Кіріспе Әдебиетке шолу
жүктеу/скачать 272.02 Kb.
|
| 4 Эксперименттік бөлім
4.1 Көмірсутекті қышқылдану белсенділігін анықтау Топырақтағы биогенді көмірсутектер екі негізгі көзден түзіледі - өсімдік қоқыстарында кездесетін және метан түзуші бактериялармен қайтадан синтезделетін көмірсутектер. Кеңістікте және уақытта көмірсутектердің топырақ жамылғысымен жиналуы және бөлінуі біркелкі емес. Бұл топырақ пен өсімдік жамылғысының құрамына, оларды экономикалық пайдалану сипатына, климаты мен маусымына байланысты. Көмірсутектер - топырақ гумусының спецификалық емес компоненттері. Жеңіл көмірсутектер топырақ атмосферасының шашыранды газдарының, жоғары молекулалы ұшпайтын көмірсутектер топырақ липидтерінің құрамына кіреді - алкоголь-бензол арқылы топырақ массасынан алынған органикалық қосылыстардың гидрофобты қоспасы. Шымтезектерде көмірсутектер «шымтезек битумы» құрамында болады, олар өздерінің қасиеттері бойынша топырақ липидтеріне ұқсас. Әлемнің топырақ жамылғысындағы көмірсутектердің жалпы қоры (арктикалық шөлдер, шөлдер, тасты шөлдер, мұздықтар мен қарлы жерлерді қоспағанда) шамамен 2-3 миллиард тоннаны құрайды (көмірсутектердің орташа мөлшері 0,002-0,003%). Липидтердің топыраққа жылдық кірісі топырақтағы қордың орта есеппен 10-12% құрайтын болғандықтан, көмірсутектердің топыраққа жыл сайынғы әлемдік кірісі 200-300 миллион тоннаға бағалануы мүмкін, бұл көмірсутектердің тіршілік ету арқылы жыл сайынғы бөлінуіне сәйкес келеді. зат. Осы көмірсутектердің ішінде 0,1-0,5 млн тонна болады. Топырақтың көмірсутекті газды атмосферасы. Көмірсутекті газ атмосферасы әр түрлі топырақты және геохимиялық жағдайлары бар зоналық топырақтардың әр түрлі түрінде тіркеледі. Көмірсутек атмосферасының автохтонды компоненті тек метан түзуші бактериялар тудыратын метан болып саналады. Суға батқан және батпайтын зоналық топырақтарда метан түзіліп қана қоймай, оның гомологтары: этан, пропан, бутан пайда болатындығы енді анықталды. Бұл топырақтардағы метан мен оның газ тәрізді гомологтарының арақатынасы мұнай мен газ шөгінділеріндегі көрсеткішке жақын: 3,5: 1 ден 7: 1-ге дейін. Топырақтағы көмірсутек атмосферасын екі топ көздері құра алады: автохтонды - топырақтың органикалық заттарының және аллохтонды әсерінен - астындағы жыныстардан газдардың келуі нәтижесінде. Жеңіл көмірсутектердің автохтонды көзі - көміртегі диоксидін сутегімен тотықсыздандыру арқылы метанды синтездейтін метан түзуші бактериялардың белсенділігі. Бұл процесс субсидиялы ландшафттарда редукциялық ортада қарқынды жүреді, тотығу-тотықсыздану жағдайларының микрогетерогенділігімен суперакуатикалық және элювиалды ландшафттарда аймақтық топырақтардың кең ауқымында әлсіз. Биогенді метан түзілуі әр түрлі жағдайда дамиды, олар метанның пайда болу жылдамдығынан, оның жинақталу қарқындылығынан және изотоптық құрамынан көрінеді. Кояманың мәліметтері бойынша су басқан күріш топырақтарында метанның 30 ° C температурасында микробиологиялық өндіріс жылдамдығы әр түрлі топырақ типтері үшін 100 г құрғақ топыраққа тәулігіне 1,0-3,9 см (0,07-0,2 г) дейін өзгерді. СН4 өндірісінің минималды деңгейі құмды жерлерде, максимумы - гумустық топырақтарда байқалды. Топырақтың бірдей типтері үшін метанның пайда болу жылдамдығы температуралық жағдайларға байланысты. жүктеу/скачать 272.02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|