Ағымдағы жылы мәдениет саласын, мәдени мұраны сақтау және дамыту, ұлттық өнерді дамытуға және «Қазақстан Республикасының тілдер туралы» Заңын жүзеге асыруға бағытталды

Ағымдағы жылы мәдениет саласын, мәдени мұраны сақтау және дамыту, ұлттық өнерді дамытуға және «Қазақстан Республикасының тілдер туралы» Заңын жүзеге асыруға бағытталды.

13-клубтық мекемелер (4 Ауылдық Мәдениет Үйі – аудандық Мәдениет Үйі және 9 ауылдық клуб. Оның ішінде 3 клуб – мемлекеттік емес меншікте (Белағашс, Чапай, Ешім ауылдық клубтары).

оның ішінде 1-орталық кітапхана, 1-балалар кітапханасы және 18 ауылдық филиалдар.

1  тілдерді оқыту орталығы.

Тарихи-мәдени мұраны насихаттау және сақтау аясында ісшараларды жүзеге асыру.

Аудан аймағында 53 тарихи және мәдени ескерткіштер орналасқан. Оның ішінде: археологиялық ескерткіштер саны-49; қала құрылысының ескерткіштері-4 және есепке алынған жылжымайтын сәулет және қала құрылысы ескерткіштері -18. Барлық нысандар сақталған қалыпта.

Клубтық мекемелер жұмысы бекітілген жоспарға сәйкес жүргізілуде.

2012 жылы мәдениет мекемелерімен -777 ісшара өткізілді. Олар би, демалыс кештері,түрлі балалар мен ересектерге арналған ісшаралар, театрланған қойылымдар, байқаулар.

Кесте 30 – Кітапханалар.

	2012г	2013г	2014г
Кітапханалар, бірл.	31	31	30,5
Кітапхана қоры,мың дана..	306501	300617	295325
Оның ішінде мемлекеттік тілде	81738	81852	84483
Оқырмандар саны, адамдар	11274	11245	10447
Электрондық каталогқа енгізілген кітапхана қорының мөлшері , %	0,1%	0,2%	1,2

2012 жылы Терісаққан АК жергілікті бюджеттен -601,0 мың теңге бөлініп, ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. 2014 жылы «Жұмыспен қамту жол картасы-2020» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде Жақсы а. Аудандық мәдениет үйінің ғимаратында күрделі жөндеу (бөлінді: республикалық бюджет трансферттері есебінен 73770,0 мың теңге, жергілікті (аудандық) бюджет есебінен -7920,9 мың теңге) жүргізілді .

20 кітапханада телефонмен қамтамасыз етілгені-19.

13 клубтық мекемелерден телефонмен қамтамасыз етілгені-7 клуб: 2014 ж.-2 (АМҮ және Киров АК).

Ғаламторға қосылғаны 3 кітапхана (ОКЖ, БК және Жаңа –Қима АК ), 4 клубтық мекемелер (АМҮ, Белағаш АМҮ, Жаңа-Қима АМҮ және Запорожье АМҮ).

Компьютерленген 15 кітапхана және 4 клуб.

Барлық аудандық кітапханалар мен клубтық мекемелер жағылады. Жағылмайтыны жоқ.

2014 жылы жасалған меморандумдар жоқ. «Дипломмен ауылға» бағдарламасымен 2011-2015 ж.ж. кезеңінде 4 маман келді. Клубтық мекемелерде кәсіби мамандар (музыкалық жетекшілер, хореографтар және режиссерлер) қажет. Аудандық мәдениет мекемелерінде барлығы 87 адам жұмыс істейді.

Жыл сайын аудан аймағында орналасқан мәдени-тарихи ескерткіштерге ағымдық жөндеу жұмыстары жүргізіледі.

Кесте 31

	2012ж	2013ж	2014ж
Мәдениет нысандарының тозу деңгейі, %	3,7	5,6	5,6
Жөнделген мәдениет нысандарының саны, бірл.	1	2	2
Барлық ескерткіштер, бірл.	53	53	53
Жөнделген ескерткіштер деңгейі, %	40,3	44,5	44,5

Жақсы ауданында мәдениет саласын дамытудағы мәселелер өзекті болып табылады. Аталмыш мәселелер тарапына бірінші кезекте мәдениет саласындағы төмен инфрақұрылымды-ғимараттардың тозуының жоғарғы дәрежесін, яғни мәденит саласында 54,5% қолдануын; халықтың қажеттілігін қамтамасыз ететін кәсіби кадрлар мен мәдени мекемелер жетіспеушілігін; күрделі жөндеу жүргізуге тиісті мөлшерде қаржы бөлінбейтінін жатқызуға болады.

Тілдерді дамыту

Әлеуметтік сұраныс қорытындысы бойынша 2012 жылы мемлекеттік тілді білу деңгейі 63%, 2013ж.-65 %, 2014ж.-68 % құрады.

Кесте 32

	2012ж	2013ж	2014ж
Кезеңдік баспа өнімдеріне жазылу, бірлік	1107	3236	523,9
Оның ішінде мемелекеттік тілде, %	87,3	75,9	93,2
мемлекеттік тілдегі тыңдаушылар саны, адам.	93	97	167
Жергілікті орындаушы органның жалпы құжат айналымындағы мемлекеттік тілде іс жүргізу мөлшері, %	57	60	93

Проблема: аймақта мемлекеттік тілді меңгеру деңгейінің төмендігі, жергілікті халықтың мемлекттік тілдегі БАҚ тиісті бағдарының болмауы.

Дене шынықтыру және спорт

2012-2014 жж. динамикасында дене шынықтыру ұжымдарының саны 1 бірлікке өсті және2014 ж. 57 бірлікті құрады. Қарастырылып жатқан кезеңде дене шынықтыру және спортпен айналысушыларыдың саны 9,6% өсіп, 2014ж. 5109 адамды құрады.

Соңғы үш жылда барлық жвстағы жүйелі түрде дене шынықтыру және спортпен айналысатын халықты қамтудың өсу тенденциясы байқалады: 2012 жылдағы 23,3% -дан 2014 жылы 25,8%-ға.

2012-2014 жж. дене шынықтыру және спортпен айналысатын балалар мен жасөспірімдерді қамту.

Кесте 35. Қызметінің нәтижелері саласының дене шынықтыру және спорт

Дене шынықтыру және спорт саласы дамуының негізгі мәселесі дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналасатындарды қамтуға жер ететін аудан халқының спорт құрылыстарымен аз қамтыледы болып табылады.

Ауданда заманаул спорт алаңдарының жетіспеушілігі сезіледі (жасанды жабу бете, дала тренажорлары).

Сонымен қатар спорт құралды мен жабықтарының жетіспеушілігі де байқалады, әсіресе қамту пайызы 5 тен 20%- ға дейін құрайтын ауыл жерлеріндегі спорт залдарында.

Ауыл округтерінде спорт бойынша штаттық әдіскер-нұскаушылардың жетіспеушілігі де байқалады (а/о тек 60,0% қамтылған).

Жұйелі тұрде дене шынықтыру және спортпен айналысатын халықты қамтудың өсуі байкалады (2014 ж.-25,5%, 2013 ж.- 25,3%, 2012 ж.-23,3%).

Сақтау және одан әрі нығайту, ішкі саяси тұрақтылықты ауданында азаматтық қоғам институттарымен ынтымақтастықтың дамуымен байланысты.

Ауданда ресми түрде тіркелген және жұмыс істейтін: 2 "Нұр Отан" саяси партиясы, «Жас Отан» жастар қанаты, «Ауыл» партиясы, 4 діни, бірлестік: 2- мешіт, 2 - шіркеу:

Кесте 37.

№	Үкіметтік емес ұйымдар	ҮЕҰ саны (бірлік)
		2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	ҮЕҰ «Бірлік»	1	1	1
2	«Жан Жылуы 2014 ж.» қоғамдық қайырымдылық қоры			1
3	«Алтын дала» қоғамдық қоры	1	1	1
4	«Жақсы жастары» ЖҚБ	10	10	10

2014 жылы Жақсы ауданында 19795 адам тұрады. 50 ден астам ұлт өкілдері және кең тараған барлық негізгі діни конфессиялар.

Қазақстан халқы Ақмола Ассамблеясының мүшелері және қоғамдық келісім Кеңесі тұрақты ішкі саяси ахуалға үлкен мән беріп отырып өзара іс-қимылын сақтауда, қоғамдық ұйымдар мен мемлекеттік органдар.

Бұқаралық ақпарат құралдарында этносаралық және конфессияаралық қатынастар мәселелерін жарықтандыруы, ауданда жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Ауданның мемлекеттік мекемелерінің, діни бірлестіктер басшыларының сөздері тұрақты негізде жарияланады.

1 БАҚ "Жақсы жаршысы" газетінің редакциясы Жақсы ауданының аумағында әрекет етеді. 1934 жылдан газет екі тілде (мемлекеттік және орыс) шығарылады. 2011 жылы 1750 дана таралымын құрады. 2012 және 2013 жылдары таралымы – 2000 дана, 2014 жыл - 2020 дана.

2011 жылдан бастап ауданда сандық теледидарға өту стратегиясы бойынша іске асырылуда, халықты сандық жерсеріктік телехабарға қамтамасыз етуге бағытталған, отандық телерадиобағдарламалардың өңірлердің қажеттіліктерін қанағаттандыру, сондай-ақ Қазақстанның телерадиохабар нарығының шетелдік телерадиобағдарламалардың төмендеуіне байланысты.

2011 жылдан 2014 жылға 2393 абонент OTAU TV қызметтеріне қосылған. Телевизиялық бағдарламалар қабылдау жүргізіледі: "Қазақстан-1", "Хабар", "Первый канал Евразия", «НТВ», «Қазақстан-1-Көкшетау».

Сақтау және одан әрі нығайту, ішкі саяси тұрақтылықты ынтымақтандыру саласында азаматтық қоғам институттарымен дамуымен байланысты.

Аудан аумағында 6 кәсіподақ ұйымдары: "Мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің кәсіподағы" ҚБ, "ҚР Астана қаласының және Ақмола облысының ғылым және білім қызметкерлерінің кәсіподағы" ҚБ, "Қазақстанның пошта байланысының жұмыскерлерінің кәсіподағы" ҚБ, "Денсаулық сақтау қызметкерлерінің кәсіподағы" ҚБ, "Қорғаныс бөлімінің қызметкерлерінің кәсіподағы" ҚБ, "Қазақтелекомның қызметкерлерінің кәсіподағы" АҚ. Барлық кәсіподақтарда ұжымдық шарттар жасалған, жеке еңбек шарты. Еңбекшінің құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі кәсіподақтар белсенді жұмыс жүргізуде.

SWOT-анализ

Күшті жақтары	Мүмкіншіліктер
балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту бойынша ­ жоғары көрсеткіштерге қатысты. 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қамту 62,8%(58,4%), облыстық көрсеткіштен жоғары. 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қамту облыстық көрсеткіштен жоғары (89,5%) 4,5% және 94% құрайды; Мектеп жасындағы мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы санынан инклюзивті оқытумен қамтылғаны аудан бойынша (59,5%), облыстық көрсеткіштен 30,2 жоғары (29,3 %) төмен сырқаттанушылық деңгейі АИТВ-инфекцияларды; көрсеткіштердің төмендеуі нәресте және ана өлім-жітімі; болуы, тілдерді оқыту орталығының (жүргізілуде оқу қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде);	арттыру мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен арттыру есебінен мектепке дейінгі ұйымдардың желісін; халықтың өмір сүру ұзақтығын ұлғайту есебінен денсаулық сақтау жүйесін дамыту; одан әрі жұмыспен қамтылу деңгейін ұлғайту
Әлсіз жақтары	Қатер
МЖК шеңберінде мектеп жасына дейінгі балалар мекемелерін ашуға ниет білдірушілер жоқ деңгейінің өсуі аурудың ю-ми аурулары төмен күтілетін өмір сүру ұзақтығы; төмен деңгейі, халықтың ақшалай табыстарын; төмендеуі экономикалық белсенді халықтың	демографиялық және көші-қон процестеріне байланысты мектепке дейінгі орындардың жетіспеушілігі жоғары деңгейін сақтау аурулары бойынша өлім-жітім қан айналымы жүйесі мен онкологиялық аурулары; медициналық кадрлар тапшылығы.

Әлеуметтік саладағы проблемалар:

- өсіп келе жатқан мектепке дейінгі мекемелердегі орын тапшылығы салдарынан демографиялық және көші-қон процестерін;

- төмен үлесі, педагогтар, мектепке дейінгі мекемелерде, жоғары білімі бар;

- төмен үлесі, педагогтар, мектепке дейінгі мекемелерде жоғары және бірінші санаты бар;

- кетуі білікті мұғалім ауданы себептер бойынша: выход на пенсию, тұрақты тұрғылықты жері басқа аймақтар;

- медициналық кадрлар тапшылығы;

- жоғары аурушаңдық деңгейі халықтың қан айналым жүйесі ауруларымен, онкологиялық аурулармен, туберкулезбен;

- төмен халықтың өмір сүру ұзақтығы;

- төмен деңгейі, материалдық-техникалық қамтамасыз ету тілдерді оқыту орталықтары;

- әлсіз қамтамасыз етілуі халықты спорт ғимараттарымен аудандарында;

- дамымауы желілерін балалар-жасөспірімдер дене шынықтыру дайындығы бойынша;

- жеткіліксіз саны, білікті мамандардың, жастар саясаты саласында;

- дамымауы туристік, инженерлік, көліктік, сервистік инфрақұрылымын.
БАҒЫТ: Қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп

Жақсы АІІБ-де 2014 жылғы 12 ай мерзімінде жасалып жатқан жұмыстар, ауданда оперативті-профилактикалық және басқа да іс шаралар АІІБ-на әр түрлі әрекеттер жасады.

Аналогиялық алдынғы жылмен салыстырғанда қылмыс санының өсуі байқалады. Аналогиялық кезеңнің 245 тіркелгеніне 2014 жылы аудан аймағында барлық жүйе бойынша 250 қылмыс тіркелген.

Ауданда 2012-2014 жылдар аралық динамикасында қылмыс 212 ден 250 дейін ұлғайды.

Мақсатында қылмыстың алдын алу және жедел ден қою жасалатын қылмыстар мен құқық бұзушылықтар орталығында күшейтілген наряд полицияның кешенді күштері. Талдауды ескере отырып, уақыты мен орны қылмыс жасаудың, қайта қаралатын, қозғалыс бағытын және қызмет атқару уақыты КСП.

Ақмола облысының Жақсы ауданы Қазақтың шағын адырлы жазықтар Қазақстан Республикасы астанасынан 360 шақырымда орналасқан.

Аудан аумағы орналасуы бойынша әртүрлі табиғи жағдайлары, су аппатарына, жазғы дала өрттері, күрт қарқыны төмендеуі мен қарлы бораны, эпидемияға олар алдын ала анықтайды оның табиғи апаттарға ұшырауы. Қысқы кезеңде тән төмен температуралық және борандармен аудан жолдарында жол төсемдерінің қаупін тудырады және көлік қозғалысына арналған бұл пайда болуына әкеледі, елді-ошарсыз жабдықтау базаларынан үзу адамдардың жоғалу немесе өлімі. Жалпы ұзындығы құрсауында қалуы 10 км дейін мүмкін, жол учаскелерін максималды ұзындығы 5 м. 2 км дейін, бұл автокөліктің қозғалысы 1-ден 3 тәулікке дейін тоқтауына әкеледі.

Автожолдардың мұздануы қатты жабынды , ірі авариялар пайда болуына әкеп соғуы мүмкін, қаза тапқан адамдардың үлкен санымен кептелістердің пайда болуына келтіреді.

Қардың қалың жаууы айтарлықтай темір жол көлігі және темір жол станцияларын қозғалыс жұмысын қиындатуы.

Көктемгі және күзгі - қысқы күрт қарқыны төмендеуі кезеңдерде әуе электр беру желілерін мұздануы.

Байланыс және олардың үзілуі үзілістерге электр энергиясын беру және бұзылуына әкелуі мүмкін.

Аудан аумағы бойынша өзендер мен су қоймаларының саны 5-тен асады. Олардың басты ерекшелігі, яғни қысқа көктемгі су тасқыны кезеңінде негізгі суының ағып өтуінің жылдық көлемі (90-95 %) болып табылады. Ең қауіпті орындар көктемгі су тасқыны кезінде ол, дамба-бөгеті Чапай ауылында, Баягыз ауылында дамба-бөгеті және Қызылсай ауылында дамба-бөгеті. Табиғи ТЖ арасынан әлі де елеулі залал дала өрттері келтіреді. Үлкен алаңға таратылып, орман алқаптарын көше отырып және бағыттап , өртке қарсы қызметінің едәуір күштері мен құралдарын жою. 2012 жылы 23 дала өрті, 506 га алаңы отпен бүлінгенін тіркелді. 2013-2014 жылдары тіркелген дала өрті болған жоқ. Аудан аумағында 30 м/сек дауыл жылдамдығы әсер етуі мүмкін . Жазғы уақытта 10-15 сағат шаң ұзақтығы дауыл қоса жүреді, бұл топырақ эрозиясының әкелуіне мүмкін,әсіресе энергетика және байланыс желілерде өндірістік авариялар.