Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жеке әріптердің емлесіне қатысты: - ж, ш, й
- - ны-[ш]
| Қысаң езуліктердің емлесі туралы:
- сөз аяғындағы ы, і езуліктері қосымша жалғағанда түсірілсе, түбірде де жазбау (т.Шонанұлы); - қысаң езуліктерді мүлде таңбаламау: млтқтң (Байділдин, Әлібаев; // қысаңдарды барлық позицияда таңбалап отыру (е.Д.Поливанов). Позициялық алмасуды таңбалау туралы: - емледе ілгерінді ықпалды ғана белгілеу (т.Шонанұлы); - түбір мен қосымша аралығында п-б, қ-ғ, к-г, п-у өзгерісін белгілеу (т.Шонанұлы); - аталған позициядағы н-м, н-ң өзгерісін жазуда белгілемеу (т.Шонанұлы). Бірге/бөлек таңбалауға байланысты: - қосымшаларды бірге жазу, ал жартылай қосымшаларды бөлек жазу: “тілдің еркін дамуы үшін түбір мен жартылай қосымшаның бірге жазылмауын назарға алуымыз керек”; - тілтұтынушы санасында бөлек сөз болып табылмайтын күрделі сөздерді бірге жазу (т.Шонанұлы); - бейүндес біріккен сөздерді дефиспен жазу (алибаев); Жеке әріптердің емлесіне қатысты: - ж, ш, й дыбыстарының жіңішкеруі (шәй, жәй, тійін) тілде бар болса, оның емлесін айқындау (т.Шонанұлы); - ш, ж, й дыбыстарының аралығындағы [а]-[ә] дүдәмалдығын қосымшаның жуан жалғанатынына қарап, а ретінде таңбалау (т.Шонанұлы); өйткені <ж>, <ш>, <й>-лардың жіңішкеруі диа- лектке байланысты болуы мүмкін (К. Юдахин); - сөз аяғындағы <б>-ны таңбалау (болыб, келіб, саб, қаб). - <к>-нің жіңішкеруі мен <қ>-ның жуандауын (әкт, пыртақол) жазуда белгілеу (Кемеңгеров); - һ әрпін әліпбиге алмау: қаћарман сияқты сөздерді қаарман деп жазу (Қ.Кемеңгеров, тоқтыбаев). Кірме сөздердің емлесі туралы: - шет сөздерді қазақ тілінің дыбыстық заңдылығына икем- 240 241 деп жазу, игеру тәсілдеріне қазан төңкерісіне дейінгі дыбыстық өзгерістерді алу (т.Шонанұлы); шет сөздерді морфологиялық принцип арқылы игеру; өйткені кірме сөздердің “тасқыны” оларды өте аз уақытта табиғи түрде игеруге мүмкіндік бермейді (Қ.Кемеңгерұлы); - шет сөздердегі <ц>-ны-[ш] етіп игеру, себебі шіркеу-церковь болып игерілген, <в>-ны дауысты аралығында [у], сөз басында жүктеу/скачать 1.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|