Тұлғааралық кикілжің. Бұл – кикілжіңнің ең көп тараған түрі.
Мекемелерде ол әр түрлі көрініс табады. Көптеген басшылардың ойынша, кикілжіңнің себебі мінездердің келіспеуінен. Шынымен де әр түрлі мінез, көзқарастағы адамдардың бір бірімен тіо табысуы қиын. Бірақ терең жүргізілген сараптамалардың көретуінше, бұндай кикілжіңдердің негізінде обьективті себептер жатырр. Көп жағдайда бұл шектелген ресурстар үшін күрес: материалдық жағдай, өндірістік аумақ, жұмыс күші және т.б. әр адамның ойынша тек қана өзі ресурстарға мұқтаж. Басшы мен қол астындағы қызметкер арасында кикілжіңнің пайда болу себебі: қызметкердің ойынша, басшы оған шектен тыс талап қояды, ал басшының ойынша, басшы оған шектен тыс талап қояды, ал басшының ойынша. Қол астыңдағы қызметкер бар күшін салып жұмыс істеуді қаламайды.
Тұлға мен топаралық кикілжің. Топтарды тілдесу, тәртіп ережелері қалыптасады. Топтың әр мүшесі оны сақтауы керек. Қалыптасқан нормадан бас тартуды топ теріс қабылдап, тұлға мен топ арасында кикілжің туыңдайды. Осы түрге жататын кикілжіңнің кең тараған түрі- басшы мен топ арасындағы кикілжің.
Топаралық кикілжің. Ұйым көптегенмтоптардан тұрады. Олардың арасында кикілжің туындауы мүмкін. Мысалы: басшылық пен орындаушылар арасында, түрлі бөлім жұмысшылары арасында, бөлім ішіндегі топтардың арасында, әкімшілік пен кәсіподақ арасында. Топаралық кикілжің кезінде топтың мүшесі ретінде ғана қабылдамай, жағымсыз тәртіп тән басқа топтың мүшесі ретінде ғана қабылдайды. Өз топтарын асыра бағалап, басқа топты кішірейтіп, төмендетіп,теріс баға береді (олардың миі аз,артта қалған). Басқа топ жағымсыз жағдайларға жауапты. өз топтары үнемі жағымды, қызметтері оң бағаланады, өзге топ жағымсыз іс әрекет етеді. Себебі «біз жақсы болғандықтан жақсы іс әрекет етеміз», «олар жаман болғандықтан теріс іс әрекет етеді». өз топтарының теріс қылықтарының (теріс,агрессиялық тәртіптің) себебін сыртқы фактордан көреді (бізді жағдай мәжбүр етті), ал қарсылықтарының сүрінуін ішкі себептерден іздейді (олар нашар адамдар)
Достарыңызбен бөлісу: |