24.11.
|
Клиникалық практикамды мен реанимация бөлімшесінде өткіздім.Ең алғаш бөлімше меңгерушілері және орта медицина қызметкерлерімен танысып, ем қабылдап жатқан науқастардың ауру тарихымен таныстым. Мұнда ең алғашқы міндетім бөлімше меңгерушісінің қатысуымен науқастарды күн сайын тексеріп, тағайындамаларын тағайындау. Сонымен қатар күрделі ем-шараларды жүргізу, трансфузиялық ем қажеттілігін негіздеу, наркотикалық заттармен жансыздандыруды үйрендім. Науқасты наркозға дайындау дәрігер анестезиологтың науқаспен жеке қарым-қатынасынан басталады. Операцияның қандай көрсеткіштермен жасалатындығын, жансыздандырудың қандай түрін тағайындау керектігін анықтау үшін науқастың сырқатнамасымен танысу қажет. Анестезиолог науқастың жүрек-қан тамыр жүйесінің, өкпесі мен бауыр қызметінің жағдайымен таныс болуы керек. Жоспарлы ота (операция) болса, ота (операция) алдындағы кезеңде гемостаз бұзылыстарын қалыптандыру керек. Наркотикалық заттарды енгізу жолына қарай, наркоздың мынадай түрлерін ажыратады:
ингаляциялық наркоз-наркотикалық затты тыныс жолдары арқылы енгізеді;
ингаляциялық емес наркоз –наркотикалық затты басқа жолдармен енгізеді: веналық, ректальді, бұлшықеттік және т.б;
Ингаляциялық наркозды жүргізу әдістері 1. Ашық әдіс-науқас анестетикті атмосфералық ауамен қосып тыныс алады және оны қоршаған ортаға тынысымен шығарады (маскалық наркоз). Бұл әдісте наркотикалық зат көп мөлшерде жұмсалады және ота (операция) бөлмесінің ауасын бастайды. Ол отаға (операцияға) қатысатын медицина қызметкерлеріне зиянды әсер көрсетеді. 2. Жартылай ашық әдіс-науқас оттегімен қосып, аспап арқылы наркотикалық затты тыныс алады және оны қоршаған ортаға тынысымен шығарады. Бұл әдіс науқасқа қолайлы болып шығады. 3. Жартылай жабық әдіс- науқас аспап арқылы наркотикалық қоспаны тыныс алады және оны жартылай аспапқа, жартылай қоршаған ортаға тынысымен шығарады. Аспапқа қайтадан түскен қоспа адсорбер арқылы өтіп, ондағы көмірқышқыл газынан босап аспаптың тыныс алу жүйесіне түседі де наркотикалық қоспамен араласып, қайтадан науқастың тыныс жолдарына енеді. Бұл әдісте анестетиктің мөлшері едәуір аз жұмсалады. 4. Жабық әдіс-тыныс алу және тыныс шығару аспабымен жүзеге асырылады. Бұл әдісте наркотикалық қоспа толығымен қоршаған ортадан шектелген.
Веналық анестезия- вена тамырына ауырсыздандыратын заттарды енгізу арқылы жүргілетін жансыздандырудың түрлері болып табалады. Негізгі арттықшылығы-техникалық қарапайымдылық және сенімділік болып табылады. Веналық наркозды жүргізу үшін қолданылатын заттар: қысқа уақыт әсер ететін барвитур қышқылының туындылары-гексенал және тиопентал натрий; өте қысқа уақыт әсер ететін барбитур қышқылының туындыларына жатпайтын анестетик-пропанидит (сонбревин, эпонтол); гормоналды белсенділігі жоқ стероидты анестетик-виадрил; мидың метоболитінің аналогы-гамма амино май қышқылы-натрий оксибутираты (ГОМК). Сонымен қатар, гетамин (калипсол, кеталар) және диприван анестетиктерін пайдаланады. Ерте операциядан кейінгі кезең кезіндегі асқынулары Созылып кеткен ояну- ол есінің ұзақ уақыт өз қалпына келмеуімен ерекшеленеді. Бұл наркотикалық затты көп мөлшерде енгізудің немесе олардың кумуляциясының салдарынан немесе гипоксиямен байланысты болады. Созылып кеткен ояну бүйрек үсті безінің жедел жетіспеушілігінің хабаршысы болуы да мүмкін. Сонымен қатар, ол гипогликемия, бас миының сулы ісінуі, эмболия және бас миының қан айналымының жедел бұзылыстары кезінде де байқалады. Соңғысы дамыған кезде, науқаста тырысулар, парезбен салдану белгілері пайда болады.
Апноэ- миорелаксанттарды қолданудың нәтижесінде туатын, ауыр асқынудың қатарына жатады. Оның себептері мынадай:
дитилин типті күрделі эфирлерді ыдырататын псевдохолинстеразаның мөлшерінің төмен болуы, ол өте ауыр, жүдеген науқастарда кездеседі;
миорелаксанттардың кумуляциясы-қанда кураре тәрізді әсері бар миорелаксанттардың гидролиз өнімдерінің жиналуы;
екі жақтық бөгеттің дамуы, бұл деполяризациялаушы дитилинді көп рет енгізудің салдарынан бөгеттің сипаты өзгеріп, антидеполяризация-лаушыға ауысуымен ерекшеленеді;
электролиттік және қышқыл-сілтілі тепе-теңдіктің бұзылыстары;
Ұзаққа созылған апноэ кезінде құрамында псевдохолинэстеразация бар жаңа мұздатылған плазманы құю керек, сонымен қатар электролитті және қышқыл-сілтілі тепе-теңдіктің бұзылыстарын түзеу қажет.
Құсу- алдын алу үшін, операция кезінде асқазанға сүңгі енгізіледі. Орталық генездік құсу болуы мүмкін. Ол бас мидың гипоксиясының салдарынан немесе наркотикалық заттың улы әсерінен дамиды. Құсу тоқтамаған жағдайда атропин, дроперидол тағайындалады.
Діріл (қалтырау)- көбіне жалпы жансыздандыру кезінде терморегуля-цияның бұзылыстарымен және наркоздан кейінгі кезеңде оның қалпына келуімен байланысты болады. Қатты қалтырау тыныс жетіспеушілігіне әкелуі мүмкін. Ол өкпені жасанды немесе қосымша дем алдыруды талап етеді. Емі: науқасты жылыту; АҚҚ қадағалап отырып, магний сульфатын және ганглиоблокаторларды (пентамин, бензогексонин) венаға енгізу керек. Кейде қалтыраудың себебі гипогликемиялық жағдай немесе жаңа цитратты қанды көп мөлшерде құйғанда дамитын гипокальциемия болып табылады.
Жергілікті анестезия-науқастың операция кезінде есін толық сақтаған жағдайында механикалық, физикалық немесе химиялық заттармен шақырылған белгілі бір аймақтағы дене тінінің жансыздануы.
|
