Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңберін бекіту туралы Жалпы ережелер «Көлік және коммуникация саласындағы»

салалық біліктілік шеңберіне

4-қосымша
Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңбері

БҰШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызмет саласы: Көліктік инфрақұрылымды, көліктік машиналар мен жабдықтар паркін, көлік құралдары өндірісін дайындау, көлік құралдарын шығару
		Жеке және кәсіби құзыреттіліктерге қойылатын талаптар	Іскерлікке және машықтарға қойылатын талаптар	Білімге қойылатын талаптар
1	1	Күрделі емес жабдықты құрастыруға және бөлшектеуге дайындаған кезде қарапайым қызметтерді іске асыру бойынша тікелей басшылықтағы атқарушылық іс-қимылдар. Осы іс-қимылдардың кеңістікті-уақыттық, физиологиялық немесе қызметтік сипаттамаларын анықтайтын жұмыс беруші алдын ала белгілеген критерийлермен өз іс-қимылдарын салыстыра отырып, жұмыс беруші алдын ала әзірлеген алгоритмдер бойынша қарапайым іс-қимылдарды орындау.	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін өзі қадағалау және өзін өзі тәртіпте ұстау машықтарын иеленеді. Еңбектің жалпы техникалық, өртке қарсы, арнайы және экологиялық қауіпсіздігін анықтайтын ережелердің нормативтері мен талаптарына сәйкес өз іс-қимылдарын қауіпсіздігін қамтамасыз етуді өзі бақылайды.	Еңбек пәні, оның өзгеру процесі және тиісті атқарушылық қызметтердің айналымы туралы негізгі білім. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе жұмыстардың орындалатын алгоритміне сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге беру.
2	2	Көлік жабдығын сүйемелдеу және қызмет көрсету барысында жауапкершілікті және өздігімен жұмыс істеудің белгілі бір дәрежесін ұйғаратын басшылықпен нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет. Қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі, өзгелердің қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуы үшін жауапкершілікте болу. Топта жұмыс істей білу – топтық жұмыс процесіне белсенді қатысу. Бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметшілер үшін алдын ала әзірленген, ағымдағы кезеңде орындалатын алгоритмдер аясында қарапайым іс-қимылдарды орындауға тапсырмаларды қалыптастыру.	Жұмыс істеу тәсілін нұсқаулық негізінде таңдайды және күрделі емес тәжірибелік тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау машықтарын және іс-қимыл түрлерін өздігінен түзетеді. Бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлерге тапсырмалар беруді және олардың орындалуын бақылауды жүзеге асырады. Өз іс-қимылдары мен бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлердің іс-қимылдарын орындалатын жұмыс алгоритмі аясында үйлестіреді. Дайындалған реттеуші шешімдерді жоғары тұрған деңгейдегі қызметкерлермен келіседі.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілі міндеттерді орындауда нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы, атқарушылық қызмет рефлексиясы туралы негізгі білім. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе жұмыстардың орындалатын алгоритміне сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге беру.
3	3	Қойылған міндеттерді орындауға және құрылымдалған, болжамдықты тәуелсіздікке ортадағы шектеулі және жауапкершілікті көздейтін басшылықпен нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет. Кәсіби ортада жаңалықты дұрыс қабылдай алу, оқуға қабілеттілік, соңғы нәтижеге ұмтылыс. Өз жұмысын жеке немесе топта мақсатты ұйымдастыру дамыған қабілетінің дамуы. Берілген тапсырманы орындау жолын өздігінен табу. Орындалған жұмыстардың нәтижесі үшін, өзінің қауіпсіздігі, өзінің қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуы үшін жауапкершілік	Жұмыста өздерінің негізгі кәсіби білімдерін және білім алу нәтижесінде ие болған машықтарын қолдану, алған білімін практикада қолдана білу, техникалық құжаттамаларды оқу алу, қойылған алгоритмді іске асыра білу.	Ішкі еңбек тәртібін, еңбекті қорғау нормаларын, қауіпсіздік техникаларын, өндірістік санитарияны және өтке қарсы қорғауды білу. Жұмыс орнына орнатылған техникалық құжаттаманы жүргізу. Бірінші және екінші біліктілік деңгейлі персоналдар үшін технологиялық режимдер жүргізу аясында өндірістік тапсырмаларды қалыптастыру. Көліктік машиналар паркіне және жабдықтарға және көліктік құралдар өндірісіне қатысты нормативтік құжаттамалар көлеміне қажетті білімі.
4	4	Белгіленген қызметтерді іске асыру кезіндегі нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін ортада жалпы басшылықта нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық - басқару қызметі. Қойылған мақсатты ескере отырып, құрылымдаған, болжамсыздықтың азғана ықтималдылығына ие ортада туындайтын мәселелерді шешуді өздігімен жоспарлау. Қойылған міндеттерді өздігімен шешу. Үлгілік тәжірибелік мақсаттарды шешу, нұсқау бойынша белгілі әрекетің тәсілін таңдау, орындау жағдайын ескере отырып әрекеттерді түзету.	Жұмыста өздігінен анықтау және өздігінен нормалау дағдысын қолданады. Алға қойған тапсырмаларды нақтылайды, қол астындағыларға тапсырмалар береді, қызмет нәтижелерін бағалайды, білім және дағды жетіспеушілігін анықтайды, қызметкерлердің кәсіби өсуін дәлелдейді. Жұмыс уақытында бірінші, екінші және үшінші деңгейлі қызметкерлердің қызмет жетістігін қамтамасыз ететін жағдайларды жасайды. Жұмыс орнына арналып қойылған техникалық құжаттамаларды жүргізеді. Клиенттермен, вокзалдармен, станциялармен және кассалармен байланысты жүзеге асыру үшін қол астындағыларға тапсырмаларды беруді нақтылайды. Ұйымның дағдысын және өндірістік инструктаж жүргізе білу. Диагностикалауға қажетті техникалық құралдарды таңдай білу. Көлік құралдарының ақаулығын байқау бойынша қажетті технологиялық операцияларды таңдай білу. Көлік құралдарына диагностика жасау құралдарына жөндеу және қызмет көрсету бойынша дағдыларды таңдай білу.	Технологиялық процестерді қызмет ету аясында техникалық құжаттамаларды әзірлеу. Технологиялық режимдер жағдайы және жабдықтар туралы ақпараттарды жинау және осы ақпараттарды ұйымдастыру – техникалық құжаттамаларға сәйкес сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге беру. Бақылау-диагностикалық құралдардың міндеттерін және олардың жұмыс істеу принциптерін , еңбекті қорғау қағидасын және нормаларын, техника қауіпсіздігін, өндірістік санитария және өртке қарсы қорғауды білу. Автокөлік құралдарының ақауларын байқау бойынша күрделі операцияларды орындау тәсілдерін білу. Автокөлік құралдарына техникалық диагностика жүргізуді, бақылау-диагностикалық жабдықтарының пайдалану және жөндеу бойынша нұсқаулығын білу.
5	5	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын технологиялық процесс учаскесі шеңберінде атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскедегі нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Ауызша және жазбаша коммуникацияға қабілетінің дамығандығы. Күрделілігі: жұмыс жағдайында әртүрлі жағдайларда тәжірибелік міндеттерді шешу, ағымдағы және қорытынды бақылау, қызметті бағалау және түзету. Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын кәсіпорын қызметі стратегиясының шеңберінде атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Ауызша және жазбаша коммуникацияға даму қабілеттілігі.	Заманауи ой-қабілет машықтарың, жобалау тобының ішінде жұмыс істей білу машықтарының кең жиынтығын жұмыста қолданады, жұмыс процесін басқара біледі, логикалық, жүйелік және бірізді тәсілдерді қолдана отырып, мәселелерге шешім таба біледі. Адамдарды оқыту және нұсқау беру, басқа адамдарда жаңа білім мен тәжірибе алу тілегін тудыру машықтарына ие. Өндеу және жүйелік талдау жүргізеді. Мониторинг. Жобалау үшін бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану машықтарын иеленген. Өлшеуді және байқауды жүргізу техникасын пайдалану машықтарын иеленген.	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау әдістемесі, басқарушылық шешімдер қабылдау тәсілдері туралы, ұжым мен топ құру туралы білім. Технологиялық режимдер жағдайы және жабдықтар туралы ақпараттарды жинау және осы ақпараттарды ұйымдастыру – техникалық құжаттамаларға сәйкес сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге беру. Технолгиялық процестерге қызмет ету шеңберінде техникалық құжаттаманы әзірлеу және варикациялау. Деректер негізінде көлік құралдары жұмыстарының қалдық ресурстарын анықтау әдісін, диагностикалау, еңбекті қорғау қағидаларын және нормаларын, өндірістік санитарияны және өртке қарсы қорғауды білу. Ұйымдастыру, бақылау және көлік құралдарын диагностикалау процесін шұғыл басқаруды білу. Бақылау-диагностикалық құралдарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету әдістерін білу.
6	6	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын кәсіпорын қызметі стратегиясының шеңберінде атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Техникалық салада терең білім мен машықтарды көрсете білудің дамыған қабілеті. Көшбасшылық танытады және топ жұмысының нәтижелілігі үшін, оның болжамсыз ортада дамуы үшін жауап береді. Күрделігі: кәсіби қызметті таңдауды және әтісілдердің көп түрлілігі, әзірлеу, енгізу, бақылау, бағалау және компоненттерді түзету шамаланған технологиялық немесе әдістемелік сипаттағы міндеттерді шешу. Қауіпсіздік талаптарына және жағдайларына тиімділікті және тепе-теңдікті талдау, кәсіпорынның бөлімшелеріндегі қолданыстағы технологияларды және техникалық шешімдерді талдау және анықталған сәйкессіздіктерді реттеу. Кәсіпорынның бөлімшелеріндегі қолданыстағы технолгиялық процестердің аппаратуралық рәсімдерін қауіпсіздік және тиімділік талаптарына және шарттарына және анықталған сәйкессіздіктерді реттеудің техникалық сәйкестігіне талдау.	Жұмыс процесін басқару машықтарының жиынтығын жұмыста қолданады, нәтижелер алу үшін бағалаудың әдістерін, әдістемесі мен критерийлерін таңдайды, құзыреттерді бөліп таратуды және құқық беруді, тиімді топтар қалыптастыруды біледі, сондай-ақ өндірістік процесс барысында шешім қабылдай біледі. Жоспарлау, ұйымдастыру және кәсіпорынның қызметкерлеріне техникалық оқу жүргізу машықтарына ие. Көлік құралдарын диагностикалау нәтижелерін өңдеу процесін ұйымдастыру және басқару бойынша машықтарға ие. Кәсіпорында табылатын көлік құралдарын техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде диагностикалық жұмыстарды таңдау машықтарына ие. Ғылымы-техникалық ақпараттар көлік құралдарын диагностикалау құралдарының даму тенденцияларын анықтау бойынша машықтарға ие. Кәсіпорынның көлік құралдарының диагностикалау постарын жобалау бойынша машықтарға ие. Көлік құралдарының техникалық жағдайларын диагностикалаудың технологиялық процестерін әзірлеу бойынша машықтарға ие. Кәсіпорының қызмет стратегиясына әсер ететін деректерді қамтитын техникалық құжаттамаларды жасауға басқару және бақылау бойынша машықтарға ие.	Үздіксіз білім беру әдістерін және қызметкерлерді техникалық оқыту принциптерін, еңбекті қорғау қағидасын және нормаларын, техникалық қауіпсіздікті, өндірістік санитарияны және қорке қарсы қорғауды білу. Қызметкерлерді бағалау әдістерін және біліктілікті жоғарылату тәсілдерін білу. Көлік құралдарының жұмыстарының қалдық ресурстарын анықтау процесін басқару әдістерін диагностикалау негізінде жетік білу. Кәсіпорынның көлік құралдарына техникалық қызмет ету және жөндеу процесін және осы процесс шеңберінде қажетті диагностикалық жұмыстарды жетік білу. Ғылыми техникалық ақпараттарды талдаудың заманауи әдістерін білу. Заманауи тенденцияларды ескере отырып көлік құралдарын диагностикалау құралдарын жаңғырту және жаңарту принциптерін білу. Көлік құралдарына диагностика жүргізуге жауап беретін кәсіпорынның инфрақұрылым объектілерін жобалау әдістерін білу. Көлік құралдарың техникалық жағдайын диагностикалаудың технолгиялық процестерін әзірлеу әдістерін білу.
7	7	Бизнес-логиканы жобалауды ұйғаратын атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрымданбаған болжамсыз ортада бөлімше деңгейінде технология саласын дамытудың стратегиялық бағыттары үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлердің жұмысына басшылық ету. Құрылымданбаған болжамсыз ортадағы ұйым немесе бөлімше деңгейіндегі нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып бөлімше немесе ұйым стратегиясын ұйғаратын ұйым қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Басқарудың нақты объектісі қызмет етуінің мүмкін болатын нұсқаларын жүйелі және кешенді түсінудің дамыған қабілеті, осы нұсқалардың туындау уақытын және ықтималдылығын, сондай-ақ олардың әрекет ету ұзақтылығын анық бағалау.	Жүйені жобалау/үлгілеу машықтарын жұмыс барысында қолданады, тұжырымдама негіздемелерін қалыптастыра біледі және оларды таныстыра білу, күрделі техникалық мәселелерді шешу үшін сараптамалар жүргізу және қызметтік бойынша неғұрлым оңтайлы сәулеттік шешімдерді енгізуді қамтамасыз ету. Нарық үрдістеріне қарай отырып, ұйымның бәсекеге қабілеттілігін талдау машықтарын көрсетеді. Бизнес ортадағы өзгерістерді танып, өз бөлімшесі дамуының стратегиялық бағытын анықтай біледі.	Тұжырымдамаларды, стратегияларды, қызметтің және өзара іс-қимылдың қызметтік үлгілерін, міндеттер мен мәселелерді қою және оларды жүйелік шешу әдістерін құрастыру әдістемесі туралы білу. Көлік жүйесін жобалау әдістемесін білу. Технологияның және көлік жүйелерін дамыту тұжырымдамасы. Жобалау қызметінің өмірлік циклын, көлік жүйелерін әзірлеу ережесін, компаниялардың негізгі бизнес-процестерін, персоналды басқару негіздерін, өндірісі мен менеджментті, басқару психологиясын, көліктік қауіпсіздік мәселелерін білу
8	8	Болжамсыз және құрылымданбаған орта шартындағы ірі институционалдық құрылым деңгейінде шешім мен жауапкершілікті қабылдай отырып, процесті және қызметті басқару стратегиясын анықтауды ұйғаратын басқарушылық қызмет. Өзгерістерді басқарудың, анықсыздық жағдайларында жұмыс істеудің, күрделі шешімдерді, сондай-ақ деректердің жеткіліксіздігі жағдайындағы шешімдерді жылдам қабылдаудың дамыған қабілеті, көшбасшылықты үнемі көрсету. Оңтайлы нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқару құрылымын әзірлеуге арналған қызметің бағыттылық мазмұнын анықтайтын алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге сараптама жүргізу. Жоспарланған іс-шараларды жоспарлау, ұйымдастыру және орындалуын бақылауға алу. Ұйымдастырушылық-өкімдік қызметтің тиімділігіне талдау жүргізу. Қажет болған жағдайда реттеуші шешімдер әзірлеу. Бағынысты бөлімшелердің қызметінің тиімділігіне талдау жүргізу. Қажет болған жағдайда реттеуші шешімдердің орындалуын әзірлеу және ұйымдастыру. Стратегияларды анықтау, күрделі әлеуметтік, өндірістік, ғылыми процестерді басқару. Сала, ел ауқымында, халықаралық деңгейде нәтиже үшін жауапкершілікте болу. Маңызды деп табылатын көшбасшылық қасиеттерді, жаңашылдық және көптеген өзара байланысты факторлармен проблемаларды шешуді талап ететін жаңа түпмәтіндердегі еңбек етудің дербестігін көрсету. Жаңа және күрделі идеяларға талдау жүргізу, бағалау және синтездеу және осы процестер негізінде стратегиялық шешімдер қабылдау. Күрделі жағдайларда стратегиялық шешім қабылдау мүмкіндіктері туралы операционалды өзара іс-қимыл тәжірибесін көрсету. Басқарылатын процестердің тиімділігін арттыруымен байланысты зерттеулік және жобалық сипаттағы мәселелерді шешу.	Экологиялық және стратегиялық ойлау қабілетін, логикалық әдістерді пайдалана отырып, өзара пайдалы шешімдерді қабылдай алу дағдысын, кәсіби қызмет және өзара іс-қимыл модельдерін құру және жүзеге асыру әрекеттерін иеленген. Жұмыс күні ішінде жетінші деңгейлі қызметкерлерінің табыстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар жасайды. Персоналды даярлау және жұмыстарды ұйымдастырудың қажетті деңгейі болған кезде қауіпсіздік жобалау шектері мен жағдайларды сақтаудың бұзылуына жол бермейтін жағдайларды сақтайды. Өкімдер береді, бөлімшелердің қызметін ұйымдастыру саласында тапсырмаларды қалыптастырады және олардың орындалуын бақылайды. Жаңа білім мен жаңа шешімдер алуға жетелейтін жобаларды зерттеу, әзірлеу, іске асыру және бейімдеу, басқару және/немесе жаңашылдықтағы сыни проблемаларды шешу үшін талап етілетін және қазіргі білімін немесе кәсіби практикасын қайта қарауға және жаңартуға мүмкіндік беретін синтез бен бағалауды қоса алғанда, ең ілгері және мамандандырылған машықтар мен іскерліктерге ие. Идеяны тудыра, инновациялық қызмет нәтижелерін болжай, кәсіби және әлеуметтік салада кең ауқымды өзгерістерді жүзеге асыра, күрделі өндірістік және ғылыми процестерді басқара біледі.	Кәсіптік қызмет, сондай-ақ қаржы, маркетинг, халықаралық нарық саласындағы ең терең және толық білім. Қызметтің кооперативтік жүйелерін құру және өзара іс-қимылы, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді модельдеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Кәсіпорынның ішкі стандарттарына, МемСТ-ға және басқа нормативтік құжаттарға сәйкес бағдарламаларды және жобалау құжаттарын әзірлеу саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарымен ұйымдастыру.