353
Қылмыстың объектісі - республиканың саяси жүйесіне кылмысты қол сүғу болып табылады.
Қылмыстың объективтік жагын: а) Конституцияны бұзып өкіметті күшпен басын алу;
б) өкіметті күшпен үстап түру немесе, в) Қазакстан Республикасының конституциялык күрылысын
күшпен өзгертуге бағытталган іс-әрекеттер кұрайды.
Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша Қазакстан Республикасын- да билікті
ешкім де иемденіп кете алмайды. Билікті иемденіп кетушілік заң бойынша қудаланады.
Халык пен мемлекет атынан билік жүргізуге
Республика Президентінің, сондай- ақ өзінің
Конституциялық өкілеттілігі шегінде Парламенттің кұқығы бар. Республика Үкіметі мен озге де
мемлекеттік органдар мемлекет атынан оларга берілген өкілеттіктері шегінде ғана билік жүргізеді
(3-баптың 3-тармағы).
Республикада мемлекеттік билік біртүтас, ол Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы,
аткарушы және сот тармактарына бөлінген (3-баптың 4-тармағы).
Билікті күшпен басып
алу дегеніміз - адамдар тобы, үйымы болып өзіне тиісті емес өкімет
билігін күшпен, қару қолданып заңсыз басып алуды айтамыз.
Билікті күшпен үстап түру деп - Қазақстан Республикасы Конституциясы талаптарын бүза
огырып өзіне заң бойынша тиісті емес өкімет билігін күшпен сактап қалушылықты айтамыз.
Мысалы: Конституциялык өкілеттік мерзімі біткен биліктегі адамның, сайлау арқылы өз өкілеттігін
жойган адамның күшпен өкіметті үстап тұру әрекеттері.
Конституциялық қүрылысты күшпен озгеруге багытталған іс-әрекеттерге жоғарғы өкімет
билігінің,
Парламенттің, Президенттің өкілетті мерзімін өз бетінше өзгерту, мем- лекеттік
қүрылысты, оның жүйесін өз бетінше күшпен өзгертуге
жасалган іс-әрекеттер; Конституцияда
көрсетілген өзге де қүрылымдардың қызметін елеулі түрде өзгертуге бағытталған эрекеттер жатады.
Осы бапта көрсетілген кылмыс кұрамы кұрылысы жагынан келте қылмыс құрамына жатады. Заңда
көрсетілген іс-эрекеттің бірін істеуге бағытталған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп танылады.
Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен жэне арнаулы мақсатпен -
Конституцияны бұзып окіметті күшпен басып алу, өкіметті күшпен ұстап тұруға немесе Қазақстан
Республикасының Конституциялық күрылысын күшпен озгертуге бағытталған
ә зекеттер жасау
арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының, оның уәкілетті органдарының немесе
лауазымды адамдарының қүзырындағы өкілеттіктерді шет мемле- кет халыкаралык немесе шетелдік
үйым өкілдерінің жүзеге асырылуы - осы қылмыстың ауырлататын түріне жатады (179-баптың 4-
тармағы). Бұл ретте шет мемлекет немесе ше- телдік үйым өкілдері
қылмыс субъектісі болып
танылады.
ҚК-тің 179-бабының 1-тармағы бойынша субъекті болып 16-ға толған адамдар таны- лады.
Өкіметті күшпен ұстап түруга багытталған кылмыстың субъектісі - мемлекеттік өкімет билігін
Конституция бойынша заңды түрде иеленген адамға осы билікті заңсыз түрде беруге әрекет жасаған
мемлекеттік органның бүрынғы қызметшісі болып табыла- ды.
Достарыңызбен бөлісу: