- Қан плазмасы – ақшыл-сары сұйықтық, 90% судан және 1-% - еріген заттардан тұрады
- Қан плазмасының физико-химиялық көрсеткіштері : тығыздығы- 1,024- 1,030 ; рН - 7,36- 7,44 ; депрессия - Δt = 0,56, град. ; осмостық қысымы – шамамен 7,6 атм.; онкотикалық қысым - 0,02 атм.
Қан плазмасының құрамы - Қан плазмасының барлық химиялық заттарын
- келесі топтарға бөлуге болады:
- қан плазмасының минералды заттары
- қан плазмасының органикалық заттары
- Қан плазмасының органикалық заттары:
- 1.азотсыз органикалық қосылыстар.
- (қанның азотсыз органикалық қосылыстары дегеніміз – көмірсулы және липидті алмасудың метаболиттері)
- 2.құрамында азот бар заттар
- Қан плазмасының құрамында азот бар органикалық қосылыстары:
- 1.ақуыздар
- 2.азотты алмасудың метаболиттері (қанның қалдық азоты).
- Гормондар және олардың метаболиттері ерекше орын алады.
Қанның физикалық-химиялық көрсеткіштері - Көлемі
- Меншікті салмағы
- Онкотикалық қысымы
- Осмостық қысымы
- Қанның физикалық-химиялық көрсеткіштері
- тығыздығы- 1,024- 1,030 г/см3 ;
- рН - 7,36- 7,44 ;
- депрессия - Δt = 0,56, град. ;
- осмостық қысым – шамамен 7,6 атм.;
- онкотикалық қысым - 0,02 атм.
ҚАННЫҢ БИОХИМИЯЛЫҚ САРАПТАУЫНЫҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ - Қалыпты мөлшерді білу
- Қалыпты жағдайдан ауытқуларды түсіндіру
- Диагноз қою үшін пайдалану, емдеу барысын, болжамды бақылау
- Клиникалық зерттеулер жүргізу
Қан клеткалары негізінен эритроциттер және лейкоциттер түрінде болады - Қан клеткалары негізінен эритроциттер және лейкоциттер түрінде болады
- Лейкоциттер: гранулоциттер және агранулоциттер.
- Гранулоциттер: нейтрофильдер, эозинофильдер, базофильдер.
- Агранулоциттер (бірядролы лейкоциттер): моноциттер және лимфоциттер.
- Моноциттер (4%) тканьдік макрофагтардың бастапқы түрі болып табылады. Олардың әсері «ауыспалы» перифериялық макрофаг-моноцит қай мүшенің аумағында тоқтайтынына байланысты әртүрлі аралықта болады.
- Лимфоциттер (24%) Басты қызметі – иммунитеттің индукциясы, антиденелер түзу, трансплантатты кері қайтару, ісік клеткаларын құрту болып табылады.
- Лимфоциттердің өмір сүру ұзақтығы 10 жыл және одан да көп болуы мүмкін.
- Лимфоциттердің екі популяциясы: Т - және В-лимфоциттер.
Эритроциттің тіршілік циклы - пролиферация, клеткалық дифференцировка, жетілу:
- белок синтездеуші жүйенің жоғалуы
- клеткалық органеллалардың (ядро, митохондриялар) жоғалуы
- тыныс алушы метаболизмнің күрт әлсіреуі
- белсенді қызмет кезеңі (90-120 күн)
- газдарды тасымалдау
- қышқылды-сілтілі жағдайды сақтау
- 3. деградация
Эритроциттердің қызметтері - Эритроцит дегеніміз – эритробластың ядросыз дериваты болып табылады.
- Жетілген эритроцитте ядро, хроматин, белоктар мен липидтер синтезінің аппараты болмайды.
- Эритроциттерде митохондриялар болмайды.
- Қанда эритроциттердің жалпы мөлшері 3,7 - 4,7 млн /мкл.
- Негізгі қызметі – тыныс алу (өкпеден тіндерге оттегіні және тканьдерден өкпеге көмірқышқыл газын тасымалдау)
- Қоректік – ағза жасушаларына аминқышқылдарды тасымалдау
- Қан ұю процесіне қатысу (қан ұю факторлары және қан ұюға қарсы жүйе)
- Түрлі ферменттерді (холинэстераза, ангидраза, фосфатаза) және витаминдерді тасымалдау
- Қан тобын анықтау
- Қан ағымындағы циркуляциясының бүкіл мерзімінде эритроциттің газды тасымалдауы үшін екі бүгілген диск тәрізді формасын сақтауы – эритроциттердің химиялық құрамымен, құрылысымен және мембранасының қасиеттерімен түсіндіріледі
- Лейкоцит (leukocyte) – қанның ақ клеткалары.
- Лейкоциттер 2 топқа жіктеледі:
- агранулоциттер (лимфоциттер және моноциттер)
- гранулоциттер (нейтрофилдер, базофилдер және эозинофилдер).
- Нейтрофилдер
- Негізгі қызметі – ағзаны инфекциядан қорғау. Инфекциялар кезінде бактериялардың ағзаға енген жерінде көп мөлшерде жинақталады. Жоғарылауы: инфекцияларда (абсцесс, аппендицит, пневмония, пиелонефрит, ангина, менингит, сепсис), миокард инфаркты, күйіп қалу, лейкоздар. Төмендеуі: . малярия, туберкулездің кейбір түрлері, гепатит, грипп, анемиялар.
- Эозинофилдер
- Эозинофилдер аллергиялық ауруларды көрсетеді. 1–5%. Жоғарылауы: бронхиальды астма, аллергиялық дерматит, дәрілік аллергия, ісіктер.
- Базофилдер
- Аллергиялық реакцияларда. Қабыну процестерінде. 0,5%. Жоғарылауы: аллергиялық реакциялар, кейбір лейкоздар, лимфогранулематоз, қалқанша безінің гипофункциясы.
- Лимфоциттер
- Лимфоциттер – ағзаның басты қорғаушылары. Басты информаторлары – макрофагтар. 25–35%. Жоғарылауы: кейбір инфекцияларда (коклюш, вирусты гепатит, цитомегаловирусты инфекция, туберкулез, сифилис) және лейкоздар. Төмендеуі: ауыр инфекциялық аурулар, қатерлі ісіктер, иммуножетіспеушілік жағдайлар, глюкокортикоидтрмен емдеу.
- Моноциттер
- Моноциттер –жетілмеген клеткалар. Олар макрофагтарға айналып, негізгі қызметін атқарады. Иммундық реакцияларға қатысады. В 1–8%.
- Жоғарылауы: инфекцияларда (инфекциялық мононуклеоз, малярия, сифилис, бруцеллез), саркоидоз, лейкоз, лимфогранулематоз, ревматоидты артрит, васкулиттер.
Достарыңызбен бөлісу: |
