Жылдардағы ашаршылық куәгерлері сөйлейді талдықОРҒАН
жүктеу/скачать 7.01 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Аязбекова Мейрамгүл Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Исабаев Шаяхмет
| Әбішева Ләззат
Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Зейнеп әжей 1931-1932 жылдардағы Ашаршылықты өз көзімен көріп, басынан кещкен ата-әжелер Жетісу өңірінде, соның ішінде Ақсу ауданында көп. Солардың бірі Зейнеп әжей болған екен. Бұл әңгімені мен сол кісінің немересі Орақбаева Нүкен апайдан жазылып алдым. - Халықтың көбі ашаршылық жылдарында ауылдың ішінде тапа-тал түсте жерге құлап, өліп жатты. Адамдардың денесінен аттап өтіп кететін кездер де болды. Аш адамдар сенделіп, босып жүретін, сол себепті де түтін шығарып, тамақ жасауға да қорқатынбыз. Өйткені «түтін шығып жатқан үйде тамақ бар», деп аш өзегіне түскендер сол үйге бас салатын. Бірде күн батқан кезде жасы 40-тар шамасындағы әйел адам үйіме қонуға сұранған еді. Тығылып, қараңғы түскенде ғана тамақ пісіруші едік. Аздаған бидайдан ботқа көже жасадық. Әлгі әйел «Мен де тамағымды салып, қайнатып алайыншы», - деді. Мен «Қане, не тамағың бар, көрсетші», - дегенімде, әлгі әйел дорбасының ішінен шығарып, кішкентай баланың қолын көрсетті. Менің зәрем ұшып, қолды қазаныма салдырмадым. Ол әйелге өзімнің жасаған тамағымнан беріп, таң атқанша көз ілмей отырдым. Таң атқанда оны шығарып салып тұрып, әлгі баланың қолы кімдікі деп сұрадым. Сонда әйел, аштан өлген баласының денесін ел талан-таражға салып, талап алып кеткенін айтып, «өзімнің қолымда қалғаны осы» депті. Жазып алған Аязбекова Мейрамгүл Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Исабаев Шаяхмет Шаяхмет атам маған келесі әңгімесін айтып берді. - Сонау ашаршылық жылдарында мен он төрт-он бес жастағы қаршадай ұл едім. Есімде қалғанымды айтайын. Бір үйде біз екі бала болатынбыз. Әке-шешемнің сол кездегі жас шамалары есімде жоқ. Әйтеуір, олардың «біреу жеп қояды, далаға шықпа!» деген сөздері құлағымнан әлі кетер емес. Бір күні бауырымды далаға ертіп шықтым, үйде әке-шешем жоқ болатын. Күн күңгірт екен. Бір ойнайтын төбешігіміз болатын, соған қарай бет алдым, қасымды бауырым бар. Әлгі төбешікке жетер жетпесте кенеттен бір ыңырсыған дауыс естідік. Қасына бара алмадым, алыстан «бұл не болды екен» деп көз салдым. Жерде қапқа ұқсаған бір зат жыбырлайды. Біраз қарап тұрдым, не істерімді білмедім. Бір уақытта қорыққанымнан жылап жібердім, әлгі қап ішіндегі де жылады. Қасына бара алмаймын, әлі баламын ғой (осы жерде атам терең күрсінді), сөйтіп мен де, ол да біраз уақыт жылап тұрдық. Бір кезде әлгі қап ішіндегі тыншығандай болды... Сол кезде қай жақтан келгенін білмеймін, әкем келіп қалды. Қуанғаным ба, қорқаным ба, әйтеуір әкемді бас салып жылай бердім, әлгі қапты саусағыммен шұқып көрсеттім, сөйлей алмаймын, дәрменім соған ғана жетті. Әкем мені бауырына басып, бір мезгілде өксігімді тоқтатты. «Не болды?» дегендей жүзімді өзіне қаратты. Әлі де дірілдеп тұрмын. Бауырымның қайда қалғанын да білмей қалдым. Кенеттен бауырым қолы қан-қан болып, бір нәрсені алып келе жатқанын көрдім. Мен одан бетер қорықтым, әкем қарап еді, інішегімнің қолындағысы адамның бір қолы екен. Содан кейін әкем барып қапты ашып еді, әлгі қаптың ішінен бір қолы, екі емшегі кесілген әйел денесін көрдік. Қансырап, өліп кетіпті... Бұл айтқан сөзімнің бәрі де рас, өз көзіммен көргенмін! Мұндай сұмдықты құдай басқа бермесін! (Атам көзіне жас алды). Ұшы мұжылған кішкентай темір күрегіміз бар еді, сонымен әкем әлгі кісінің денесін арулап, жерге көмді. Бұл әйелдің денесін кім алып келіп тастағаны белгісіз қалды. Содан біраз күндер өткен соң, «Кім болса да адам ғой», деп әкем әлгі әйелдің басына тас қойды. Сол қабірді күнделікті көріп жүрдім, қорыққаным ойымнан кетпеді. Әкем дұға қылады. Бір күндері әлгі кісінің денесі молада жоқ болып шықты. Аш өзекке түсіп кеткендердің бірі қазып алып кеткен көрінеді... Жазып алған жүктеу/скачать 7.01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|