастап қазба жұмыстары жүргізілуде. Қазба 
жануарларының 60-тан астам түрінің сүйектері табылды, қаздың 
ұшуы Еуразиядағы гиппарион фаунасының ең үлкен орындарының 
бірі ретінде белгілі, олардың жасы 4–4,5 миллион жыл. 
Жерленген сүйек материалы ежелгі сүтқоректілердің 
қалдықтарынан бірнеше мың фрагментті құрады. Ертіс өзенімен 
шайылып жатқан жердің кішкене бөлігінде ғана 20-дан кем емес 
бұғы, 40 жираф, 130 мүйізтұмсық, 200-ден астам гиппарионның 
сүйектері табылды. Табылған артефактілер саны бойынша 
Гиппарион ең көп ұсынылған-бірнеше мың жеке тістер, 15 мыңнан 
астам қалдықтары. Африка саванналарының прототипі
«Сондықтан мұндай палеонтологиялық ескерткіштер көбінесе 
гиппарион фаунасының жерлеу орындары деп аталады», – деп 

126
127

жүктеу/скачать 4.43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: