бөлім. Өртке және өрт жарылысына қарсы ЖЖМ қоймасының құрылғыларының қамтылуын анықтау

Өртке, жарылысқа қауіпі бар ғимараттар кенеттен өрт болу және жарылыс болу қауіпі бар жағдайлар жиынтығын құрайды. Өрт немесе жарылыс болу болжамы мен қызудың тәртібінің өзгеруі сол ғимаратта орналасқан жанғыш заттар мен сол өндіріс орнында бар көптеген өртке қарсы құрылғылар мен сипатталады.

Жәшіктер қоймасы мен № 1 сорап ғимараттарының шығыс мәліметтерін анықтау санаты

7.1.1. кесте

Апат кезінде сорғыштан және құбырдан ғимаратқа түсетін сұйықтықтың массасы:

V_св=К_св ^. l ^. b ^. h=0,8 ^. 8 ^. 12 ^. 5 =384 м³

Жарылысқа қауіпті аумақтың шоғырлануына қатысатын жанармай буының тоатануы:

M=m*z=50 0.95=47.5кг

Стехиометриялық оттек коэффицентінің жанумен реакциясы:

Жанғыш заттың стехиометриялық шоғырлануы:

Апат кезінде сорғыштан және құбырдан ғимаратқа түсетін сұйықтықтың массасы:

Жарылысқа қауіпті аумақтың шоғырлануына қатысатын жанармай буының тоатануы:

M=m*z=19,76 0.95=18,77кг

Стехиометриялық оттек коэффицентінің жану реакциясы:

Жанғыш заттың стехиометриялық шоғырлануы:

Салқындану резервуарының тұрақты қондырғысы, резервуардың жоғарғы белдік қабырғасында орналасқан горизонтальды секциялық сақиналық суландырудан (суды шашатын құрылғысы бар суару құбыр желісі),секциялық сақиналық суландыру мен өртке қарсы су құбырын байланыстыратын, құрғақ және горизонтальды құбыр желісінен және өрт кезінде резервуардың түгел беткейін немесе оның кез келген төрттен бір бөлігін немесе екіден бір бөлігін (периметр бойынша) группада орналасуына байланысты салқындатын қол желісі бар ысырмадан тұрады (ҚНжЕ 2.11.03-93 п.14 тармақ 1).

Тұрақты қондырғының жалынды резервуарының салқындауының қарқындылығы:

(2.11.03-93 п.8.16).

Р
езервуардың диаметрі болса,суландыру үшін керек су шығысы мынаған тең:

Периметр бойымен әрбір 0,5м сайын тесік жасатса, тесіктер саны тең болады:

n=96

А

Ойық диаметрі d _о= 6

Қиманың ауданы:


₀²

Олай болса, бір тесіктен судың шығыны құрайды:

Тесіктің қысымын мына формула бойынша табамыз:

Мұндағы, v – тесік арқылы шығатын судың ағысының жылдамдығы, тең

Ауданнан тесік қимасының суммасы менсуландыру қимасының сақинасының қатынасының интервалы 0,3...0,4. Сол кезде қиманың ауданы мен диаметрі сәйкес тең болады:

Резервуардағы диаметр dтр=40мм

K_тр=28,7

Олай болса, қажет ететін нассостың (сорғыштың) қысымы:

Н _сор = 1,2

Н_сор = 37,625 м

Сақиналы суландырудағы жоғалған қысым:

h = 4,168 м

Құбыр желісі магистралінің диаметрі болып есептеледі:

d_м = 65 мм

k_м = 572

Құбыр желісі магистралінің қысымының жоғалуы:

L_{м =} z + 10м

Z = 12м

h_м = 3,083м

Су асты құбыр желісінің жоғалған қысымын анықтайық:

ұзындығы L_под = 150м

диаметрі d_под = 150мм

коэффициент k_под = 28690

h_под =

h_под = 6,706м

Өрт насостық станцияда үш станцияда Д320-50 беруі 80л/с қысымы 40м.вод.ст орнатылған. Максимальды судың берілуі әрбір насоста (барлық алты резервуар жанған кездегі).

Qсор = 2Qтр

Qсор = 71,628

Qсор = 257,862

Сыйымдылығы 2000м.куб резервуарлар мен жерүстілік парктердегі резервуарлар тұрақты автоматикалық көбікті өртсөндіргіші бар қондырғылармен өртке қарсы қорғанышқа алынады. Қондырғы келесі түрде жұмыс жасайды: өрт кезінде құрылғы(датчик) іске қосылады(извещатель ТРВ-2). Құрылғылар периметр бойынша біркелкі пенокамераға 25 метрлік қадам қалғандай орнатылады. Ең болмағанда, резервуарда 2 құрылғыдан кем емес орнатылады. Сигнал басқару қалқанына түсіп, күшейеді. Іске қосылу мен насостың қосылуына команда беріледі. Диспетчерлік пункт пен өрт бөлімінде түстік пен дыбыстық сигнализация іске қосылады. Насостар іске қосылғаннан кейін,біреуі су көзінен магистральды су құбыры желісі мен сақиналы құбыр желісіне салқындату үшін су жібереді. Екінші насос, су көзінен мөлшерлеуіш құрылғысына құяды. Ол жерде су белгілі мөлшерде резервуардағы көбіктендіргішге беріледі. Мөлшерлеуіш құрылғыда пайда болған көбіктендіргіш ерітінді магистральды ерітінді құбырына түсіп, одан кейін сақиналы ерітінді құбырынан көбік генераторларына барады. Генераторларда пайда болған ВМП резервуардағы жаңғыш сұйықтықтың беткейіне түседі.

8.7 ҚНжЕ 2.11.03-93 бойынша сыйымдылығы 2000м.куб және одан жоғары тұрақты шатыры мен биіктігі 12м болатын резервуарларды, тұрақты сулы салқындатқышы бар қондырғылармен қамтамасыз ету керек.

бөлім. Қабылданған шешімдердің экономикалық тиімділігі.

ААҚ Ақтөбе Мемлекеттік әуежайының жанар-жағармай қоймасын өртке қауіпті жағдайда сақтап қалу үшін жасалынған экономикалық шешімдердің нәтижесінде мынандай екі түрлі тиімділік анықталды: ортақ және салыстырмалы. Мұнай базасын өрттен сақтап қалу барысында ортақ экономикалық тиімділікті барлық бөлінген қаражатқа тиімді етіп қарастырсақ.

Өрт автоматикасы - халық шаруашылығының экономикасына белсенді ықпал ететін, өртке қарсы қорғанулардың маңызды бағыттарының бірі. Оның әсерінің себебі,оның көмегімен ірі өрттердің болуын алдын алып, соған орай экономикалық зиян төмендейді.

Статистиканың мәліметтері, өрт автоматикасымен жабдықталған өрт нысандарының зияны, жабдықталмаған нысандардан 25 есе аз екенін көрсетеді. Есеп бойынша, өрт автоматикасын енгізу, жыл сайын елеулі экономикалық нәтиже береді.

Қалалардағы,елді мекендерде және объектілерде өртке қарсы қорғанулардың құрылуы мен іске асыру жүйесіне,мемлекеттік қаражат жұмсалады.

Қаржыландырудың жартысы, өртке қарсы қорғанулардың жұмысқа қабілеттілігін қолдау үшін, эксплуатация процессінде жұмсалады. Жыл сайынғы шығыс болған соң, ағымдағы немесе эксплуатациялық шығыстар (мысалы,ТО ПА шығысы,өрт автоматикасы қаржысы, өртсөндіргіш нәрселеріне шығыс,жанармай, электроэнергия, жұымыскерлердің жалақысы және т.б.) деп аталады. Ағымдағы шығындар туралы келесі тарауда айтылған.

Екінші жартысы, өртке қарсы қорғану жүйесін құрастыру барысында,кейбір элементтердің бөлшектенуі мен жаңаруы үшін, бір жолғы шығын (жаттығу-машықтану полигондарын салу,өрт машиналарын сатып алу,өрт сөндіру депосын құрастыру, өртке қарсы бөгеттер орнату үшін және т.б.) болып табылады.Бұл капиталды шығын деп аталады.

Осылайша, өртке қарсы қорғанудың капиталды шығыны деп, жалпы мемлекеттік негізгі ақша қорынан, жаңа іске асатын, қолданыстағы жүйенің реконструкциясы мен техникалық қайта қаруландырылуына немесе оның жеке элементтеріне кететін ақша.

Өртке қарсы қорғанудың капиталды шығыны екі негізгі бағытта жүзеге асады: өртке қарсы қорғанудың құрылыстық және технологиялық нысан бөліктері;өртке қарсы қолданыстағы негізгі ақша қорының құрылуы,жаңаруы және техникалық қайта жабдықтандырылуы, оның құрамына өрт машиналары мен жабдықтар,және ғимараттар мен өртке қарсы тағайындау.

Нысандардың құрылысы мен жобалануы кезіндегі өртке қарсы талаптардың орындалуы, ірі капиталды шығынмен байланысты. Бұл шығындардың жалпы капиталды қаржы бөлігіндегі үлесі, тұрғын жай құрылысы кезінде 1,8% шамасында, қоғамдық ғимараттарда 3,8-4,4%, өндірістік ғимараттар мен құрылыстарда 18%-ға дейін.

Өртке қарсы қорғаныстағы ағымдағы және жаңа техникалық құрал-жабдықтардың жаңаруына капиталды қаражат келесі элементтерді кірістіреді:

ғылыми зерттеулерге, эксперименттік құрылымдар мен жобалауға, тәжірибелік үлгілер сынап көру және жасауға,өнеркәсіптік сынап көрулер үшін жұмсалатын шығындар;

Сатып алу,жеткізу,монтаж,жөндеу және техникалық жабдықтарды тұтынушының меңгеруі үшін жұмсалатын шығындар;

Өндіруші зауыттардың жабдықтануының модернизациясы үшін;

Өндірістік алаңдардың қажетті игеруі мен басқа да негізгі элементтері,тікелей өндіріс пен жаңа техникалық жабдықтарды игеру үшін;

жарамдылығы бір жылдан көп өртсөндіргіш заттардың қорларын сатып алу және жеткізу үшін;

Жаңа техникалық жабдықтарды игеру барысында қосымша капиталды шығындар(жаңа құрылыстар немесе ағымдағы ғимараттардың қайта құрылуы,су құбырын орнату,кірме жолдар және т.б.).

Капиталды қаражаттың құрамында,сонымен қатар ауыстыралатын жабдықтардың қалдықтық бағасы ескерілуі қажет, егер де ол жаңа техникалық жабдық енгізгеннен кейін бұзуға жолданатын болса.

Капиталды қаражаттың шамасы, жаңа техникалық жабдықталудың К_Т.Ж жасалуында, меншікті көрсеткіш болып табылады.Шығынның бірлік шамасындағы үлесі(техникалық жабдықтар).

Ол құрамына, осының алдында біріктірілген шығын элементтерін,екі негізгі құрастырушы шығынды қосады:

К_т.с.=К_н+К_п.н.

мұндағы К_н - ғылыми зерттеу және тәжірибе-конструкторлы жұмыстар шығыны, тен./бірлік;

К_п.н –жаңа техникалық жабдықталудың өндіруші-зауыттың өндірістік қоры мен капиталды қаражаттың меншікті шамасы, тен./бірлік;

К_п.н.=

Бұл жерде, Ф- өндіруші-зауыттың өндірістік қорының негізгі бағасы, мың.теңге;

Ст.п – өндіруші-зауыттың товар өнімінің өзіндік құны,тыс.теңге;

С ед- техникалық жабдықтың өзіндік бірлік құны,егер де оның жасалуының қымбаттауы мен арзандауы негізгі өндірістік фондта байқалса.

Түзету коэффициенті мына формула бойынша анықталады:

z = R ₁R_2,

мұндағы, R₁-коэффициент,жаңа технологиялық жабдықтардың Т_н, базистік Т_б-пен салыстырғандағы ескеретін еңбек сыйымдылығының өзгерісі.

R₁ = ;

R₁-коэффициент,жаңа техникалық А_н, базистік А_б салыстырғанда, жылдың орташа шығарымы кезіндегі ескерілетін өзгерісі.

R₂ = ;

Ғылыми-зерттеу және тәжірибе-конструкторлы жұмыстар шығыны, бірнеше жылдар қатарында жүзеге асса, оның бастапқы қайта жылдық есептелуі мына формула бойынша:

К_н1 =

К_нt- t- жылындағы кезекті шығыны, теңге; Е=0,1- келтіру нормативі.

Олай болса, техникалық есептің К_н бірліктік меншікті шығыны:

К_н =

К_т.с = k_т.з.

Өрт депосының құрылысы үшін, жаттығу-машықтану полигондары мен өртке қарсы нормалар мен құрылыстық жобалау кезіндегі талаптарды орындау үшін,капиталды шығынның құрамына негізгі ақша қорының құрылуы кезіндегі құрылыс-монтаждық, жабдық сатып алу кезіндегі,құрал-саймандар және жобалау-іздестіру жұмысындағы шығыстар кіреді.

Енді,есептеу жүргізгеннен кейін, болжамды экономикалық тиімділікті анықтаймыз:

Э = З_i ;

Мұндағы, З_i – келтірілген шығындар;

Р₁ – өндірістік шығын коэффициенті, ол Р₁=0 болып қолданылады;

Е_н – экономикалық тиімділіктің нормативті коэффициенті, экономикалық тиімділікті анықтау нұсқауы бойынша, оны 0,15-ке тең деп қолданамыз.

Р₂ = 0,0865 экономикалық тиімділікті анықтайтын типтік әдіс бойынша;

К- өртке қарсы қорғаныштың капиталды шығысы.

Келтірілген шығыстарды мына формула бойынша анықтаймыз:

З_i = С+ Е_н  К + У<sub>i

Мұндағы,</sub> У_i – жылдың орташа материалдық зияны, оны 0-ге тең деп аламыз, себебі соңғы 5жылда осы нысанда ешқандай өрт болмаған.

Нормативті өтімділіктін уақытын анықтайық:

Тн=1/Ен=1/0.12=8.3 жыл

Өтімділіктің нақты уақытын анықтайық:

Сі- өртке қарсы қорғаныстың эксплуатациялық шығыны;

Кі- өртке қарсы қорғаныстың капиталдық шығыны;
Өртке қарсы қорғаныстың эксплуатациялық шығынын анықтайық:

C_i = C_a+С_кр+С_тр+С_м = 1171476+504782+152387+1933430 = 3762075 тг

Амортизациялық аударымның көлемін анықтайық:


Өртке қарсы қорғаныстың есептік-теңгерім бағасын анықтайық:

Крб=Цо к=9524200 1=9524200тг

К=1- көлік дайындаудағы шығын коэффиценті;

Цо-өртке қарсы қорғаныстың көтерме бағасы;

Нам-құрылғыларды толық қалпына келтіруге кеткен шығынның амортизаторлық мөлшері

Стр=Zтр Цоб= 0,016 9524200=152387 тг

Өртке қарсы қорғанысқа арналып жасалған қондырғылар мен монтаждарға кеткен эксплуатациялық шығын мөлщерін есептейік:

Мұнда:

Li-жұмыскердін санат есебі

t-жұмыс уақыты

Капиталдық салымдардың көлемін анықтайық:

Ктз- көлік дайындауға кеткен коэффицент шығыны;

Ц - құрылғылардың көтерме бағасы;

Ат.сі- технологиялық құрылғылардың саны.