Кристаллографияның құрылымдық негізі Құрылымдық кристаллографияның элементтері Рентген сәулелерінің физикасы
жүктеу/скачать 2.31 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Лауэ әдісі.
- ірі монокристалдардың бағдарын анықтау үшін
| қозғалмалы кристалл
Ланг әдісі Борман әдісі Берг-Баретт әдісі Вейсман әдісі кең таралған шоғыр әдісі микрошоғыр әдістері. Рентгенограммаларды алу тәсілдері. Лауэ әдісі. 1912 жылдың ортасына қарай М. Лауэнің (1879-1960) ашқан жаңалығының арқасында кристалдардағы рентген сәулелерінің дифракциясы, рентген сәулелерінің табиғаты инфрақызыл, көрінетін, ультракүлгін және басқа да электромагниттік спектр сәулелері табиғатымен сәйкес екендігі анықталды. Алғашқы тәжірибенің сәтсіз болу себептері: Рентген сәулелерінің толқын ұзындығы көрінетін сәулелердің толқын ұзындығынан 10 000 есе қысқа болады. Зерттеушілер қолданатын әдеттегі приборлар өте аз толқындарды ұстау үшін өте дөрекі аспап болып шықты. Лауе әдісі негізінен ірі монокристалдардың бағдарын анықтау үшін қолданылады . Ақ сәуле тұрақты кристалдан шағылады немесе арқылы беріледі. Дифракцияланған сәулелер пленкадағы қисық сызықтарда жатқан дақтардың массивтерін құрайды. Периоды в кристалдық қатар құрайтын атомға екі сәуле бағыттайық: М1 А1 N1 және M2 A2 N2 (6-сурет) Егер осы бағытта дифракция құбылысы болса, онда сынық сызығы М1 А1 N1 сынық сызығы M2 A2 N2 –ден толқын ұзындығының толық санына ұзын болуы керек, бұл айырмашылықты былай жазамыз: А1 С1 - A2 В2 = n Мұндағы А1 С1 =в cosn және A2 В2 = в cos0 болғандықтан n=в(cosn - cos0 ) мұндағы n=0,1,2,3 ...
Үшөлшемді тордағы дифракция үшін осыған ұқсас теңдік барлық координаталық осьтерде орындалуы керек: a (cos n – cos 0)= n, в (cos n – cos 0)= n, c (cos n – cos 0)= n, Мұндағы а, в, с – х, у, z осьтерінің бойындағы тордың периодтары; 0, 0, 0 – х, у, z осьтерінің арасындағы бұрыштары; n, n, n - дифракциялық сәулелердің бағыттарының арасындағы бұрыштар. Осы теңдеулер рентген сәулелерінің дифракциясы үшін Лауэ теңдеуі деп аталады. жүктеу/скачать 2.31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|