Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
Терапия бакалавриат кафедрасы
«БЕКІТЕМІН»
Оқу-әдістемелік және тәрбие
жұмыстар жөніндегі проректор
м.ғ.д. Анартаева М.У.
___________________
«____» _____________2013ж.
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Пән: Геронтология, гериатрия
Пән коды GG 3217
Мамандық 051101 «Мейірбике ісі»
Оқу сағатының
(кредиттің) көлемі 90 (2 кредит)
Курсы 3
Оқу семестрі 5
Шымкент- 2013ж.
Жұмыс бағдарламасы 051101 «Мейірбике ісі» мамандығына арналған Геронтология, гериатрия атты типтік оқу бағдарламасы негізінде құрастырылды. Астана 2009 ж.
Жұмыс бағдарламасы терапия бакалавриат кафедра мәжілісінде талқыланды
Кафедра меңгерушісі, профессор Бекмурзаева Э.К.
Хаттама № _________
«__________»_______________2013ж.
Клиникалық пәндер бойынша жүйелік әдістемелік комиссиясында талқыланды
Төрағасы, доцент Туртаева А.Е.
Хаттама № _________
«__________»_______________2013ж.
Әдістемелік Кеңесте бекітілді
Хаттама № _________
«__________»_______________2013ж.
2. Бағдарлама:
2.1 Кіріспе
Қазіргі таңда халықтың арасында егде жастағылар мен қарттардың саны күрт өсуі байқалады. Медициналық көмекті 60 және одан жоғары жастағылар көбірек қажет етеді. Сондықтан квалификацияланған гериатриялық көмектің көлемін арттыру керек. Бұл жағдайда гериатрия бойынша медицина қызметкерлерін дайындау мен оқыту өзекті мәселе болып табылады.
«Геронтология және гериатрия» жас ерекшелігі физиологиясын, қартаю заңдылықтарын, егде және қарттық кезеңдегі ауруларды зерттейтін ғылым.
Оның қалыптасуы, дамуы, диагностикасы, емі, қарттарға әлеуметтік-медициналық көмекті ескерту мен ұйымдастыру. Геронтологияның негізгі міндеттерін бірі – егде және қарт адамдардың өмірін сапасын жақсарту және ұзартуды қадағалау, ерте қартаюдың алдын алу.
2.2 Пәннің мақсаты: пациенттерде егде және қарттық шақта туындайтын мәселелерді өз бетінше шешу үшін геронтология мен гериатрияда мейірбике процессін жоспарлау, іске асыру, ұйымдастыру туралы білім қалыптастыру.
2.3 Міндеттері:
• егде және қарт науқастың денсаулығының жағдайын бағалау туралы терең, жүйелі білім беру;
• егде және қарт науқастарға күтім көрсетуге қажетті теориялық және практикалық негіздерді оқыту
• қарттарға стационарда және үйде медициналық көмек көрсетудің принциптерін оқыту
• кәсіби этика және гериатрия деонтологиясының принциптерін оқыту
2.4 Оқытудың соңғы нәтижесі
Студент білуі керек:
• гериатриядағы деонтология мен медицина этикасының негіздерін;
• қартаюдың теориясы мен механизмін;
• қарт және егде жастағы адамдардың жассына қарай организміндегі өзгерістерді;
• қарт және егде жастағы науқастармен сөйлесу ерекшеліктерін;
• реабилитация негіздерін, түрлерін, ерекшеліктерін;
• стационарда қарттардың күтімі мен медициналық көмектің принциптерін;
• қарт науқасқа үй жағдайында күтім көрсету принциптерін
• геродиететика принциптерін;
• ұзақ өмір сүрудің негізгі факторлары мен себептерін.
Үйреніп алуы керек:
• қарт және егде адамдармен жұмыс жасағанда медициналық этика мен деонтологияның принциптерін қолдануды;
• науқастың жалпы жағдайын бағалауды;
• алған білімі мен дағдыларын мейірбикелік диагноз қоюда қолдануды;
• қарт және егде жастағы нақастарға стационарда және үйде күтім жасауды іске асыруды;
• гериатриялық науқастармен сөйлесуді;
• қарт және егде жастағыларға тиімді тамақтану туралы ұсыныстар беруді.
Машықтануы қажет:
• науқастың функциональды жағдайын бағалауға;
• гериатриялық науқастың психикалық статусын зерттеудің экспресс-әдіспен жүргізуге;
• қарт науқасқа күтім көрсетуге;
• күтім процесіндегі науқастың орнын ауыстыру техникасына.
2.5 Реквизитке дейінгі: анатомия, физиология, патологиялық физиология, психология негіздері, медицина психологиясы, клиникалық фармакология, терапиядағы мейірбике ісі, хирургиядағы мейірбике ісі, неврологиядағы мейірбике ісі, психиатриядағы мейірбике ісі, инфекциялық аурулардағы мейірбике ісі, денсаулық жағдайын бағалау.
2.6 Реквизиттен кейінгі: денсаулық сақтау экономикасы мен маркетингі, әлеуметтік медицина
2.7 Тақырыптық жоспар: тақырып, әр сабақтың өткізілу түрі мен ұзақтылығы (дәріс, тәжірибелік, семинар, зертханалық, өзіндік жұмыс)
Дәрістің тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізілу түрі
|
Сабақтың ұзақтылығы (сағат түрінде)
|
|
Кредит №1
|
|
|
1
|
Кіріспе. Геронтология және гериатрия түсінігі. Қарттық және қартаю туралы жалпы түсінік. Қартаю кезеңі. Гериатриялық фармакология негіздері.
|
Шолу
|
1
|
2
|
ЖИА. Миокард инфаркті. Қауіп факторы. Қарттардағы клиникалық ағымы. Емі, күтімі, алдын – алу.
|
Мәселелік
|
1
|
3
|
Қарт жастағыларда кездесетін асқазан - ішек жолының ауруы. Созылмалы гастрит, жаралы аурулар, созылмалы колит, ишемиялық колит клиникалық ағымының ерекшелігі.
|
Мәселелік
|
1
|
|
Кредит № 2
|
|
|
4
|
Қарттардағы тірек - қимыл аппаратының өзгерістері. Остеопороз, қауіп факторы. Клинакалық әйгіленуі, асқынуы. Алдын алу шаралары. Тұрмыстық травманың алдын алу.
|
Мәселелік
|
1
|
5
|
Зәр шығу жүйесінің жасқа байланысты өзгеруі. Зәр шығу жүйесінің аурулары: гломерулонефрит, пиелонефрит. Қарттардағы клиникалық ағымының ерекшелігі.
|
Мәселелік
|
1
|
6
|
Қарт және егде жастағы адамдарды психологиялық реабилитациялау. Альцгеймер ауруы. Ауру сатысы. Деменция симптомын күшейтуші факторлар. Гериатриялық науқасқа үйде күтім жасау принциптері.
|
Мәселелік
|
1
|
|
Барлығы
|
|
6
|
Тәжірибелік сабақтың тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Өткізілу түрі
|
Сабақтың ұзақтылығы (сағат түрінде)
|
|
Кредит №1
|
|
|
1
|
Гериатриядағы мейірбике ісінің қазіргі аспектілері
|
Ауызша сөйлесу
|
2
|
2
|
Қарттық жаста дәм , иіс сезу, түйсіну сезімінің өзгеруі
|
Tbl
|
2
|
3
|
Тыныс алу жүйесінің қартаю ерекшеліктері: көкірек сүйектері мен бұлшықеттерінің, бронхтардың, өкпетіндерінің, газ алмасу ерекшеліктерінің жасқа байланысты өзгеруі.
|
Шағын топпен жұмыс
|
2
|
4
|
Гипертониялық ауру. Қауіпті факторлары. Клиникалық ағымының ерекшелігі. Гипертониялық кризде жедел жәрдем көрсету
|
Ситуациялық тапсырмаларды, тест шешу
|
2
|
5
|
Миокард инфаркті. Қауіп факторы. Қарттардағы клиникалық ағымы. Жедел жәрдем. Физикалық реабилитация, күтім, алдын алу.
|
Ситуациялық тапсырмаларды, тест шешу
|
2
|
6
|
Асқорыту жүйесінің жас ерекшелігіне байланысты өзгеруі. Созылмалы гастрит және асқазан мен ұлтабардың ойықжара ауруының клиника ағымының ерекшелігі.
|
Шағын топпен жұмыс
|
2
|
7
|
Эндокриндік жүйенің жас ерекшеліктеріне байланысты өзгеруі. Қарттардағы қантты диабет ауруы. Қантты диабеттің туындау себептері. Аурудың қарттардағы клиникалық ағымы.
|
Пресс-конференция
|
2
|
|
Кредит №2
|
|
|
8
|
Остеопороз. Қауіп факторы. Клиникалық әйгіленуі, асқынуы. Алдын алу шаралары. Тұрмыстық травманың алдын алу.
|
Шағын топпен жұмыс
|
2
|
9
|
Қарттарда кездесетін зәр бөлу жүйесінің аурулары.
|
Түймедақ тәсілі
|
2
|
10
|
Қарттардың психикасының өзгеруі. Альцгеймер ауруы. Үй жағдайындағы күтім. Жанұяны науқас күтімінде туындайтын стрессті басуға үйрету.
|
Шағын топпен жұмыс
|
2
|
11
|
Инсульт. Түрлері, себебі. Негізгі клиникалық симптомдар.
|
Ситуациялық тапсырмаларды, тест шешу
|
2
|
12
|
Стационарда гериатриялық науқастарға медициналық күтім жасау принциптері. Жіті аурулары бар қарттарға үйде күтім жасау. Науқасты кереуетке, орындыққа, каталкаға ауыстыру. Гериатриялық реабилитация, оның түрлері.
|
Пресс-конференция
|
2
|
|
Барлығы
|
|
24
|
Студенттің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыптары
|
Өткізу түрі
|
Сағат саны
|
|
Кредит №1
|
|
|
1
|
Геронтология мен гериатрияның даму тарихы.
|
Рефераттар
Презентация
Интеллект-карта
«Кейс-стади»
Постерлі баяндама
Тақырып бойынша эссе
Кластерлер
Тақырып бойынша Глоссарий ж/е т.б.
|
3
|
2
|
Үлкен жастағылардың ауруының жалпы клиникалық ағымы мен даму ерекшеліктері.
|
2
|
3
|
Терінің жасқа байланысты өзгеруі. Егде жаста теріге күтім жасау ерекшелігі. Егде жаста сезім мүшелерінің өзгеруі. Пресбиакузис- маңызы, емі. Қарт науқастардың адаптациясы. Травматизмнің алдын алу.
|
3
|
4
|
Қарт адамдарда кең таралған тері ауруларының (кәрілік сүйелі, гиперкератоздар, кәрілік қышыма) клиникалық ағымының ерекшелігі, емі, күтімі.
|
2
|
5
|
Көрудің өзгеруі (қарттық катаракта, глаукома, торқабықтың дегенерациялануы, пресбиопия) емі.
|
2
|
6
|
Созылмалы бронхит, бронхиальды демікпенің, пневмония ағымының клиникалық ерекшелігі. Бронхиальды демікпе ұстамасында жедел көмек көрсету. Емі. Күтім ерекшеліктері.
|
2
|
7
|
Атеросклероз. Қауіп факторы. Клиникалық көрінісі. Асқынуы. Емі. Алдын алу. Гипертония ауру. Дәрі-дәрмекпен емдеу. Науқасты күту ерекшелігі.
|
2
|
8
|
Жүрек - қантамыр жүйесінің жасқа байланысты өзгеруі. Қарттарда кездесетін жүрек-қантамыр аурулары. Гипертониялық ауру – медикаметозсыз емі. ЖИА. Емі. Күтім, алдын алу. Миокард инфаркті. Физикалық реабилитаци,күту. Алдын алу.
|
3
|
9
|
Қарттардың тамақтану ерекшеліктері. Созылмалы колит. Ишемиялық колит. Емі. Алдын алу. Күтімі, диетотерапия.
|
3
|
10
|
Геродиететиканың негізгі принциптері. Қарт адамның тамақтану тәртібі. Созылмалы гастриттің, ойық жара ауруының диетотерапиясы,емі. Күтімі, алдын алу.
|
2
|
11
|
Эндокриндік жүйенің жасқа байланысты өзгерісі. Қантты диабет диетотерапиясы.
|
3
|
12
|
Қарттардағы қантты диабет. Дәрі-дәрмекпен емдеу.
«Диабеттік табан» синдромы, аяқты күту принциптері.
|
2
|
|
Кредит №2
|
|
13
|
Деформацияланған остеоартроз. Остеохондроз. Клиникалық ағымының ерекшелігі. Емі, күтімі, алдын - алу.
|
2
|
14
|
Гломерулонефрит. Пиелонефрит. Қарттардағы ағымының ерекшелігі. Емдеу принциптері, күтім, алдын алу.
|
2
|
15
|
Психикалық статусты зерттеудің экспресс-әдісі, бағалау. Стрессті басу әдісі. Ұйқысыздықпен күрес тәртібі. Альцгеймер ауруымен ауырғандарға үй жағдайындағы күтіммен қамтамасыз ету. Инсульт. Стационардағы науқасқа күтім жасау ерекшелігі. Инсульт болған науқасқа амбулатория-емханалық реабилитация.
|
2
|
16
|
Қарт науқастармен сөйлесу ерекшеліктері. Альцгеймер ауруы. Себебі. Ауру сатысы. Клиникалық көрінісі.
|
3
|
17
|
Гериатриялық науқастан анамнез жинау (медициналық, әлеуметтік, азықтық, психиатриялық). Қозғалысы шектелген қарттарға үй жағдайында күтім жасау принциптері.
|
2
|
18
|
Науқасқа үй жағдайында күтім жасау ерекшелігі.
|
3
|
19
|
Несептің тоқтамауында жасалатын күтім. Ойылудың алдын алу. Қарт науқасқа тұрмыстық жағдай жасау. Ауыр науқа гигиеналық күтім жасау.
|
2
|
20
|
Реабилитация негіздері. Реабилитация туралы түсінік, себебі, ерекшелігі, түрлері.
|
3
|
21
|
Гериатриялық реабилитация, оның түрлері
|
2
|
22
|
Өмір-жас ұзақтығы. Белсенді ұзақ өмір сүрудің жолдары.
|
3
|
23
|
Ұзақ өмір сүрудің факторлары мен негізгі себептері. Өмірдің ұзарту жолдары.
|
3
|
24
|
Аралық бақылау (коллоквиум) 8-ші апта «Үлкен жастағылардың ауруының жалпы клиникалық ағымы мен даму ерекшеліктері. Геродиететика».
|
Тәжірибелік дағдылау, тесттер
|
2
|
25
|
Аралық бақылау (коллоквиум) 15-ші апта « Науқасқа үй жағдайында күтім жасау ерекшелігі».
|
Тәжірибелік дағдылау, тесттер
|
2
|
|
Барлығы:
|
|
60 с.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
