Костанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы «Археология»

2.Новгородтың және Новгород жеріндегі археологиясы. /4с./

3.Мәскеудің археологиясы. /4с./

4.Ежелгі русьтің архитектурасы. /3с./

5.Ежелгі Рустьегі қол өнері. /3с./

6.Археологиялық деректердегі ежелгі орыс феодалдық князьдықтары. /3с./

- Орталық Қазақстанның ескерткіштері

- Батыс Қазақстан мен Солтүстік Қазақстанның ескерткіштері. Солтүстік ескерткіштердің ерекшелігі.

- Шығыс Қазақстан ерте темір дәуірінде.

- Оңтүстік Қазақстан ерте темір дәуірінде.

- Қазақстан жеріндегі халықтың ерте темірдегі шаруашылығы мен өмірі.

- Мәдениеті мен өнері.
2. Ерте темір дәуірінің кезеңдеу мәселесі:

- Шығыс Қазақстан мен Орталық Қазақстанның ерте темір дәуіріне жататын ескерткіштердің кезеңділігі.

- Батыс пен Солтүстік Қазақстанның ескерткіштерінің хронологиясы мен кезеңділігі.

- Оңтүстік Қазақстан ескерткіштерінің хронологиясы мен кезеңдері.

- Савроматтар мәселесі.

- Үйсіндер. Ескерткіштері мен материалдық мәдениеті.

- Қаңлылар мен Жетіасар мәдениеті.

- Түркі, қарлұқ, қимақтардың археологиялық ескерткіштері.

- Қыпшақтардың ескерткіштері.

- Моңғол дәуірінің ескерткіштері.

- Ходжа Ахмет Яссауи, Айша биби, Бабаджа хатун кесеңесі.

- VI – X ғ. қалалар мен қалашықтар.

- Отырықшы халықтың материалдық мәдениет ескерткіштері.

2.Археологиялық барлау.

3.Көне жерлеу орындарындағы қазба жұмыстары.

4.Ежелгі қоныстарда атқарылатын зерттеу жұмыстары.

5.Археологиялық кезеңдестіру мен хронология.

6.Оңтүстік Сібірдегі түріктердің заттай мәдениеті.

7.Көне Хорезм қаласындағы қазба жұмыстарының тарихы.

8.Ежелгі славяндардың жерлеу орындары мен қоныстарын зерттеу тарихы.

9.Қола дәуіріндегі Қазақстан тайпаларының шаруашылығы мен мәдениеті.

10.Қола ғасырындағы Қазақстан тайпаларының антропологиялық сипаттамасы.

11.Ертедегі темір дәуіріндегі Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан.

12.Сақ тайпаларының мәдениеті мен өнері.

13.Үйсіндер мен ғұндардың материалдық мәдениеті.

14.VI-IX ғ. басындағы Қазақстандағы қалалар мен қоныстар.

15.IX ғ. 2-ші жартысы – XIII ғ. басындағы Қазақстандағы сәулет өнері және құрылыс.

16.Ежелгі палеолиттегі олдувай дәуірі.

17.Ежелгі палеолиттегі мустье дәуірі.

18.Кейінгі палеолит.

19.Кейінгі палеолиттегі Қазақстан.

20.Палеолит дәуіріндегі өнер.

21.Мезолит дәуіріндегі өнер.

22.Ерте неолит.

23.Кейінгі неолит.

24.Мал өсіруші тайпалардың энеолиттік мәдениеттері.

25.Орта Азия қола ғасырында.

26.Еуразия орманды аймақтарындағы қола ғасыры.

27.Солтүстік Батыс Кавказдағы темір дәуіріндегі ежелгі мәдениеттер.

28.Меоттардың шаруашылығы мен қоғамдық құрылысы.

29.Ерте темір дәуіріндегі Урарту патшалығы.

30.Боспор қалаларындағы археологиялық жұмыстар.

31.Ольвия.

32.Херсонес.

33.Темір ғасырындағы Оңтүстік Сібір мәдениеттері.

34.Б.з. I мыңжылдығындағы Қиыр Шығыс халықтары.

35.Закавказьедегі темір дәуірі ескерткіштерінің археологиялық қазба жұмыстары.

36.Қола дәуіріндегі Шығыс Қазақстан тайпалары.

37.Ертедегі темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан.

38.Ертедегі темір дәуіріндегі Солтүстік Қазақстан.

39.Ертедегі темір дәуіріндегі Орталық Қазақстан.

40.Батыс Қазақстанның савромат-сармат мәдениеті.

41.Ертедегі темір дәуірі мен б.з. шебіндегі Қазақстан халықтарының антропологиясы.

42.Ұлы Жібек жолының Қазақстандағы сілемі.

43.Қожа Ахмет Яссауи архитектуралық кешені.

44.Қазақстан аумағының орта ғасырлар кезеңінің антропологиясы.

45.IX ғ. екінші жартысы мен XIII ғ. басындағы Қазақстан аумағында қалалар санының өсуі.
7. Ұсынылған әдебиеттер тізімі:
1.Авдусин Д.А. Основы археологии. М., 1989.

2.Акишев К.А., Байпаков К.М. Вопросы археологии Казахстана. Алма-Ата., 1972.

3.Алпысбаев Х.А. Памятники нижнего палеолита Южного Казахстана. Алматы., 1979.

4.Байпаков К.М., Таймагамбетов Ж.К., Жумагамбетов Б. Археология Казахстана. А., 1993.

5.Блаватский В.Д. Античная археология Северного Причерноморья. М., 1961.

6.Борисковский П.И. Древнейшее прошлое человечества. 2-изд. М., 1980.

7.Гальперина Г.А., Доброва Е.В. Популярная история археологии. М., 2002.

8.Деревянко А.П., Таймагамбетов Ж.К. и др. Исследования российско-казахстанской экспедиции в Казахстане /1998-2001/. Новосибирск., 2003.

9.Зайберт В.Ф. Атбасарская культура. Екатеринбург., 1992.

10.История Казахстана. 1-том, А., 1996.

11.Кадырбаев М.К., Курманкулов Ж. Культура древних скотоводов и металлургов Сары-Арки. Алма-Ата., 1992.

12.Крупнов Е.И. Древняя история Северного Кавказа. М., 1961.

13.Кызласов Л.Р. Таштыкская эпоха в истории хакасского-минусинской котловины. М., 1970.

14.Логвин В.Н. Каменный век Казахстанского Притоболья./мезолит-энеолит/. А-А., 1991.

15.Маргулан А.Х. Соч. в 14 томах. Том 1. Бегазы-Дандыбаевская культура Центрального Казахстана. А., 1998.

16.Маргулан А.Х. Из истории городов и строительного искусства древнего Казахстана. Алматы., 1950.

17.Маргулан А.Х., Акишев К.А., Кадырбаев М.К., Оразбаев А.М. Древняя культура Центрального Казахстана. А-А., 1966.

18.Мартынов А.И. Археология. М., 1996.

19.Монгайт А.М. Археология Западной Европы. Каменный век. М., 1973; Бронзовый и железный века. М., 1975.

20.Пугаченкова Г.А., Ремпель Л.И. Очерки искусства в Средней Азии. М., 1972.

Рейтингтiк жүйе негiзiнде студенттер бiлiмiн қадағалап, бағалауға:

• 
  студенттердiң күнделiктi тапсырмаларды орындау деңгейлерiн қадағалау, бағалау;
  
• 
  дәрiс сабақтары барысында бiлiмдерiн анықтау;
  
• 
  саминар сабақтарының барысында негiзгi ұғымдар мен заңдылықтарды меңгеру деңгейiн тексеру;
  
• 
  семинар сабақтарының барысында студенттергдiң жеке тапсырмаларды орындау бiлiктiлiгiн анықтау, бағалау;
  
• 
  студенттердiң оқытушылардың басшылығымен өз бетiнше жүргiзетiн жұмыстарының уақытында орындалуын қадағалау, тексеру, бағалау жұмыстары жатады.
  

Дәрiс сабақтары – 15

Семинарлар - 15

ОЖ СӨЖ (барлық студенттер үшiн мiндеттi) - 15

ОЖ СӨЖ (студенттердiң берешектерiн өтеу жұмыстары) – 15

Барлығы – 60 сабақ

Аралық бақылауға 5 балл берiледi. Барлығы 2 аралық бақылау өткiзiледi.

2 АБ = 5 балл + 5 балл =10 балл.

Аралық бақылау өткiзудiң кескiндемесi (графигi):

	Бақылау түрлерi	Өткiзiлетiн уақыты	Берiлетiн балы	Тақырыптар
Аралық бақылау	Тестiлiк Тапсырмалар, сәйкестендiру тапсырмалары	7-апта	5	1-7 тақырыптар
Аралық бақылау	Комплекстi тапсырмалар орындау, бақылау жұмысы	5 – апта	5	8-15 тақырыптар

Ағымдық бақылауға 50 балл берiледi (25 балл бiрiншi аттестация және 25 балл екiншi аттестация). Бұл баллдарды 15 семинар сабағы мен 15 студенттердiң оқытушылардың басшылығымен жүргiзетiн өз бетiнше жасайтын жұмыстары барысында жинақтау мүмкiндiгi бар. Олардың 14 сабағы бiрiншi аттестацияға дейiн өткiзiледi (7 апта бойы), ал 16 сабағы екiншi аттестацияға дейiн өтiледi (8 апта бойы). Осы уақыттар аралығында студенттер барлығ 50 балл жинақтаулары қажет. (Әр сабақта – 1,56 балл).

3.Орындалатын тапсырмалардың түрлерiне қарай баллдарды бөлу:

Сабақ түрлерi:

-семинар сабақтарындағы жауаптар мен ОЖ СӨЖ - өте жақсы. - 1 балл

жақсы - 0,7 балл

қанағат. - 0,5 балл

қанағат-сыз. – минус 0,5 балл

- лекция қатысы (конспектілеген жағдайда) – 0,2 балл.

- қосымшалар – 0,3-0,5 балл;

- баяндамалар дайындау –1,5 балл;

- реферат жазу – 1 балл;

- жедел бақылау жұмысы – 0,3 балл;

- үйде орындалатын тапсырмалар - 0,3 балл;

- сөздiк жасау - 0,2 балл;

- сөзжұмбақтар құрастыру - 0,3 балл;

- бақылау жұмысы – 0,3 балл;

- БАҚ, арнайы әдебиетпен жұмыс - 0,2 балл;

- студенттiк ғылыми конференцияға дайындық - 1 балл.

- аудиториялық сабаққа себепсіз қатыспағандар – 0,5 балл шегеріледі.

Студенттер орындаған жұмыстар бойынша есеп - семинар сабақтарында немесе ОЖ СӨЖ сабақтарында берiледi (сабақ кестесiне сай).

4.Аралық бақылау оқытушының қалауымен тест, жазбаша,пiкiрлесу, белгiлi бiр тақырыптардың ұғымдарымен жұмыс жасау түрлерiнде өткiзiледi.

Емтихан нәтижелерi бойынша рейтингтiк баллдарды бөлу:

Студенттер жауаптарының бағалануы %	Баллдары	Бағалары
90-100	37-40	5 (өте жақсы )
75-89	31-36	4 (жақсы )
50-74	20-30	3 (қанағат.)
0-49	0-19	2(қанағаттан – сыз)

«Археология» пәнi бойынша қорытынды баға:

Студенттердiң рейтингтiк жалпы балдары	Бағалары
90-100	5 (өте жақсы )
75-89	4 (жақсы )
50-74	3 (қанақат.)
0-49	2 (қанағат.-сыз)

Бағалау жүйесінде әріптік таңбаларды қолдану:

Баллдар(%)	Бағаның әріптік жүйесі	Баллдың сандық баламасы	Баға
95-100 90-94	А А-	4.0 3.67	Өте жақсы
85-89 80-84 75-79	В+ в в-	3.33 3.0 2.67	Жақсы
70-74 65-69 60-64 55-59 50-54	с+ с с-	2.33 2.0 1.67 1.33 1.0	Қанағаттанарлық
0-49	Ғ	0	Қанагаттанарлықсыз

9. Курстың саясаты:

- Сабаққа кешікпей қатысу.

- Сабақ үстінде сағыз шайнауға болмайды.

-Сабақ үстінде газет-журнал оқымау.

-Сабақ үстінде айнаға қарамау. (қыз балалар)

-Сабақ үстінде артық сөйлемеу.

-Сабақ үстінде ұялы телефонды сөндіру.

-Сабаққа тиісті киіммен келу.

-Қалдырған сабақ тапсырмаларының қарызын өтеу.(сабақтан тыс уақытта)

-Берілген тапсырма орындалмаса, қорытынды балыңыз кемиді.

-Оқу процесіне белсенді қатысу.

-Курстастарыңа, оқытушыға іззетті, ашық бол.

-Бағалау саясаты обьективтік принциптерді икемді жоғары саралауда негізделеді.

-Әрбір сабаққа міндетті дайындық:

-Берілген тапсырмаларды оқып меңгеру.

-Барлық тапсырмалар уақытылы қойылған мерзімінде орындалуға тиіс.

-Сабақты жіберген жағдайда барлық өтілген тапсырмаларды орындауға жауаптысыз.

-Егерде жіберілген сағаттар саны дәлелсіз болса (ауырмасаңыз немесе басқа да дәлелді себептердің анықтамасы болмаса) кредит сағат санының курс бойынша екі есеге артса, біз сізді курстан қалдырамыз.

-Сіз барлық топтың оқуына септігіңізді тигізуге тиістісіз.

-Сіз өзіңіздің оқуыңызға ден қойып жақсы білім алуға талапты болуға тиістісіз.

Оқу жылы барысында өзіңізге тиісті міндеттерді орындауға жауапкершілікпен қарауға тиістісіз.

-Оқу процесіне сіздің тек келіп кетуіңіз емес, сапалы қатынасыңыз маңызды екенін естен шығармаңыз.

Сонымен қатар оқулық пен тақырыптық материалдарды тек тапсырманы орындаған кезде ғана емес, семестр аяқталғанға дейін үзбей оқып жүру керек. Сондай-ақ әрбір сабаққа мұқият дайындалу қажет. Сіздің сабақтардан қалмауыңыз, сабақтарға жақсы дайындалуыңыз, белсенділік танытуыңыз, тапсырмаларды мерзімінде және сапалы орындауыңыз- қажетті балл алудың кепілі болып табылады.

Сіз екі аралық бақылаудан өтесіз. Аралық бақылау тек өткен материалдар негізінде жүргізіледі. Оқу процесінің соңында сіздер міндетті түрде емтихан тапсырасыздар. Кейбір кездері ескертпестен сізден ауызша немесе жазбаша жауап алынуы мүмкін. Ол жауаптарда бағаланып, қорытынды бағаға қосылады.

Аралық бақылау межелерінің уақыттары:

1. 
   ші аралық бақылау межесі- 7- ші апта
   
2. 
   ші аралық бақылау межесі- 14- шы апта
   

Мәтінге қосымша белгілер жасап кейбір қорытындылар жасау- бұл негізгі тақырыптарды игеруге шығармашылық ізденсіек шығармашылық ізденіске бағытталған жұмыс, сондықтан ондағы жасаған белгілеріңіз сіздің сол тақырыпта жұмыс істегеніңізді көрсетеді, кейіннен оларды тәрбие жұмысының жоспарын жасауда пайдалануыңыхзға болады.

Қорытынды бақылау- емтихан тест түрінде өткізіледі.

Барлық тапсырмалар уақытылы орныдалуы керек, мерзімнен өтіп кетекндер үшін төмендетілген балл қойылады. Өткізілген тапсырмалар сізді емтиханға кіру рұқсатымен қамсыздандырады. өтетін материалдар туралы сұрақ қойып және сол туралы әңгіме сөз құру үшін барлық сабақтарға дайындалып келулеріңіз керек. Осы тұрғыда да сіз балл жинайтындығыңызды естен шығармаңыз.

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Археология» пәнінен

Көмекші демонстрациялық материял

Қостанай, 2009.

1. 
   Каменный и бронзовый век на территории Казахстана (2 штуки)
   
2. 
   Первые государственные образования (канглы, усуни, хунны)
   
3. 
   Расселение сакских племен в Казахстане в I тыс. до н.э.
   
4. 
   Государство канглы и усуней в III тыс. до н.э.
   
5. 
   Оңтүстік Қазақстан және Жетісудағы ортағасырлық қалалар мен Ұлы Жібек жолының картасы
   
6. 
   Қостанай облысы.
   

217 кабинатте және қазақстан тарихы кафедрасында.

1. 
   «Сакская культура»
   
2. 
   «Куль-Тегин (феномен тюркской культуры)»
   
3. 
   «Древние курганы Казахстана»
   
4. 
   «Археология. Казахский принц» в 2 частях
   
5. 
   «Кочевник» - Продолж.
   

1. 
   Қазақстан Республикасының гимні
   

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Археология» пәнінен

Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары

Қостанай, 2009.
Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өзбетімен істейтін жұмыстары
Тақырыбы: Палеолит дәуірі.

Жоспар:

1.Ежелгі тас дәуірінің кезеңділігі /археологиялық, геологиялдық/

2.Адамның пайда болуы.Ерте адамның табылған қанқалары арқылы антропогенез теориясын көрсету.

3.Әлемдегі ежелгі тас индустриясы.

4.Олдувай мәдениетіне сипаттама беру. Ашелль,шелль мәдениеттері.

5.Орта палеолит-мустьер,соңғы палеолитке жататын құрал саймандарға мінездеме беру.

1. Альмарик А.С., Монгайт А.Л. В поисках исчезнувших цивилизации. М.,1960.

2. Брей У., Трамп Д. Археологический словарь. М., 1990.

3. Гарден Жан Клод. Теоретическая археология. М., 1983.

4. Монгайт А.Л. Археология СССР. М., 1995.

5. Деревянко А.П., Петрин В., Таймағамбетов Ж.К. Оңтүстік Қазақстан территориясындағы ерте палеолиттік комплекстер. Отан тарихы № 2, 1998.

6. Байпаков К.М. Археологиялық зерттеулер бойынша Қазақстанның көне және орта ғасырдағы тарихы. Отан тарихы № 1, 1998.

7. Грошев В.А., Нүрпеисов М.М. Археологиялық ескерткіштер жиынтығын жасау жұмысының теориялық және практикалық аспектілері. Отан тарихы № 1, 1998.

8. Алпыспаев Х.А. Памятники нижнего палеолита Южного Казахстана. А., 1979.

9. Алпыспаев Х.А. Индустрия Олдувея, Магедивианы и их связь с Каратаускими изделиями. /Поиски и раскопки в Казахстане/. А., 1972.

10. Алпыспаев Х.А. Значение палеолита для расчленения антропогенных отложений. А., 1969.

11. Таймағамбетов Ж.К. Ш. Уалиханов атындағы палеолит тұрағы. А., 1990.

12. Таймағамбетов Ж.К. Тас дәуірінің ескерткіштері. А., 1987.

Тақырыбы: Қазақстанның ерте палеолит дәуірі.

Жоспар:

1.Қазақстандағы ерте палеолит тұрақтары-Арыстанды, Бөріқазған, Тәнірқазған, Иман-Айбат тұрақтары. Табылған ескерткіштері.

2.Зерттеу жұмысын жүргізген кезеңдері мен археологтардын еңбектеріне шолу жасап келу.

3.Табылған ескерткіштерді әлемдік археология кезеніне жатқызу, сипаттама беру.

4.Қазақстанның палеолит кезінде қалыптасқан ауа райы мен табиғатына сипаттама беру.
Глоссарий: Шапқаштар, нуклеус, қырғыштар, леваллуаз, малта тас, соққылау техникасы, ретушь.

Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Деревянко А.П., Петрин В., Таймағамбетов Ж.К. Оңтүстік Қазақстан территориясындағы ерте палеолиттік комплекстер. Отан тарихы № 2, 1998.

2. Байпаков К.М. Археологиялық зерттеулер бойынша Қазақстанның көне және орта ғасырдағы тарихы. Отан тарихы № 1, 1998.

3. Грошев В.А., Нүрпеисов М.М. Археологиялық ескерткіштер жиынтығын жасау жұмысының теориялық және практикалық аспектілері. Отан тарихы № 1, 1998.

4. Алпыспаев Х.А. Памятники нижнего палеолита Южного Казахстана. А., 1979.

5. Алпыспаев Х.А. Индустрия Олдувея, Магедивианы и их связь с Каратаускими изделиями. /Поиски и раскопки в Казахстане/. А., 1972.

6. Алпыспаев Х.А. Значение палеолита для расчленения антропогенных отложений. А., 1969.

7. Таймағамбетов Ж.К. Ш. Уалиханов атындағы палеолит тұрағы. А., 1990.

8. Таймағамбетов Ж.К. Тас дәуірінің ескерткіштері. А., 1987.

1.Соңғы палеолиттегі табиғи өзгерістерге сипаттама беру.

2.Шығыс Қазақстандағы Шульбинка, Пещера тұрақтарында табылған ескерткіштерге сипаттама беру.

3.Оңтүстік Қазақстандағы соңғы палеолит тұрақтар. Ш.Уалиханов тұрағы.

4.Соңғы палеолитте қолданған жерлеу әдісіне сипаттама беру.
Глоссарий: Қыстырма техникасы, қырғыштар, пластиналық техника, микролиттер, миграция, анемизм, пұтқа табынушылық, фетишизм, иемдену шаруашылығы.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Алексеев З.А. Становление человечества. М., 1984.

2. Матюшин Г.Н. Три миллиона лет до нашей эры. М., 1986.

3. Палеолит СССР. Серия «Археология СССР». М., 1984.

4. Алпыспаев Х.А. Памятники нижнего палеолита Южного Казахстана. А., 1979.

5. Алпыспаев Х.А. Индустрия Олдувея, Магедивианы и их связь с Каратаускими изделиями. /Поиски и раскопки в Казахстане/. А., 1972.

6. Алпыспаев Х.А. Значение палеолита для расчленения антропогенных отложений. А., 1969.

7. Таймағамбетов Ж.К. Ш. Уалиханов атындағы палеолит тұрағы. А., 1990.

8. Таймағамбетов Ж.К. Тас дәуірінің ескерткіштері. А., 1987.

9.Логвин В.Н. Каменный век Казахстанского Притоболья /мезолит-энеолит/. А., 1991.

10. Мартынов А.И. Археология СССР. М., 1973.

1.Мезолит кезіндегі табиғи, ауа райы өзгерістері. Жануарлар мен өсімдіктер әлемінің жаңа түрінің қалыптасуы.

2.Мезолит кезіндегі шаруашылық өзгеруінің белгілері – құрал саймандағы өзгерістер. Шаруашылықтардың түрлері.

3.Есіл мен Торғай бойында табылған ескерткіштерге сипаттама беру.

4.Батыс Қазақстанда табылған тұрақтарға сипаттама беру.
Глоссарий: Жебе, садақ, микролиттер, суырмалы техника, ретушь.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Алпыспаев Х.А. Значение палеолита для расчленения антропогенных отложении. /Культура древних скотоводов и земледельцев Казахстана/ А., 1969.

2. Медоев А.Г. Геохронология палеолита Казахстана. А., 1982.

3. Таймағамбетов Ж.К., Нуркабаев М.С. Маңғыстаудағы зерттеулер. М., 1985.

4. Таймағамбетов Ж.К. Тас дәуірінің ескерткіштері. А., 1987.

5.Логвин В.Н. Каменный век Казахстанского Притоболья /мезолит-энеолит/. А., 1991.

6. Мартынов А.И. Археология СССР. М., 1973.

7. Мартынов А.И. Археология. М., 2000.
Тақырыбы: Қазақстанның неолиті.

Жоспар:

1.Шаруашылықтағы «Неолит революциясына» сипаттама беру.

2.Атбасар мәдениеті.

3.Кельтеминар мәдениеті. Маңғыстаудағы оюклинск; тулуз мәдениеттері.

4.Маханджар мәдениеті.

5.Неолит дәуіріндегі Қазақстан даласындағы жерлеу дәстүрі.

2.Логвин В.Н. Каменный век Казахстанского Притоболья /мезолит-энеолит/. А., 1991.

3. Коробкова Г.Ф. Орудия труда и хозяйство неолитических племен Средней Азии. Л., 1968.

4. Алпыспаев Х.А. Неолитическая стоянка в пещере Қара үңгір. /Изв. АН Каз. ССР/. 1969., № 2.

5.Антонова Е.В. Обряды и верования первобытных земледельцев Востока. М., 1990.

6. Зейберт В.Ф. Атбасарская культура. Екат., 1992.

7. Косарев М.Ф. Древняя история Западной Сибири. Человек и природная среда. К., 1990.

8. Қазақстан тарихы. Т.1, 1996.

9. Матюшин М.Ф. Энеолит Южного Урала. М., 1982.

Тақырыбы: Қазақстан энеолит дәуірінде.

Жоспар:

1.Энеолит дәуіріндегі мыс өндеу әдісі. Шаруашылықтағы өзгерістер. Құрал жасау техникасына сипаттама.

2.Ботай мәдениеті.

3.Маңғыстаудағы энеолит ескерткіштеріне сипаттама.

4.Қазақстан картасымен жұмыс жасау. Энеолит тұрақтарын кратаға салу.
Глоссарий: Энеолит, мыс өндеу.
Пайдаланатын әдебиеттер:

1. Алпыспаев Х.А. Неолитическая стоянка в пещере Қара үңгір. /Изв. АН Каз. ССР/. 1969., № 2.

2.Антонова Е.В. Обряды и верования первобытных земледельцев Востока. М., 1990.

3. Зейберт В.Ф. Атбасарская культура. Екат., 1992.

4.Логвин В.Н. Каменный век Казахстанского Притоболья /мезолит-энеолит/. А., 1991.

5. Қазақстан тарихы. Т.1, 1996.

1.Қола дәуіріндегі Орталық Қазақстан. Андронов мәдениеті.

2.Қазақстандағы қола дәуірін зерттеген жұмыстарға сипаттама /Теплоухов С.А., Грязнов М.П., А.Марғұлан, К.А.Акишев, А.М.Оразбаевтардын зерттеу экспедициялары/.

3.Қола дәуірінде қалыптасқан шаруашылық, мәдениет, қоғамдық қатынастар белгілері.

4.Орталық Қазақстандағы қола кезеңіне сипаттама: Нуринск, Атасуск, Беғазы-Дандыбай мәдениеттеріне толық анықтама беру.
Глоссарий: «қола дәуірі», «құрмалдық» беру әдісі, тас өнері, меңгірлер, «көшпелі мал шаруашылығы».
Пайдаланатын әдебиеттер:

1.Теплоухов С.А. Опыт классификация древних металлургических культур Минусинского края. В книге Материалы по этнографии. Л., 1929. Т.4.

2.Маргулан А., Акишев А. Древняя культура Центрального Казахстана. А., 1966.

3.Федорова-Давыдова Э.А. К проблемам андроновской культуры. В книге Проблемы археологии Урала и Сибири. М., 1973.

4.Ахинжанов С.М., Макарова О.А. К истории скотоводства и охоты в Казахстане. А., 1992.

5.Кадырбаев М.К., Курманкулов Ж. Культура древних скотоводов и металлургов Сары-Арки. А., 1992.

6.Оразбаев А.М. Нұрмамбет бейіттері не дейді?. Білім және еңбек. А., 1960.

7.Акишев К.А. Аркаим. Памятники его типа. /Россия и Восток: проблемы взаимодействия/.

8.Зданович С.Я. Могильники эпохи Бурлук 1. В книге по следам древних культур Казахстана. А., 1970.

9.Қазақстан тарихы. А., 1996. Т.1.

1.Солтүстік және Батыс Қазақстанның қола кезеңі.

2.Шығыс Қазақстан мен Оңтүстік Қазақстанның қола ескерткіштеріне сипаттама беру.

3.Қазақстан жерінде мекендеген халықтын антропологиялық және миграция мәселесі.

4.Қазақстан даласындағы қола кезіндегі мәдени дамушылық, жерлеу әдісі мен дүниетанушылық көзқарастын қалыптасуы.
Глоссарий: Миграция, антропологиялық тип, «қола қазаңдары».
Пайдаланатын әдебиеттер:

1.Теплоухов С.А. Опыт классификация древних металлургических культур Минусинского края. В книге Материалы по этнографии. Л., 1929. Т.4.

2.Маргулан А., Акишев А. Древняя культура Центрального Казахстана. А., 1966.

3.Федорова-Давыдова Э.А. К проблемам андроновской культуры. В книге Проблемы археологии Урала и Сибири. М., 1973.

4.Ахинжанов С.М., Макарова О.А. К истории скотоводства и охоты в Казахстане. А., 1992.

5.Кадырбаев М.К., Курманкулов Ж. Культура древних скотоводов и металлургов Сары-Арки. А., 1992.

6.Оразбаев А.М. Нұрмамбет бейіттері не дейді?. Білім және еңбек. А., 1960.

7.Акишев К.А. Аркаим. Памятники его типа. /Россия и Восток: проблемы взаимодействия/.

1.Қола кезінде қалыптасқан екі хронологиялық кезең:

- энеолит пен ерте қола дәуірі

- дамыған қола мен соңғы қола өнері

- үлкен аймақтағы қола кезіндегі өнердің айырмашылығын көрсету.

2.Орманды жер мен жазық далада қалыптасқан ерекше өнер-балбал тас өнері. Символдық өнердің пайда болуы.

3.Ыдыс жасау әдісіндегі пайдаланған өрнектер: геометриялық, меандр, табиғи өсімдіктер өрнегі.

4.Қола дәуіріндегі адамның рухани мәдениетіне сипаттама беру.

1.Вадецкая Э.Б. Древние идолы Енисея. Л., 1967.

2.Дэвлет М.А. Петроглифы на кочевой тропе. М., 1982.

3.Кадырбаев М.К., Марьяшев А.Н. Наскальные изображения хребта Каратау. А., 1977.

4.Самашев З.С. Наскальные изображения Верхнего Прииртышья. А., 1992.

5.Шер Я.А. Петроглифы Средней Азии. М., 1980.

1.Ерте темір дәуіріндегі скиф тайпаларының мемлекеттік билігінің пайда болғаны жөнінде Геродот, Лукиан деректерімен көрсету.

2.Бесшатыр қорғаны мен Ысық қорғандарындағы ескерткіштер арқылы қоғамдық-әлеуметтік бөлінісін дәлелдеу.

3.Скиф-сібір әлеміндегі материалдық мәдениетке сипаттама беру. /Андық стиль/.

1. Геродот. Тарих. Т.7. 1964.

2. Акишев К.А. Ысық қорғаны. А., 1978.

3. Алексеев А.Ю. Чертомлык – скифский царский курган IV век до н.э. М., 1991.

4. Грач А.Д. Древние кочевники в центре Азии. М., 1980.

5. Маргулан А.Х., Акишев К.А. Древняя культура Центрального Казахстана. А., 1970.

6. Хабдулина М.К. Степное Приишимье в эпоху раннего железо. А., 1994.

7. Толстов С.П. По древним дельтам Окса и Яксарта. М., 1990.

8. Кадырбаев М.К. Памятники Тасмолинской культуры. А., 1966.

9. Прошлое Казахстана по археологическим источникам. А., 1976.

10.Қазақстан тарихы. А., 1996. Т.1.

Тақырыбы: Ерте темір дәуіріндегі Қазақстандағы Қаңлы тайпалары.

Жоспар:

1.Қаңлы тайпаларының Оңтүстік Қазақстандағы және Орталық Азиядағы табылған ескерткіштеріне сипаттама беру.

2.Қаңлы тайпаларының жерлеу әдісі.

3.Шаруашылығы, қол өнердің дамуы.

4.Суармалы егіншілік және сауда жолдарын контур картасына белгілеу.

5.Ерте темір дәуірінде Қазақстан даласында мекендеген тайпалардың антропологиялық мінездемесін беру.

1. Бернштам А.Н. Проблемы древней истории и этногенеза Южного Казахстана. Из НАН РК № 67. А-А., 1950.

2. Байпаков К.М. Взаимодействие оседлого и кочевого населения как фактор развития этнических процессов. Вестник АН Каз ССР. 1987., № 8

3. Байпаков К.М., Подушкин А.Н. Памятники земледельческо-скотоводческой культуры Южного Казахстана. А., 1989.

4. Нұрмухамбетов Б. Могильник Мардан. А., 1987.

5. Байпаков К.М. Новые данные по археологии Отрарского оазиса. Вестник АН Каз ССР. 1990, № 6

1.Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудағы отырықшы мәдениеттің дамуы, қала мәдениеті /контур картасына түсіру/.

2.Қазақстанның ерте қалаларымен қалашықтарына сипаттама беру, үйлерді салу әдісі.

3.Қала қорғаныс бекініс, қала некропольдары.

4.Түрік дәуіріндегі Ұлы Жібек жолында салынған қалаларды көрсету. Айналысқан шаруашылығына сипаттама беру.

5.Қол өнердің дамуы – керамика, темір өндеу т.б.

1. Бартольд В.Б. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Т.1. М., 1963.

2. Байпаков К.М. Средневековая городская культура Южного Казахстана и Семиречья. А., 1992.

3. Қазақстан тарихы. Т.1. А., 1992.

4. Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности. А., 1951.

5. Айдаров Г.Т. Күлтегін ескерткіші. А., 1993.

6. Акишев К.А. Ысық қорғаны. М., 1978.

7. Кляшторный С.Т. Древнетюркские письменные памятники. М., 1976.

8. Плетнева С.А. От кочеви к городам. М., 1951.

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Археология» пәнінен

Студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары

Қостанай, 2009.

Студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары
Силлабустағы лекцияның гипертексімен, семинар сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулармен, сарамандық жұмыстардың әдістемелік нұсқауларымен, оқулықпен жұмыс істеулері керек.
Студенттің өзіндік жұмыс тақырыбы: Славяндардың және олардың көршілерінің пайда болуы.
СӨЖ-тың тапсырмалары: Төмендегі сұрақтарды өз бетінше оқып білу:
1. Славян этногенезіндегі кейінгі зарубенец және черняхов мәдениеттерінің алатын ролі. /4с./

2. Ромен – боршев мәдениеті. /2с./

3. Салт – маят мәдениеті. /2с./

4. Хазар қағанаты /2с./

5. Солтүстік Кавказдың ежелгі аландықтары. /2с./
СӨЖ – тың бақылау түрі – тест тапсырмаларының құрылуы, баяндамалар.

Студенттің өзіндік жұмыс тақырыбы: Археологиялық деректер бойынша славян-орыс этногенезі жөніндегі сұрақ.
СӨЖ - тапсырмалары: Төмендегі сұрақтарды өз бетінше оқып білу:
1. Мемлекеттің пайда болуы кезеңіндегі ежелгі орыс некрополдері /Гнездово, Чернигов, Шестовицы, Ярослав қорғандары/. /2с./

2. Археологиялық деректердегі норман сұрағы. /2с./

3. Балтықтар және угор-финдер. /2с./

4. IX – XIII ғғ. Шығыс Еуропа көшпенділері. /2с./

5. Алтын Орда кезеңі. /2с./
СӨЖ – тың бақылау түрі - тест тапсырмаларының құрылуы, рефераттар.

Студенттің өзіндік жұмыс тақырыбы: Рустьегі қалалардың пайда болуы жөніндегі археологиялық мәліметтер.
СӨЖ – тың тапсырмалары: Төмендегі сұрақтарды өз бетінше оқып білу.
1.Киевтің және Киев жерінің археологиясы. /4с./

2.Новгородтың және Новгород жеріндегі археологиясы. /4с./

3.Мәскеудің археологиясы. /4с./

4.Ежелгі русьтің архитектурасы. /3с./

5.Ежелгі Рустьегі қол өнері. /3с./

6.Археологиялық деректердегі ежелгі орыс феодалдық князьдықтары. /3с./

- Орталық Қазақстанның ескерткіштері

- Батыс Қазақстан мен Солтүстік Қазақстанның ескерткіштері. Солтүстік ескерткіштердің ерекшелігі.

- Шығыс Қазақстан ерте темір дәуірінде.

- Оңтүстік Қазақстан ерте темір дәуірінде.

- Қазақстан жеріндегі халықтың ерте темірдегі шаруашылығы мен өмірі.

- Мәдениеті мен өнері.
2. Ерте темір дәуірінің кезеңдеу мәселесі:

- Шығыс Қазақстан мен Орталық Қазақстанның ерте темір дәуіріне жататын ескерткіштердің кезеңділігі.

- Батыс пен Солтүстік Қазақстанның ескерткіштерінің хронологиясы мен кезеңділігі.

- Оңтүстік Қазақстан ескерткіштерінің хронологиясы мен кезеңдері.

- Савроматтар мәселесі.

- Үйсіндер. Ескерткіштері мен материалдық мәдениеті.

- Қаңлылар мен Жетіасар мәдениеті.

- Түркі, қарлұқ, қимақтардың археологиялық ескерткіштері.

- Қыпшақтардың ескерткіштері.

- Моңғол дәуірінің ескерткіштері.

- Ходжа Ахмет Яссауи, Айша биби, Бабаджа хатун кесеңесі.

- VI – X ғ. қалалар мен қалашықтар.

- Отырықшы халықтың материалдық мәдениет ескерткіштері.

2.Археологиялық барлау.

3.Көне жерлеу орындарындағы қазба жұмыстары.

4.Ежелгі қоныстарда атқарылатын зерттеу жұмыстары.

5.Археологиялық кезеңдестіру мен хронология.

6.Оңтүстік Сібірдегі түріктердің заттай мәдениеті.

7.Көне Хорезм қаласындағы қазба жұмыстарының тарихы.

8.Ежелгі славяндардың жерлеу орындары мен қоныстарын зерттеу тарихы.

9.Қола дәуіріндегі Қазақстан тайпаларының шаруашылығы мен мәдениеті.

10.Қола ғасырындағы Қазақстан тайпаларының антропологиялық сипаттамасы.

11.Ертедегі темір дәуіріндегі Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан.

12.Сақ тайпаларының мәдениеті мен өнері.

13.Үйсіндер мен ғұндардың материалдық мәдениеті.

14.VI-IX ғ. басындағы Қазақстандағы қалалар мен қоныстар.

15.IX ғ. 2-ші жартысы – XIII ғ. басындағы Қазақстандағы сәулет өнері және құрылыс.

16.Ежелгі палеолиттегі олдувай дәуірі.

17.Ежелгі палеолиттегі мустье дәуірі.

18.Кейінгі палеолит.

19.Кейінгі палеолиттегі Қазақстан.

20.Палеолит дәуіріндегі өнер.

21.Мезолит дәуіріндегі өнер.

22.Ерте неолит.

23.Кейінгі неолит.

24.Мал өсіруші тайпалардың энеолиттік мәдениеттері.

25.Орта Азия қола ғасырында.

26.Еуразия орманды аймақтарындағы қола ғасыры.

27.Солтүстік Батыс Кавказдағы темір дәуіріндегі ежелгі мәдениеттер.

28.Меоттардың шаруашылығы мен қоғамдық құрылысы.

29.Ерте темір дәуіріндегі Урарту патшалығы.

30.Боспор қалаларындағы археологиялық жұмыстар.

31.Ольвия.

32.Херсонес.

33.Темір ғасырындағы Оңтүстік Сібір мәдениеттері.

34.Б.з. I мыңжылдығындағы Қиыр Шығыс халықтары.

35.Закавказьедегі темір дәуірі ескерткіштерінің археологиялық қазба жұмыстары.

36.Қола дәуіріндегі Шығыс Қазақстан тайпалары.

37.Ертедегі темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан.

38.Ертедегі темір дәуіріндегі Солтүстік Қазақстан.

39.Ертедегі темір дәуіріндегі Орталық Қазақстан.

40.Батыс Қазақстанның савромат-сармат мәдениеті.

41.Ертедегі темір дәуірі мен б.з. шебіндегі Қазақстан халықтарының антропологиясы.

42.Ұлы Жібек жолының Қазақстандағы сілемі.

43.Қожа Ахмет Яссауи архитектуралық кешені.

44.Қазақстан аумағының орта ғасырлар кезеңінің антропологиясы.

45.IX ғ. екінші жартысы мен XIII ғ. басындағы Қазақстан аумағында қалалар санының өсуі.

Қостанай мемлекетік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Археология» пәнінен

Қостанай, 2009.