Гипсті таңғыштар салу техникасы. Гипс – бұл кальций сульфаты - өте ұсақ ұнтақ, сумен араластырғанда ботқа тәрізді масса пайда болады және бірнеше минутта қатып қалады. Қазіргі таңда гипсті таңғыш салу үшін дайын гипсті бинттер шығарылады.
Гипс таңғыштарының түрлері: лонгетті, циркулярлы, лонгетті-циркуляры, терезелік және көпір тәрізді.
Гипсті таңғыш салу үшін столдың үстіне клеенка төселеді, гипсті бинт-терді салынатын жерге өлшеп, ұзындығын және қалындығын реттеп кесіп қоя-мыз, сонымен бірге су құйылған шылыпшын және бинттер қажет болады. Гипс-ті бинтті шылапшындағы суға батырамыз, ішіндегі көпіршіктері шығып болған соң, алып екі қолмен сығамыз, сонан соң клеенканың үстіне жайып қолмен қыртыс қалмайтындай етіп сипалаймыз, кейін сынған жерге салып, қолмен үстінен сипалап моделдеу жасаймыз, яғни гипсті бинт дененің толық қалпын қабылдау керек. Шеттерін қайырып қоямыз, үстінен жәй бинттермен орап, қимылдатпай қатқанша ұстап тұрамыз. Сынықтарға жасалған операциядан кейін алдымен жарақатына күтім жасау керек. Күнделікті таңғыш алмастырылады. Спицалардың орнын 70% спиртпен өңдеп, жартылай спиртті таңғыш қойылады. Тері ойылуының алдын алу шаралары, тыныс гимнастикасын жасатып, гипостатикалық пневмонияның алдын алу жүргізіледі. Іш қатумен күресу жұмыстары, тері жамылғыларына күтім жасалады.
26.11.
Ашық пневматорокста науқастың кеудесіне окклюзионды таңғыш салу керек, сонда ол жабық пневматороксқа ауысады. Іштің енген жарақатында-асептикалық таңғыш, сыртқы қаңсыраудың белгісі болса басып, қысып тұратын таңғыш салу керек. Жарадан ішкі ағзалар сыртқа шықса, олардың қуысына қайта кіргізбей асептикалық таңғышпен жауып, мүмкіндігінше дәкемен ораймыз.
27.11.
Сынық деп оның біртұтастығымен сүйекке зақым келуді айтады. Сынықтар жабық (теріде зақым болмауы) және ашық (теріде зақым болуы) болуы мүмкін. Сонымен қатар сүйекте жарықтар болуы мүмкін.
Сынықтың белгілері болып табылады:
• сынық орнында аяқ-қолдың деформациясы;
• аяқ-қолды қозғалта алмауы;
• аяқ-қолдың қысқаруы;
• терінің астында сүйек сынықтарының қытырлауы;
•осьтік қозғалыс кезінде ауру (сүйек бойы);
• жамбас сүйектерінің сынуы кезінде - пациент жатқан жерден аяғыңды көтере алмауы.
Егер сынық теріге зақым келумен қатар жүрсе, оны жарадан шығып тұрған сүйек сынықтарының бар болуы кезінде тану қиын емес. Жабық сынықтарды табу қиынырақ болады. Жарақат пен сынықтар кезіндегі негізгі белгілер – сыздау, ісік, көгеру, қозғала алмау – сәйкес келеді. Сынық аумағында қытырлау сезімі және осьтік жүктеу кезіндегі ауруға көңіл бөлу қажет. Сол кезде сынған жер қатты ауыра бастайды.
Сынық кезінде көмек
Жабық сынықтар кезінде, буын шығу кезінде де, аяқ-қолдарды иммобилизациялауды және тыныштықты қамтамасыз ету қажет. Иммобилиациялау құралдарына шина, көмекші құралдар кіреді. Жамбас және иық сүйектерінің сынуы кезінде шинаны үш буынды (сирақтабанды, тізе, жамбас және білектік, шынтақ және иық) бірге алып салады. Басқа жағдайларда екі буынды – сынған жердің жоғарғы және төменгі жақтарын байлайды. Сынық сүйектерді бір біріне үйлестіріп көруге тыйым салынады – онымен Сіз қан кетуді тудыруыңыз мүмкін.
Ашық сынық кезінде Сіздің алдыңызда екі міндет тұрады: қан кетуін тоқтату және аяқ-қолға иммобилизация жүргізу. Егер, Сіз тамыр соғып тұрған қан ағымын (артериалды қан кету) көрсеңіз, қан кеткен орыннан жоғары жгут салыңыз (Қан кету кезіндегі алғашқы жәрдем көрсетуді қараңыз). Қан тоқтағаннан кейін жара аумағына асептикалық (стерильденген) таңбаны салыңыз және иммобилизация жүргізіңіз. Егер қан біркелкі ағынмен ақса, онда бастаны асептикалық таңбаны салыңыз және иммобилизация жүргізіңіз.
29.11.
Жарақаттанудан буын шығудың жиі кездесетіні буынның шартты түрде тез қозғалуынан болады. Бұл, мысалы, қатты соққы кезінде буын, ұрылған буын аумағында болады. Ережедегідей, буынның шығуымен қатар буындардың жарылуы және мүшелік туын жазықтықтарының бөлінуі болуы мүмкін. Кейде буын шығу сынықтармен – сынық буын шығулармен күрделенеді. Жарақаттану буын шығуын қалпына келтіру ертерек жасалуы тиіс.
Буын шыққан кездегі көмек
Аяқ-қолдың маңызды емес қозғалысынан-ақ жанға батар ауыруы мүмкін, Сіз аяқ-қолды сол қалыпта ұстауыңыз қажет, оған ауруханаға жеткізу деңгейінде бір қалыпты қамтамасыз ету қажет. Ол үшін көліктік шиналарды, арнайы таңбаларды немесе қолда бар құралдарды қолданған жөн. Қолды иммобилизациялау үшін мойын арқылы жіңішке шеттері түйін қылып байланатын бас орамалды қолдануға болады.Аяқ буындары шыққан кезде, оның астына және қабырғасына шина немесе тақтай салады, оған аяқты бинтпен орайды.
Қолдың саусақтары шыққан кезде кез-келген тегіс жазықтыққа қолдың барлығына иммобилизация жүргізу керек. Шина мен аяқ-қол арасындағы буындар аумағында мақтаның бір қабатын салады. Төменгі жақ шыққан кезде оның астына сақпан тәрізді таңбаны кигізеді (кезекшілердің қолына тағатын таңба екенін еске саламыз), оның шеттерін крест тәрізді етіп желкеге байлайды.
30.11.
Оқу әдебиетімен жұмыс істеу барысында , қан кетудің – қан айналымы жүйесінен қан жоғалту екендігін, анатомиялық классификацияға сәйкес, яғни, қай тамырға қан кетуіне байланысты,
капиллярлық, веноздық, артериялық қан кетулер ажыратылатындығымен
, капиллярлық қанмен ол барлық жарадан (губка тәрізді) біркелкі шығарылады, сирек
тамшылармен ағып кетеді немесе баяу таралып венозмен ол бірқалыпты ағынмен ағып, қара шие немесе қара қызыл түске ие
болатындығымен , артериалды қан ағып жатқанда ашық қызыл түске ие, ол күшті үзіліссіз, пульсті
ағынмен (фонтанмен) соғып тұратындығын, қан шығарындылары жүрек жиырылу ырғағына
сәйкес келетіндігімен таныстым. Сонымен қатар,
мұрыннан қан кету кезіндегі алғашқы көмек көрсету негіздерімен, қан кетуді уақытша тоқтату мақсатында: қысымды байлауды қолдану, саусақпен қысу,аяқ – қолды бүгу жолын қолдану, жгут салу мен турникет салу, ішкі қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы көмекті қалай көрсету керек екендігін білдім.
01.12.
- Уақытша қан тоқтату 1.Жгут салу 2.Қан тамырын саусақпен жарада немесе ұзынабойынан басу 3.Аяқ пен қолды буында бүгу 4.Жараны дәке тампонымен тығындап, таңғыш салу 5.Қан тамырына уақытша шунт салу
Қан кетуді толық тоқтату әдістері: 1.Механикалық (қан тамырын жарада байлау, ұзына бойына байлау, қан тамырына жасанды эмбол салу, қан тамырына тігіс салу, протез салу) 2.Физикалық (диатермокоагуляция, лазер және т.б.) 3.Химиялық және биологиялық (қан препараттарын құю, контрикал, викасол, тахокомб) 4. Қосарланған (кобинирленген)
