Курсовая работа (проект)
Оқушылардың коммуникативті құзыреттілігін қалыптастыру ерекшеліктері
жүктеу/скачать 77.27 Kb.
|
| 1.2 Оқушылардың коммуникативті құзыреттілігін қалыптастыру ерекшеліктері.
Қазіргі әлемде әр түрлі мектептер мен басқа да білім беру орталықтары өздерінің тікелей қызметін ұйымдастыруға, жеке қабілеттерін, жасырын әлеуетін, әр оқушының оқу процесіне шығармашылық көзқарасын дамытуды қамтамасыз ете отырып, оқытудың инновациялық бағдарламаларын енгізу арқылы, сонымен бірге оқу процесін барынша тиімді пайдалану арқылы оңтайландыру үшін балаларға адамгершілік көзқарастың принциптерін енгізе отырып, белгілі бір қызығушылық бар. Осы контекстегі ойын процесінің маңыздылығы сөзсіз маңызды және оқушылардың бүкіл оқу кезеңінде, әсіресе бастауыш сыныптарда, оқу тек жетекші іс – әрекетке айналған кезде, оқушылардың әрқайсысының жеке даму нұсқаларын, шығармашылық қабілеттерін барынша ашу мақсатында оқушылардың мінез – құлқын психологиялық – педагогикалық зерттеуді қамтиды, осылайша олардың жеке позитивті белсенділігін нығайтады[6]. Оқудағы артта қалу немесе қанағаттанарлықсыз мінез – құлық кезінде уақтылы қолдау көрсете отырып, олардың жеке басының ерекшеліктері. Мектеп оқушыларының ойындарына бастауыш сынып оқушыларын оқытудың педагогикасы мен әдістемесі сияқты пәндерге көбірек көңіл бөлінеді, бұл кондиция осы контекстегі ойын бастауыш мектеп жасындағы балалар үшін оқытудың маңызды әдісі ретінде қарастырылатындығына байланысты. Ф.И. Фрадкина, В.М. Григорьев, О.С. Газман, О.А. Дьячкова, С.В. Арутюнян, Г.П. Щедровицкий сияқты авторлар өз еңбектерінде ойын қызметінің аспектілерін және олардың жалпы білім беретін мектепте қолданылуын жиі қарастырды[3]. Оқушылардың жұмысын одан да қызықты ете алатын ойын технологиялары, соның ішінде шығармашылық – іздеу және "күнделікті" сияқты сабақтардың аспектілері оқушының процеске қатысу белсенділігін қамтамасыз ететін оқыту формаларының бірі болып табылады. Ойын әлемінің тартымдылығы ақпаратты есте сақтауды, қайталауды, бекітуді жеңілдетеді, ал ойыннан эмоциялар баланың барлық психикалық процестері мен функцияларын қамтиды. Ойын технологиялары білімді жаңа жағдайда қолдануға ықпал етеді, басқаша айтқанда, оқушылардың материалды игеруі белгілі бір тәжірибе арқылы жүреді, ал әртүрлілік оқу процесіне енгізіліп, оны қызықты етеді. Ойын технологиясының маңыздылығы қазіргі заманғы оқушының ақпаратпен шамадан тыс жүктелуіне байланысты артады. ТМД елдерінде, соның ішінде Қазақстанда пәндік – ақпараттық ортаның тез кеңеюі байқалады. Оқу процесінде әртүрлі гаджеттер жиі қатысады. Әр түрлі медиа ресурстар және, әрине, соңғы уақытта интернет студенттерге көптеген ақпараттың үлкен көлемін түсіруде. Бүгінгі таңда мектеп үшін дербес бағалау және кіріс ақпаратын сапалы іріктеу дағдысын дамыту өзекті болып отыр. Айтпақшы, мұндай дағдыларды дамытуға көмектесетін оқыту формаларының бірі – ойын технологиясының дидактикалық түрі, ол сабақта және сабақтан тыс уақытта алынған білімді практикада қолданудың көмекшісі болып табылады[3]. Ойын формасы – бұл балаларды қабылдаудың табиғи және таныс түрі. Осы контекстегі зерттеу және сипаттау объектісі – сабақта жаңа материалды зерттеудегі оқушылардың танымдық белсенділігі. Ойынды дайындау, әдетте, оның процесін жүзеге асырудан гөрі көп уақытты қажет етеді. Болашақта тиісті ресурстар банкі болған кезде ойын білім беру технологияларының тәжірибесін қабылдау әлдеқайда ыңғайлы болар еді, бұл уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді, бірақ бүгінде мұндай ресурстар банкі жоқ. Ойын технологиясы мұғалімнің панацеясы болып саналмайды. Оқытушылар тарапынан жалған ойын формаларын қолданудың айтарлықтай қаупі бар. Көптеген керемет білім беру технологиялары кейде ресми қолданысқа ие болады және оларды қолданған кезде пайдасыз қабыққа айналады. Мұғалімдер ойын технологиясын «фронтальды сауалнама – жаңа материал – бекіту – үй тапсырмасы» ретінде өткізудің стандартты формасы жоқ болған жағдайда бәрін ерекше деп атайтын жағдайлар жиі кездеседі[4]. Білім беруде интеграция білім беру жүйесінің әртүрлі және көптеген компоненттерін түрлендіруде, әлемді біртұтас қабылдау және жүйелік ойлау негізінде практикалық мәселелерді шешу қабілетін қамтамасыз ету арқылы, сондай – ақ білім беру мазмұнын модернизациялаудың перспективалық тенденциясы ретінде көрінетін принцип ретінде анықталады. Мұнда басты міндет интеграцияның ғылыми негізін таңдау және механизмдердің жұмысын жақсарту болып табылады. Интеграция объектілері: білім түрлері, ғылыми ұғымдар жүйелері, заңдар, теориялар, идеялар, объективті процестердің модельдері болуы мүмкін. Білім беру процесі кейбір түзетулер мен түзетулерді қажет етеді немесе мектеп жүйесін қамтуды толығымен өзгерту қажет, мұнда мектеп мұғалімдері оқушылар үшін қолайлы атмосфераны құрудағы көшбасшылық рөлімен негізгі үлес қосады. Әр түрлі технологияларды қолдана отырып, дұрыс ойластырылған және қойылған оқу процесі барлық мүдделі тараптардың, соның ішінде мұғалімдердің, тәрбиешілердің, оқушылардың, ата – аналардың және жалпы қоғамның белсенді ынтымақтастығы мен өзара әрекеттесуін талап етеді. Оқытудың стандартты әдеттегі форматына қарағанда, ойын технологиялары оқушылардың психикалық дамуына және олардың жеке басының қалыптасуына жағымды әсер ету мүмкіндігін бірінші кезектегі міндет ретінде қояды. Оқытудың ойын түрі әртүрлі білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін икемді, ыңғайлы және функционалды болатын оқытуда қолданылатын тәсілдерді әзірлеуге бағытталған. Өйткені, егер оқытудың тиімділігі ойын технологияларының қатысуынсыз енгізілмеген әртүрлі өзгерістердің нәтижесінде тиімдірек болса. Жыл сайын мектепке дейінгі және мектеп оқушыларын оқыту процесіне инновациялық әдістер мен тәсілдер енгізіліп, игеріледі. Алдымен білім беруде жиі қолданылатын модельдерді әзірлеуде байланыстырушы маңызды аналитикалық байланыс нүктелерін қарастырыңыз. Көптеген жағдайларда оқу бағдарламасын бейімдеу, ифнормацияны қол жетімді игеруді қамтамасыз ету, оқытудың вариативті әдістерін қолдану мүмкіндігі сияқты бірқатар шарттарды орындау қажет. Басқа параметрлік деректерді қарастыра отырып, білім беру жүйесінің "дәстүршілдігі" мен оның түбегейлі өзгеруін талап ететін өркениеттік қиындықтар арасында қайшылық туындайтын параметрді ескеру қажет[3]. Басқа факторларды сыртқы бақылау параметрлері ретінде қарастыруға болады. Осы заңдылықтарды түсіну білім беру саласындағы өзгерістердің сипатын, динамикасын және жиілігін бағалауға, және болжауға мүмкіндік береді. Сондай – ақ, мектеп білімінде қолданылатын әртүрлі аспектілер мен тәсілдерді қарастыра отырып, тиімді әдістердің бірі – психологиялық әсер ету механизмі және оқушылардың жеке дамуын одан әрі дамыту үшін ойын технологияларын қолдану, психологиялық бағдарлау элементі коммуникативті құзыреттілік пен толеранттылықты қалыптастырудағы байланыстырушы буын болып табылады[5]. Оқытудың ойын әдістерінің теориялық маңыздылығы мынада: нәтижелер оқушылардың әртүрлі білім беру буындарын оқытумен байланысты көптеген мәселелерді шешуге ықпал етуі мүмкін. Жоғарыда сипатталған технологияларды қолданудың практикалық құндылығы мұғалімдердің ойын элементтері бар әртүрлі әдістемелік ұсыныстарды, тапсырмалар мен жаттығуларды қолдануынан тұрады. Тәжірибенің жаңашылдығының көрінісі ойынның мұғалімнің шығармашылық әлеуетін іске асыруға және оқушылардың коммуникативтік құзыреттілігін дамытуға мүмкіндік беретін оқу процесі ретінде қолданылуымен сипатталады. Зерттеу әдістері ретінде ойын немесе ұқсас оқыту әдістерін сипаттай отырып, қажетті әдебиеттерді зерттеуді, эксперименттік бөлімге дейін және одан кейін оқушылардың белсенділігін бақылау тәжірибесін, ойын технологияларын қолдану экспериментінің өзін іс жүзінде жүзеге асыруды, нәтижесінде алынған нәтижелерді талдауды қарастыруға болады[13]. Мұғалімнің оқушыларға қатысты адамгершілік және жеке көзқарасы жеке тұлғаның қасиеттерімен жиынтық кешенді, яғни оқу орнының қабырғасында білім беру призмасы арқылы білім алушының жеке басын дамытуды білдіреді[7]. Мұғалім тарапынан дұрыс қолданылған және жүзеге асырылған тәсіл баланың өзіне берілген қабілеттерін дамыту процесіне, сондай – ақ жеке тұлғаның білім беру саласындағы басты мақсат ретінде дамуына тікелей әсер етеді, әрі қарай сәттіліктің ситуациялық моделін құрып, осы қасиеттерді қолдайды. Берілген ситуациялық модельде тұлғаның үйлестіруші қасиеттері этикалық құндылық бағдарлары болып табылады, оларға ізгі ниет, қызығушылық, еңбекқорлық және гуманизмнің көріністері жатады. Оқушыларға адамгершілік көзқарас пен гуманизмнің көрінісі білім беру саласының әр қызметкерінде мызғымас болуы керек. Ойын әдісі оқушылардың жеке қабілеттерін ескеруі керек екенін түсіну қажеттілігі туындайды. Ойын технологияларын қолдана отырып, тұлғаға бағытталған тәсілдердің жиынтығы оқытудың осы моделін жүзеге асырудың сәтті элементі болып табылады, ол болашақта жеке ерекшеліктер негізінде қалыптасатын өз қызметінің жеке немесе жеке стилін әзірлеу және игеру арқылы қамтамасыз етіледі[6]. Ойын технологиялары тұлғаға бағытталған оқытумен қатар, оқу процесін құрудың нәзіктігін, сондай – ақ дидактикалық сипаттағы материалдарды, диалогтық немесе бірлескен оқыту формасын, содан кейін оқушының жеке басын және дамуын бақылауды қамтамасыз етеді. Оқушының жеке басына бағдарланған, оқушының субъективті тәжірибесін анықтайтын және оған оқу жұмысының әдістері мен формаларын таңдауға мүмкіндік беретін классикалық педагогиканы, сондай – ақ жауаптардың сипатын қарастыра отырып, нәтижесінде нәтижелер ғана емес, сонымен бірге оларға қол жеткізу процесі де бағаланады. Ойын технологияларын қолдана отырып, тұлғаға бағытталған оқытуда білім алушының ұстанымы айтарлықтай өзгереді[18]. Қабылдау дайын үлгіні немесе нұсқаулықты қабылдау ретінде пайда болмайды, атап айтқанда, оқу тапсырмасын қарастыра отырып, оны шешу жолдарын талдай отырып, себептерді анықтай отырып, оқытудың әр қадамында белгілі бір белсенділік пен қатысу көрінеді жүктеу/скачать 77.27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|