«Км5 Кәсіби қоғамдастықпен және білім берудің барлық мүдделі талаптарымен өзара қызмет жасау» (пән атауы) Тобы;ҚТ-2211б
Психологиялық кідіріс,граматикалық кідіріс-
жүктеу/скачать 52.08 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 9.Оқудың әсерлі болуы тембр -Тембр
- Дискурс
- 1. Ғылыми стиль (научный стиль)
| 8.Психологиялық кідіріс,граматикалық кідіріс-. Мәнерлеп оқуда көбірек қолданылатын, жиі ұшырайтын кідірістер — грамматикалық кідірістер немесе нормативтік дауыс ырғағы деп те аталады. Қазақ тілі синтаксисінде онға тарта тыныс белгілері бар. Ал оқу кезінде де осы тыныс белгілерінің жеке-жеке мағыналарын түсініп, дұрыс оқу қажет. Оқу барысында сөйлемдегі сөздер арасына ешқандай тыныс белгілері қойылмаса да, сөз бен сөздің, сөз тіркестерінің арасына қысқа кідіріс жасала береді.Сабақтан түсінгенім.
9.Оқудың әсерлі болуы тембр-Тембр (фр. tіmbre – кішкене қоңырау) – дыбыстың сапасы (оның “бояуы”, “характері”). Ол әр түрлі аспаптарда немесе түрлі дауыста орындалған белгілі бір биіктіктегі дыбыстарды ажыратуға мүмкіндік туғызады. Тембр дыбыс тербелістерінің формасына байланысты болады. Тембрге музалық аспаптың материалы, формасы, дыбыс шығару тәсілі және т.б. әсер етеді. Тембр арқылы дауыс ырғағын өзгерте отырып, сезім-күйді (қуаныш, реніш) білдіруге болады. Түсінгенім. 10.Сөйлеу қалпына әуені мелодия-Әуен, мелодия (грек. melodіa — саз, әуез) — ырғақ пен әуез арқылы белгілі бір жүйеге түсіп, үйлесім құраған әр түрлі биіктіктегі дауыс қатары, яғни, ән немесе күй сазы. Бір дауыстық Әуен музыкалық шығарманың көркемдік өзегін құрайды.Сбақтан түйгенім. 11.Сөйлеу қарқыны мен ырғағы(темп)Нормалы дауыс ырғағын меңгеру-Сөйлеу қарқыны мен ырғағы. Сөйлеу қарқыны – мәнерлеп оқу құралы. Сөйлеу ырғағы дегенімізшығарма мазмұнына байланысты шығарманың айтайын деген ойын тыңдаушыға жеткізу үшін және әр кейіпкердің өзіне тән ерекшеліктерін байқату үшін дауысты түрліше құбылта білу. Cөйлеу қарқыны да сөздің нақышты шығуының әсерлі тәсілінің бірі. Дауыс қарқының түрлі реңктерін пайдалану сөзге ерекше бір өріс, ойнақылық, нақыш береді. Егер сөз бір қалыпты солғын үнмен қарқынсыз сөйленсе, ол өңі қашып сүреңсіз шықпақ. Көбінесе балабақшада оқылатын шығармалар орташа қарқынмен оқылады. Мәнерлеп сөйлеуде дауыс күші де басты роль атқарады. Түсінгенім. 3 Бөлім Тіл мәдениет стилистика 1.Стилистика -күрделі ғылым саласы-Стилистика тілдің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық тәсілдерді қолдану принциптерін реттейді, сөйлеу процесінде тілді пайдаланудың заңдылықтарын қарастырады, сондай-ақ тілдік амал-тәсілдер мен стилистикалық мүмкіндіктер арқылы коммуникативті-прагматикалық, эстетикалық қызмет үйретеді. Ол стилистикалық мүмкіндіктердің барлық базасын қамтуды көздейді, ұлттық әдеби тілдің нормасын сақтай отырып, стилистикалық норманы қалыптастырады. Стилистика ғылыми стилистикалық ұғымдар мен белгілердің межесін тірек ете отырып, теориялық мәселелерді қарастырады.Түсінгенім. 2.Стилистиканың зертейтін мәселелері-Стилистиканың зерттейтін саласы — стиль. Біріншіден, стиль - тарихи категория. Тарихы көне дәуірден бастау алған, өз қоғамына қызмет етіп отырған мемлекеттік мәртебесін алған тілдің тарихын тану, функционалды стильдердің әр дәуірде біреуінің ерте, біреуінің кеш даму сатысын бастан кешіргенін жүйелеу стильдің тарихи категория екенін толық дәлелдейді. Екіншіден, стиль әдеби тілдің бір түрі болғандықтан, қазақ әдеби тілінің даму сатысымен қатарласа сөз болып жүр. Әдеби тілдің басты белгісі нормаланған, сұрыпталған тіл болу шартын көрсетсе ол стильдің негізгі ұстанымы болып табылады. Ауызша және жазбаша әдеби тілдің ортақ тілдік белгілерінің нәтижесінен де стильдің салалары бөлініп шықты. Үшіншіден, стиль қоғамдық қызметтің бір саласында жұмсалады, стильдерді жіктегенде осы қызметі толық анықталуы қажет.Түсінгенім. 3.Стилистиканың жалпы тіл білімді оның ішінде қазақ тілінде зерттелу дәрежесі- Тіл білімінде ерекше құбылыс болып табылатын салыстырмалы тарихи әдістің стилистиканы зерттеуде де ерекше мәні бар. Басқа пәндерге қарағанда стилистиканың зерттеу әдістерінде өзіндік ерекшеліктері бар екендігі ғылыми әдебиетімізде жазылып та, айтылып та жүр.Сабақтан түсінгенім. 4.Стилистиканы оқытудың әдістері-Қазіргі стилистика ғылымы тілдік бірліктерді пайдаланудың тәсілдеріне үйретеді әрі коммуникативтік мақсатқа сай іріктеу ұстанымын негіз ете отырып, контекстің тікелей ықпалы арқылы дискурс пен мәтіндегі стилистикалық мүмкіндіктердің жүзеге асуын қамтамасыз етеді. Стилистика тіл ғылымының барлық саласын қамтиды: прагматик. факторды толық есепке алып отырады; тілдік емес ғылымдардың тиімді жақтарын саралайды; Стилистикада тілдік емес факторлардың қызметі стиль түзуге толық мүмкіндік алады; стилистикалық норманы қалыптастырады. Түсінгенім. 5.Стилистиканың дәстүрлі слалары-Стилистикалық бояудың екі түрі ажыратылады: эмоционалды - экспрессивті және функционалды. Бұл жағдайда, стилистикалық бояуға ие тілдік құралдарға өздерінің негізгі атаулық, заттық-логикалық, грамматикалық мағыналарына үстемелей, белгілі бір экспрессивті немесе функционалды мағыналарды қоса білдіретін тілдік құралдар жатады. Тілдің ондай қосымша сапа - қасиеттері әлгі құралдардың қолданылу өрісін шектеп, қарым -қатынастың белгілі бір саласында ғана жұмсауға мәжбүр етеді. Мысалы, жалмауыз, шошқа, сүмелек, шаһар, сөлектеу, желкебай, тыраштану т.б. Бұлар эмоционалды-экпрессивті бояуға ие тілдік құралдарға жатады. Түсінгенім. 6.Стилистиканың қазіргі даму бағыттары-Стилистиканың тағы бір даму аспектісі адамның эмоциясын жеткізудегі тілдің экспрессивтік қызметінің ғалымдар назарын көптен бері аударып келетіндігі. Стилистиканың ғылым ретінде дамуына түрткі болған В.Гумбольдт, К.Фосслер зерттеулері дүниеге келген заманнан бері бұл бағытта көптеген еңбектер жазылды. Сол кезеңдегі тілдің эстетикалық табиғатын оның экспрессивтік қызметімен тығыз байланыста алып қарастырылған еңбектер, айтылған ой-тұжырымдар бүгінде дамытылып, стилистиканың экспрессивтік стилистика деп аталатын бағытының пайда болуына негіз болды.Сабақтан түсінгенім. 7.Дискурс және мәтін өзіндік ерекшеліктері-Дискурс (фр. discours) — тілдік коммуникация түрі. Кең шеңберде, дискурс дегеніміз уақыттың мәдени тілдік контексті. Оған рухани-идеологиялық мұра, көзқарас, дүниетаным кіреді. Тар мағынада, дискурс деп қандай да болмасын мағыналы, құнды іс-әрекеттің (актінің) нақты тілдік шындығын айтады.[1] Дискурс — сөйлесу арқылы берілетін ойдың әлеуметтік ястарына талдау беретін үғым. Структуралистер ғылыми айналымға қосқан бұл ұғым философияда, әлеуметтануда, семиотикада мәдениеттануда, когнитивтік талдауларда қолданылады. Дискурс ұғымы арқылы қандай да бір тікелей оқырманға не тыңдаушыға бағытталған концепция (ғылыми, философиялық) белгіленеді. Дискурс адамдардың сөйлеу арқылы жасаған қарым-катынасынан кейін ғана мағынасы болады, яғни мағынасы мен белгісін, сөз бен ойдың бірлігін айқындайды. Сабақтан түйгенім. 8.Прагмастилистиканың қарастыратын мәселелері-Прагматика (грек,pragma,ілік септіктеpragmatosіс, әрекет) — семантика мен тіл біліміндегі тілдік таңбалардың кызметін зерттейтін саласы. "Прагматика"терминін 20 ғ. 30 жылдарында семиотиканың бір бөлімі түрінде Ч. У. Моррис енгізген. Ол семиотиканы танбалардын объектіге катынасын зерттейтін семантика, танбалардын өзара қарым-қатынасын зерттейтін синтактика және сөйлеушілердін танбаларға катынасын зерттейтін Прагматика деп бөлген.Сабақтан түсінгенім. 9.Стилистиканың негізгі ұғымдары мен категориялары-Стилистика өзіне тән ұғымдар мен категорияларға ие. Мысалы, стиль, функционалды стиль, стилистикалық бояу, стилистикалық құрал, стилистикалық белгі, стилистикалық мағына, стилистикалық норма, стиль құраушы факторлар, стильдің тілдік жүйелілігі. Бұлардың ішінде стилистикалық бояу, стилистикалық құралдар, стилистикалық мағына бір-бірімен тығыз байланысты ұғымдар. Сабақтан түйгенім. 10.Стиль түрлері-1. Ғылыми стиль (научный стиль) Ғылыми еңбектерде, ғылыми баяндамаларда, лекцияларда қолданылады.(применяется в научных трудах,лекциях) Заттар мен құбылыстардың жалпы ерекшелігін ашып, мәлімет беру. (дать общие понятия вещей и явлений) Дәлелді, зерттелген тура мағынада алу. (доказан, исследован, смысл понятен) Ғылыми термин-дерді қолдану, хабарлы сөйлемде қолданылады. (использование научных терми-нов, повествова-тельных предлож) жүктеу/скачать 52.08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|