Кіріспе. ӨЗара ауыстырымдылық туралы ұҒымдар



бет4/37
Дата02.11.2022
өлшемі0.76 Mb.
#463847
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37
Д рістер ЗАРА АУЫСТЫРЫМДЫЛЫ НЕГІЗДЕРІ (1)

Саңылау (S) дегенiмiз тесiктiң өлшемi бiлiктен үлкен болған жағдайдағы, тесiк пен бiлiктiң өлшемдерiнiң айырмасы (сурет 2).
Тесiктiң ең кӨп шектi Өлшемi мен бiлiктiң ең аз шектi Өлшемдерiнiң айырмасы ең көп саңылау деп аталады (SMAX).



SMAX
DMAX dMIN
(9)


SMAX
ES ei
(10)

Тесiктiң ең аз шектi Өлшемi мен бiлiктiң ең кӨп шектi Өлшемдерiнiң айырмасы ең аз саңылау деп аталады (Smin).





SMIN
DMIN dMAX
(11)


SMIN


SОРТ
EI es


(SMAX SMIN )
2
(12)

(13)







Сурет 2 – Саңылаулы қондырма

Қозғалмайтын қондырмада бiлiктiң Өлшемi тесiктiң Өлшемiнен үлкенiрек болғандықтан, бiлiк тесiктi “керiп” тұрады. Керiлмелi қондыруда


тетiкбӨлшектердi бiрiктiру үшiн механикалық күш жұмсауға немесе тесiктi қыздыруға, сондай-ақ бiлiктi салқындатуға тура келедi.
Керiлiс (N) дегенiмiз бiлiк өлшемiнiң тесiктен үлкен болған жағдайдағы, жинағанға дейiнгi бiлiк пен тесiктiң өлшемдерiнiң айырмасы (сурет 3).
Біліктің ең кӨп шектi Өлшемi мен тесіктің ең аз шектi Өлшемдерiнiң айырмасы ең көп керіліс деп аталады (NMAX).



NMAX
dMAX DMIN
(12)


NMAX
es EI
(13)

Біліктiң ең аз шектi Өлшемi мен тесіктiң ең кӨп шектi Өлшемдерiнiң айырмасы ең аз керіліс деп аталады (Nmin).





NMIN
dMIN DMAX
(14)


NMIN
ei ES
(15)




NОРТ
(N MAX

  • N MIN ) 2

(16)


Сурет 3 – Керілісті қондырма

Сонымен бiрге, өтпелі қондыру, яғни саңылаулы да, керiлiсті де алуға болатын қондырма қолданылады.
Саңылаумен қондырмада тесiктiң дәлдiк өрiсi бiлiктiң дәлдiк өрiсiнiң үстiнде (жоғары) орналасады.
Егер тесiктiң шақтама Өрiсiнiң тӨменгi ауытқуы, бiлiктiң дәлдiк Өрiсiнiң жоғарғы ауытқуымен түйiссе, онда ол саңылаумен қондыруға жатады (SMIN =0).
Керiлiспен қондырмада тесiктiң дәлдiк Өрiсi бiлiктiң дәлдiк Өрiсiнiң астында (тӨмен) орналасады.
Өтпелі қондырмада тесiк пен бiлiктiң дәлдiк Өрiстерi жартылай немесе толық жауып жатады.
Қондырманың шақтамасы деп ең көп және ең аз шектi саңылаудың немесе ең көп және ең аз шектi керiлiстiң айырмасын айтамыз.

TS SMAX

  • SMIN

(17)

TN NMAX

  • NMIN

(18)

Өтпелі қондырманың шақтамасы деп абсолюттi мәнмен алынған ең көп саңылау мен ең көп керiлiстiң қосындысын айтамыз.


TП NMAX SMAX (19)

Қондырманың барлық түрiнде де қондырманың шақтамасы тесiк пен бiлiктiң шақтамаларының қосындысына тең.




TS(TN)  TD Td (20)


Қайталау сұрақтары:


  1. Өзара ауыстырымдылық дегеніміз не?

  2. Бұйымды жасаған кезде Өлшем қателегінің болу себебі

  3. Шекті Өлшем дегеніміз не?

  4. Нақты Өлшем мен номинал Өлшемнің айырмасы не?

  5. Шекті Өлшем, номинал Өлшем және шекті ауытқулар бір бірімен қалай байланысты?

  6. Шақтама дегеніміз не?

  7. Шекті Өлшемдер мен шақтамалар бір бірімен қалай байланысты?

  8. Қондырма нені сипаттайды?

  9. Саңылау дегеніміз не және ол қалай пайда болады?

  10. Керіліс дегеніміз не және ол қалай пайда болады?




2– ТАҚЫРЫП.


ТЕГІС ЦИЛИНДРЛІК ҚОСЫЛЫСТАРДЫҢ ӨЗАРА АУЫСТЫРЫМДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет