5-дәріс
Әлеуметтану мен журналистикадағы ақпарат жинаудың әдістері
1 Ақпарат көзі, талдау мен өңдеу кезеңдері
2 Ақпарат - маркетинг зерттеулер
3 Социологиялық сұрау және Сауалнама әдісі
Ақпарат талдау мен өңдеу кезеңдері. Журналистикадағы мәліметтерді өңдеу тәсілдерін пайдалану мүмкіндігі. Құжаттарды талдау, дәстүрлі әдісте.Түрлі құжаттарды талдаудың ерекшелігі. Ақпараттың сенімділігін қамтамасыз ету. Контент талдаудың журналисткадағы қолданылу ерекшеліктері. Сұрақ. Әдістің жалпы сипаттамасы. Сауалнамаға қойылатын талаптар. Бақылу, мақсаты, міндеті, түрлері, жоспары, нұсқаулар. Ғылми және табиғи бақылау.
Әлеуметтік ақпаратты жинаудың әдістері. «Таңдау, құжаттарды талдау, бақылау, сүрау салу: сауалнама және сұхбат». Қоғамдағы тұлғалардың эмперикалық социологиялық зерттеулерге қатысуы зерттеу кезеңдері. Журналистикадағы ақпарт пен әлеуметттану саласындағы эмперикалық зерттеулердің өзара байланысы, ұқсастықтары.
Ақпарат көзі – адам, ұжым және деректер. Деректерді жинау кезінде журналист ақпараттарды түрлі көздерден алады. Кейіпкер журналиске өзі немесе жолдастары жайында мәлімет беруге міндетті емес. Олардың экран алдында ашылулары үшін оған себеп, дәлел, сылтау керек. Егер олар жауап беруден бас тартқан жағдайда, қысым жасаудың қажеттігі жоқ. Мүмкін, сіз таңдаған кейіпкер туралы көпшілік пікірі басқаша болуы немесе сіз істейтін редакция жайындағы көзқарастың тым теріс бағытта да болуы мүмкін екенін ескеріңіз. Ақпарат алудың ұжымдық түріне формалды және формалды емес қатынас, жиналыс, мәжіліс, конференция, дөңгелек үстел, баспасөз конференциясы т.б. жатады. Мұның бағалылығы: онда шыншыл көзқарастардың үстемдік алып, журналистің проблема, оқиға туралы дәл, айқын ой түйіндеуіне жол ашатындығы. Ал айда, кей сәттерде шындықтан алып жататын деректердің де хабарланатынын ескеру керек. Журналист көпшілігінде деректерге жүгінеді. Деректермен танысуға автордың рұқсатымен кірісу қажет. Автордың рұқсаты бар екенін ескеру де қажеттілік және онда дәлдіктің кейде сәйкессіздіктің болатынын да аудиторияға қоса хабарлау шарттылық.
Ақпарат - маркетинг зерттеулері барысында жиналған мәліметтердің жиынтығы. Жақсы ақпарат мына мәселелерді шешуге мүмкіндіктер береді:
• бәсекеде басымдылықты алу,
• шығын қаражатының қауіп-қатерін төмендету,
• тұтынушылардың тауарға деген ынтасын анықтау,
• сыртқы ортаны терең бақылау,
• стратегияны дұрыстау,
• фирманың өз жұмысын дұрыс бағалау,
• түтынушылардың жарнамаға деген сенімін арттыру,
• тиімділікті көбейту.
Ақпаратты жіктеу
Ақпарат әртүрлі сипатталады. Сондықтан шығу мерзіміне, оған жүктелген міндетіне, оны өңдеуге қарай жіктеуге болады.,
Шығу мерзіміне қарай мынадай акпарат түрлерін айыруға болады:
• түрақты ақпарат - маркетингтік ортаның үзақ уақыт өзгермейтін көрсеткіштерін бейнелейді;
• айнымалы ақпарат - маркетинг обьектілерінің өз мәніндегі іс-әрекетін ағынды сандык. және сапалық сипаттамасымен көрсетеді;
• ауық-ауық ақпарат - керек кезде ғана анда-санда ғана жиналатын мәліметтер (мысалы, тауардың бағасын өзгерту мүмкіндіктерін анықтау үшін жаңа бәсекелес фирма туралы мэліметтер жинау).
Ақпарат міндетіне байланысты ол былайша бөлінеді:
• анықтамалық ақпарат - танымды сипат алады және маркетинг обьектілерінің біршама түрақты белгілерін анықтап, анықтама жүйесі ретінде шығады;
• кепілдемелік ақпарат - арнайы жүргізген маркетинг зерттеулері қорытындысының немесе мәліметтерді талдаудың негізінде пайда болады. Оған өнім өткізуді болжау, нысаналы рынокты, делдалдарды, жабдықтау фирмаларды талдау приоритеттері жүктеледі;
• нормативтік ақпарат - негізінде өндіріс саласында қалыптасады, өндірістің әртүрлі құрылым ережелері, нормативтері баяндалады;
Достарыңызбен бөлісу: |