§ 8. Күрделі толықтауыш – Complex Object,  күрделі бастауыш – Complex

Күрделі толықтауыш аударма барысында кеңінен қолданылады. Ол да 

өзгертудің  түрі  болып  табылады.  Күрделітолықтауыш  инфинитивті  және 

есімше  құрылымдрын  аудару  тәсілі  ретінде  қолданылады.  Егер  инфинитив 

сезі  іс  әрекетін  білдіретін  етістіктерден  кейін  тұрса,  онда  ол  күрделі 

толықтауыштың  бір  бөлігі  ретінде  қазақ  немесе  орыс  тілінің  құрмалас 

сөйлемінің  қосымша  түрінде  аударылады,  яғни  құрамында  күрделі 

толықтауышы  бар  ағылшын  тілінің  жай  сөйлемі  қазақ  немесе  орыс  тіліне 

аударғанда сабақтас құрмалас сөйлемге айналады. Мысалы: I saw him pass the 

paper  to  the  secretary  –  Менің  көргенім  ол  хатшыға  құжаттарды  бергені.  We 

expect  the  government  to  provide  assistance  to  the  needy  population  –  Біздің 

үтіттеніп отырғанымыз, үкіметтің балалары көп отбасыларға көмсек беретіні. 

To  be  –  инфинитиві  аударма  кезінде  түсіп  қалады,  өйткені  орыс  тілінде 

көмекші  етістік  жоқ.  Мұндай  кезде  орыс  тіліндегі  сөйлемде  жай  сөйлем 

болады. Мысалы:  We expect the government to provide assistance to the needy 

population  –  Біз  бұл  шешімді  ең  жақсы  деп  санадық.  Есімше  инфинитив 

сияқты 

толықтауыштың 

құрамына 

ене 

Мұндай 

The  people  watched  the  firemen  climbing  the  tallest  tower  in  the  city  –  Халық 

өртке  қарсы  қызмет  адамдарының  қаладағы  ең  ұзын  мұнараның  басына 

шығып  бара  жатқандарын  байқап  тұрды.  Салыстыру  үшін  инфинивті 

айналымы бар сөйлемді аудрайық: The people watched the firemen climbing the 

tallest tower in the city – Халық өртке қарсы қызмет адамдарының қаладағы ең 

ұзын мұнараның басына шығып бара жатқандарына қарады.  Complex Object 

–  тің  аударылатын  қиын  кезі.  There  seems  to  be  at  least  two  scenarios  of  the 

government’s  actions  –  үкімет  іс  әрекеттерінің  ең  аз  дегенде  екі  сценарилері 

бар деген болжам бар. 

Complex  Subject  –  айнымалы  инфинитив  атау  септігімен  бірге 

қолданғанда пайдаланады. Бұл айналым қолданған кезде инфинитив күрделі 

 

24 

баяндауыштың бөлігі болып, активті және пассивті формадағы етістіктерден 

кейін  тұрады.  Мысалы:  They  are  known  to  have  won  –  Олардың  жеңіске 

жеткендері  мәлім.  Their  team  seems  to  have  won  –  Олардың  тобы  жеңске 

жеткен секілді. Инфинитивтің формасына қарай аударма кезінде баяндауыш 

аяқталған жәнее аяқталмаған іс әрекет білдіре отырып осы өткен және келер 

шақтарда  тұра  алады.  Мысалы:    He  seemed  to  be  sleeping  –  Ол  ұйықтап 

жатқан  сияқты  болды,  He  is  said  to  have  made  a  good  report  –  Ол  жақсы 

баяндама  жасады  деген  сыбыс  бар,  They  are  known  to  have  been  working  on 

this  issue  for  a  year  –  Олардың  бұл  жұмыс  төңірегінде  жұмыс  жасап 

жүргендеріне бір жыл болғандығы  баршаға мәлім. 

 

жүктеу/скачать 0.54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: