Жəңгір хан атындағы Батыс Қазақстан

58 
газ шығынының тəуелділігі. 
(3.12) жəне (3.13) салыстырып, 
2
1
f
f

ескере отырып, 
oT
зак



екенін көруге болады.
зак

жəне 
оТ

шамаларын серіппенің керілуін реттейтін бұран 6 
арқылы өзгертіп, жəне де штуцердің 2 қимасын 
2
f
өзгерту арқылы 
реттеуге болады. Клапанның газды өткізу қабілеті саңылаудың 3 саны мен 
өлшемімен реттеледі. Клапанның маңызды сипаттамасы, клапандағы 
қысымдар өзгерісінен оның өткізу қабілетінің тəуелділігі.
Клапанның 
жабылып 
жəне 
газды 
кесіп 
тастау 
сəтіне, 
құбыраралықтағы сұйық деңгейі келесі клапанды ашады, ол алдыңғы 
жабықтың орнына іске кіріседі. 
Сильфонды клапандар екі типті болады: 
- құбыраралық кеңістіктегі қысым есебінен Р
к 
жұмыс жасайды; 
- СКҚ-ғы қысым есебінен Р
т
жұмыс жасайтын.
Р
к
қысымымен басқарылатын, сильфонды клапан, Р
с
қысымымен 
азотпен зарядталған сильфонды камерадан 1 тұрады. Сильфонның тиімді 
қимасының ауданы 
c
f
. Штокта 2 клапан 3 бар, оның ершігінің қимасы 
k
f
. 
Газ штуцерлі саңылау 4 арқылы құбыраралық кеңістіктен СКҚ-ға клапан 
арқылы өтеді. 
Клапан жабық кезде, мұндағы Р
к
қысым сильфон ауданына 
c
f
əсер 
етеді, клапан ауданын 
k
f
алғанда.
СКҚ жағынан 
k
f
ауданына Р
к 
қысымы əсер етеді. Осы екі күш 
клапанды ашуға тырысады. Ашуға 
c
f
ауданына əсер ететін, сильфондағы 
газ қысымы Р
с 
бөгет болады. Клапанның ашылуы жүреді, егер


.
c
c
к
Т
к
c
к
f
p
f
p
f
f
p



(3.14) 
Мына қысм кезінде клапан ашылады
 
,
к
Т
к
Т
c
c
ОТ
к
f
f
f
p
f
p
p



(3.15) 
немесе
 
.
к
c
k
Т
к
c
c
c
ОТ
к
f
f
f
p
f
f
f
p
p




(3.16) 
Оң алымын жəне бөлімін 
c
f
бөліп жəне 
k
f
/
c
f
=R белгілеп аламыз 
 
.
1
1
1
R
R
p
R
p
p
Т
c
ОТ
к




(3.17) 

59 
Бұл клапан ашылатын кездегі, құбыраралық кеңістіктегі қысым. Р
с 
–
сильфонның зарадталу қысымына қатысты (4) есептеп мынаны табамыз 
R
R
T
oT
K
c






)
1
(
)
(
(3.18) 
Құбыраралық кеңістікте қысымды беру кезінде, клапанды (Р
к
)
от
ашу 
үшін, жер бетінде зарядтау кезінде сильфонды камерада жасау қажетті 
қысым. 
Клапан ашылғаннан кейін, клапан ішіндегі қысым сильфонның 
барлық ауданына əсер етеді, сол үшін келесі күштер теңдігі дұрыс 
c
c
c
k
f
f



Клапанның жабылуы алдында, сильфон астында жабу қысымы (Р
к
)
зак
болу қажет
c
c
c
зак
k
f
f


 )
(
яғни, осыдан 
c
зак
k


 )
(
Онда ашылу жəне жабылу өзгерісінің айырмасы келесіге тең 
   


.
1
1
1
1
R
R
p
p
p
R
R
p
R
p
p
p
Т
c
c
Т
c
зак
к
от
к









(3.18)-ке Р
с 
мəнін қойғаннан соң, (4) сəйкес табамыз 
 
 
  



,
1
1
R
R
p
R
p
R
p
p
p
p
Т
Т
ОТ
к
зак
к
ОТ
к








немесе
 
 

.
R
p
p
p
Т
ОТ
к



(3.19) 
(3.19) көрініп тұрған, 
c
k
f
f
R
/

клапанның жалпы сипатын 
анықтайтын маңызды шама.
Əдетте, ершіктің диаметрі 3-тен 12мм дейін, ал 0,008≤ R≤ 0,5 дейін 
аралықта болады. Бірақ нақты R шамасы, газдың клапандағы үйкеліс 
күшінің ескерілмеуінен (3.19) формуламен есептегеннен кіші болады. 
Яғни, R-дің тиімді мəні нақтыдан кіші болады. Кішілігі 6-7% құрайды. 
Осылай, құбыраралық кеңістіктегі қысымды өзгерте отырып, жұмыс 
клапанын басқаруға болады, яғни оны ашу немесе жабу. 

60 
Құбырдағы қысым өзгерісіне сезімтал клапанның принципиалды 
сұлбасы 3.9-суретте көрсетілген. Онда, сильфонға əрқашан құбырда 
орнаған Р
т
қысымы əсер етеді. СКҚ ішіне сұйық жиналған кезде, жəне 
сəйкес қысымның артуы, сильфонның қарсыласуын жеңіп, клапан 
ашылады, газ құбыраралық кеңістіктен СКҚ-ға кіреді. Ашылудан кейін, Р
т
қысымы сильфонның барлық ауданына 
c
f
əсер етеді. Құбырдағы қысым 
белгілі шамаға төмендеген кезде, клапан жабылады, себебі сильфон 
жағынан əсер ететін күш, клапан камерасы жағынан əсер ететін күшке 
қарағанда үлкен болады. Аралас клапандардың сильфонға қосымша 
цилиндр серіппелері бар, ол жүктеменің бір бөлігін өзіне қабылдайды. Бұл 
сильфонды оған əсер ететін тік жəне кері жүріс кезінде қысымдар 
өзгерісіне сезімталдығын арттырады. 
3.10-сурет. Құбырдағы қысыммен басқарылатын клапанның 
басқарылатын сұлбасы. 

жүктеу/скачать 3.01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: