Kz $$$umkd name$пэоәК «Ежелгі дәуір және Орта ғасыр қазақ әдебиетінің тарихы»

2.3.1 Пәннің қысқаша мазмұны.

«Ежелгі дәуір және Орта ғасыр қазақ әдебиетінің тарихы» курсы - Қазақ елінің тарихы қазіргі түркі тілдес халықтардың қоғамдық, әлеуметтік және рухани өмірімен, тұрмыс-тіршілігімен танысу. Ежелгі түркі тілді халықтарға ортақ әдебиет – бертін келе қазақ халқының этникалық құрамына енген тайпалардың көне дәуірдегі әдебиеті, олардың ежелгі түркі ру-ұлыстарымен бірге жасаған көркем сөз өнері екендігін түсіндіру. Бұл тақырыптарды күнделікті сабақ барысында кеңейтілген түрде, ғылыми түрде оқытулуы керек. Нәтижесі - студенттер теориялық білімдерін тәжірибеде қолдана алуы. Білім алушының өз бетімен жұмыс істеуге дағдыланып, ауызекі сөйлеуді және жыраулардың толғауларын жатқа айта білу керек.
2.3.2 Курстың мақсаты: Түркі тілді халықтарға ортақ әдебиеттің көп ғасырлық тарихын негізінен үш кезеңге бөліп қарастыру қажеттігі. Бірінші, ҮІ-ІХ ғасырлардағы көне түркі әдебиетінің ескерткіштері «Күлтегін», «Білге қаған», «Тоныкөк» жырлары, «Қорқыт ата кітабы», «Оғыз- наме», Әбу Насыр әл-Фарабидың әдеби мұралары. Екінші, Х-ХІІ ғасырлардағы әдебиет Махмұд Қашғари «Диуани лұғат ат-түрк»; Жүсіп Баласағұн «Құдадғу білік», Ахмед Иүгінеки «Ақиқат сыйы»; Ахмет Яссауи «Даналық кітабы»; Сүлеймен Бақырғани «Бақырғани кітабы». Үшінші, ХІІІ-ХҮ ғ.ғ., яғни Алтын Орда дәуіріндегі әдебиет. Рабғузи «Рабғузи қиссалары», «Кодекс Куманикус», Хорезми «Мухабббат-наме», Құтб «Хұсрау-Шырын», Сайя Сарай «Гүлстан», Дүрбек «Жүсіп-Зылиха», Әбілғазы «Шежіре-и түрк», Қадырғали Жалайыри «Жамиғ-ат тауарих», Хайдар Дулати «Тарих-и-Рашиди», Бабыр «Бабыр-наме». Қазақ хандығының құрылуы. Қазақтың төл әдебиетінің тууы, т.б. жөнінде кең көлемде мағлұмат беру.

Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:

Аталмыш пәнді игеруде қазақ әдебиеті тарихының кезеңі, Әдебиет теориясы, қазақ әдебиетінің дамуының алғашқы кезеңі. Сонымен бірге конспект жасау, реферат жазу, аннотациялай алу және әдебиеттермен жұмыс істей алу, тестілеу әдістерін білуі шарт.
2.3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері:

- Қазақ әдебиетінің тарихын студенттерге меңгерту;

- Ақындарға тиесілі еңбектерді меңгерту;

-М.Әуезов. Ә.Марғұлан, Н.Келімбетов, Ә.Дербісалиев, М.Мағауин, т.б. әдебиеттанушы-ғалымдардың еңбектерін игерту;

- Қазақ әдебиетін жан-жақты тануда студенттерді ізденіске үйрету;

- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу, ғылыми идеяларға сын көзбен қарап дәлелдей алу және концепциялар мен теорияларды талдай білуге дағдыландыру.

- Ақын шығармаларының өзекті мәселелерін білуі керек;

- Алған білімдерін практикада қолдана білу;

- Әр шығармаға талдау жасай алу;

- Қазақ әдебиеті тарихының даму және қалыптасу сатылары, бағыттары және концепция мәселелерін түсіну;

- Өзіндік пікір айта алу;

- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.
2.3.5 Курс пререквизиттері:

«Әдебиеттануға кіріспе», «Халық ауыз әдебиеті».

«ХҮ-ХҮІІІ ғасыр әдебиеті», «ХIХ ғасыр әдебиеті».

2.4.1 Негізгі әдебиет және қорлар

2.4.1.2Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрестоматия. /Құрастырған А.Қыраубаева/.-А.,1991

2.4.2 Қосымша әдебиет және қорлар

2.4.2.1 Қоңыратбаев Ә., Қоңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары.. –А.,1191.

2.4.2.2 Кенжебаев Б. Түрк қағанатынан бүгінге дейін. –А., 2004.

2.4.2.3 Айдаров Ғ. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.-А.,1986.

2.4.2.4 Әбілғазы. Түрк шежіресі.-А.,1992.

2.4.2.5 Бердібаев Р. Кәусар бұлақ. –А., 1989.

2.4.2.6 Дербісәлиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары.-А.,1995.

2.4.2.7 Дибаев Ә. Тарту, Зерттеу.-А.,1992.

2.4.2.8 Ескі түркі жазба ескерткіштері туралы зерттеулер. –А., 1983.

2.4.2.9 Қазақтың көне тарихы.-А.,1993.

2.4.2.10 Сүйіншәлиев Х. ҮІІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1989.

2.4.2.11 Күлтегін. /Аударған М.Жолдасбеков/. –А.,1986.

2.4.2.12 Қорқыт ата кітабы. /Аударған Ә.Қоңыратбаев, М.Байділдаев/.-А.,1986.

2.4.2.13 Оғыз–наме. Мұхаббат-наме.-А.,1986.

2.4.2.14 Өмірәлиев Х. «Оғыз-қаған» эпосының тілі.-А., 1988.

2.4.2.15Ахмет Иүгінеки. Ақиқат сыйы. /ауд.Ә.Құрысжанов/.-А.,1985.

2.4.2.16 Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. /ауд.А.Егеубаев/.А.,1989.

2.4.2.17 Қожа Ахмет Яссауи. Даналық кітабы. /ауд.Х.Иманжанов/.-Түркістан,1991.

2.4.2.18 Махмұд Қашқари. Түбі бір түркі тілі. –А., 1993.

2.4.2.19 Бабырнаме. /ауд.Б.Қожабекұлы/.А.,1993.

2.4.2.20 Қыраубаева А. Ежелгі әдебиет. Астана, 2001.
&&&

###002-005#2.5 Пәннің мазмұны және пәннің модульдік бөлінуі

Модульдар бойынша пән мазмұны

2 кесте

Модуль атауы	Тақырып атауы	Мазмұны	Әдебиет
1	2	3	8
1 Модуль Ежелгі түркі әдебиетінің ескерткіштері /ҮІ-ІХ/.	Көне түркі әдебиеті.	1. Түркі тілді халықтарға ортақ өдебиеттің даму кезеңдері. 2. Алғашқы қауымдық құрылыс дәуіріндегі Қазақстан мен Орта Азияны, Алтай өңірін мекен еткен ру-тайпалар, ұлыстар туралы тарихи деректер. 3. Ежелгі түрік таңбалары. Көне жазу-сызулар.	Марғұлан Ежелгі жыр,аңыз аңыздар.А., 1985ж. Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрестоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995
	Қорқыт ата кітабының қазақ әдебиетіндегі алатан орны.	1."Қорқыт ата кітабы"- оғыз-қыпшақ әдеби ескерткіші. 2."Қорқыт ата кітабының" қолжазба нұсқалары. "Қорқыт ата кітабын" зерттеуші, тәржімалаушы Еуропа және орыс ғалымдары.
2 Модуль Х-ХІІ ғасырлардағы әдебиет. Ислам дәуірі әдебиеті (Х-ХІІ ғасыр).	Әбу-Насыр әл-Фараби шығармашылығы /870-950/.	Әл-Фарабидің философия, этика, логика, тіл білімі, әдебиеттану, музыка, т.б. салалар бойынша жазған зерттеулері. Әбу-Насыр әл-Фарабидың поэзиялық мұрасы. Әл-Фараби туралы орта ғасыр ғалымдарының /Әбу Әли Ибн Сина, ол-Байхаки, ол-Кифтий, т.б./ ой-пікірлері.	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Махмұд Қашғари шығармашылығы.	1. Орта Азия мен қыпшақ даласы үшін X—XII ғасырлар қоғамдық-әлеуметтік, саяси мәселелер 2. Доспамбет жырларында жаугершілік заман түрі 3. М.Қашқаридың философия, этика, логика, тіл білімі, әдебиеттану, музыка, т.б. салалар бойынша жазған зерттеулері. 4. М.Қашқаридың «Диуани лұғат-ит түрк» еңбегі	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995
	Жүсіп Баласағұн шығармашылығы.	Жүсіп Баласағұн – аса көрнекті ақын, данышпан-ойшыл, ғалым, белгілі қоғам қайраткері. 2.«Құтты білік» дастанының негізгі идеясы 3. Көркемдік ерекшелігі, танымдық маңызы	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Ахмет Иүгінеки шығармашылығы.	Ахмет Иүгінеки өмірі мен шығармашылығы. А.Иүгінеки мұрасын зерттеуші қазақ ғалымдарының /А.Машанов, А.Қасымжанов, А.Көбесов, т.б./ еңбектері	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995
	Қожа Ахмет Яссауи мен Сүлеймен Бақырғани шығармашылығы.	Қ.А.Иассауи – сопылық әдебиеттің ірі өкілі. «Даналық кітабының» зерттелуі, тәржімалануы С.Бақырғани шығармашылығы.	Марғұлан Ежелгі жыр,аңыз аңыздар.А., 1985ж. Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
3 Модуль ХІІ-ХҮ ғасырлардағы әдебиет. Алтын Орда дәуіріндегі қазақ әдебиеті.	Насреддин Рабғузи «Кодекс Куманикус» еңбегі.	ХІІ-ХҮ ғасырларддағы тарихи-әлеуметтік жағдай. Алтын Орда дәуірі әдебиетінің көрнекті өкілдері Алтын Орда дәуірінің бізге жеткен үлгілер. Рабғузи қиссалары. Н.Рабғузи - Алтын Орада дәуірі әдебиетінің ірі өкілдерінің бірі «Рабғузи қиссаларындағы» қоғамдық өмір, тарихи оқиғалар, ізгілік пен махаббат «Кодекс Куманикус» - кумандардың кітабы, қыпшақ тілінің сөздігі.	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Хорезми мен Құтб шығармашылығы.	1. "Мұхаббат-наменің" қолжазба нұсқалары, зерттелуі. 2. Дастанның көріктеу құралдары, өлең құрылысы, тілі. 3. Құтб аудармасының көркемдік ерекшеліктері.	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Сайф Сарай мен Дүрбек шығармашылығы.	1. "Гулистан бит-түрки"(1391 ж.) - прозамен жазылған қыпшақ тіліндегі көркем шығарма. 2. Э.Н.Нәжіп - "Гулистан бит-турки" қолжазбасын зерттеуші, аудармашы, кітап етіп шығарушы түрколог-ғалым. 3. "Жүсіп-Зылиха" дастанының зерттелуі.	Марғұлан Ежелгі жыр, аңыз аңыздар. А., 1985ж. Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
4 Модуль ХҮ-ХҮІ ғасырлардағы әдебиет.	Әбілғазы мен Қадырғали Жалайыри әдеби мұрасы.	1. "Шежірелер жинағының" алғашқы басылымдарының зерттелуі. 2. "Түркі шежіресінің" алғаш табылуы, басқа тілдерге тәржіма жасалуы, түркология ғылымы тұрғысынан зерттелуі.	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Хайдар Дулати «Тарихи-Рашиди» еңбегі.	1. "Тарих-и Рашиди" тарихи шығарма. 2. "Тарих-и Рашидидің" зерттеуші, аудармашылары.	Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары. Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрсстоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995.
	Бабыр «Бабырнаме» еңбегі.	1. "Бабыр-наменің" зерттелуі, тәржімалануы. 2. "Бабыр-наменің" идеялық мазмұны, тарихы, әдеби мәні, тілі.	Ежелгі дәуір әдебиеті. Бірінші кітап. Хрестоматия. /Құрастырғ; А. Қыраубаева/. -А. 1991. Келімбетов Н., Канафин Ә. Түркі халықтары әдебиеті. Оқулық Дербісалиев Ә. Қазақ даласының жұлдыздары. -Л.,1995 Н.Келімбетов. Қазақ әдебиеті бастаулары.

&&&

###002-006#2.6 СӨЖ тақырыптары тізімі және мазмұны
СӨЖ тақырыптары мен мазмұны

3 кесте

№ р/б	СӨЖ тақырыбы	СӨЖ мазмұны	Өткізу мерзімі (апта)	Қойылатын баллдар
1	2	3	4	5
1	«Оғыз-қаған» дастаны	«Оғыз» сөзінің мәні. Дастандағы бейнелер. Дастанның зерттелуіне үлес қосқан түрік, орыс ғалымдарының еңбектері. «Оғыз-қаған» дастанының нұсқалары.
2	«Шу» дастаны.	Археологиялық жұмыстардың бұл дастанды зерттеуге тигізген көмегі. Дастанның идеялық мазмұны, көркемдік дәрежесі. Зерттеуші ғалымдар.

&&&

###002-007#2.7 Пәнді оқу бойынша оқу-әдістемелік нұсқаулар

• 
  {пәнді оқуға қажетті уақытты жоспарлау мен ұйымдастыру бойынша кеңестер;
  
• 
  студент әрекеттерінің ретін сипаттау;
  
• 
  ПЭОӘК материалдарын пайдалану бойынша ұсыныстар;
  
• 
  әдебиетпен жұмыс істеу бойынша ұсыныстар;
  
• 
  емтиханға дайындық бойынша кеңестер және т.б.}
  

Пән бойынша офф-лайн және он-лайн сабақтар жүреді. Офф-лайн сабақта студенттер материалды дербес оқып игереді, практикалық сабақтарды, модульдар бойынша бақылау тапсырмаларын орындайды, межелік тестілеу өтеді. Топтық он-лайн семинарлаода ең маңызды тақырыптар талқыланады. Әрбір он-лайн семинардың күні мен уақыты, тақырыбы мен тапсырмалары алдын ала хабарланады. Осы семинарларға белсенді қатысу керек. Сонымен қоса, пән бойынша он-лайн кеңестер жүргізіледі, олардың кестесі курс ішінде жазылады. Офф-лайн кеңес алу үшін оқытушыға хат жазып, жауап алуыңызға болады.

Пәнді студент дербес жүйелі түрде оқуы тиіс, қажет болғанда оқытушыдан кеңес алуға болады. Порталға үнемі кіріп, оқыңыздыр, оқытушының жұмыс бағдарламасында немесе практикалық сабақтарда берген әдістемелік нұсқауларын мұқият оқыңыздар. Тек дәрістер материалымен шектелмей, курс ішінде көрсетілген электрондық қорларды, әдебиетті оқыңыздар. Алдымен бір модульды оқып, игеріп, тапсырмасын орындаңыздар, сонан соң ғана келесі модульға көшу керек. Бақылау тапсырмаларын уақытында орындап, тексеруге жіберу қажет, межелік тестілерді де мерзімінде өту керек. Бақылау мерзімдері: 1-8 апталардағы тапсырмалар мен тестілер үшін – 8-аптаның соңы, қалғандары үшін 15-аптаның соңы.

Әрбір студент пән бойынша жеткілікті рейтинг алуы үшін белгілі балл санын жинуы тиіс. Баллдардың максималды саны:

1-рейтинг нәтижесі бойынша 1-8 апталарда – 300 балл,

2-рейтинг нәтижесі бойынша 9-15 апталарда – 300 балл.

Пән бойынша семестрде максималды балл саны – 600.

Баллдар келесі жұмыс түрлері үшін қойылады:

1. Модульдар бойынша тапсырманы орындағаны үшін (1 және 3 модуль бойынша максимум 150 балл, 2-модуль бойынша – максимум 120 балл)

2. Он-лайн семинарға қатысқаны және белсенділігі үшін (қатысу үшін – 20 балл, белсенділігі үшін максимум 100 балл)

3. Межелік тестілерді орындағаны үшін (максимум 30 баллдан)

Курстық жұмыс жеке бағаланады.

Пән бойынша баллдардың бөлінуі төменде 5-кестеде берілген.

Бақылау мерзімдері 8-аптаның соңы және 15-аптаның соңы. Уақытында өткізілмеген тапсырма мен тестерді 15-аптада тапсыруға болады, бірақ егер студент себепсіз уақытында орындамаса, оларға айыппұл салынып, баллдың 60% ғана қойылады.

Студенттің білімін бақылау келесі түрде жүргізіледі:

• 
  ағымдағы бақылау (әр модуль соңында жүргізіледі)
  
• 
  межелік бақылау тестілеу түрінде (8 және 15 апталарда)
  
• 
  қорытынды бақылау – семестр соңында бір рет жүргізіледі (емтихан және курстық жұмысты (жобаны) қорғау, мамандықтың МЖМБС-на сәйкес).
  

Пән бойынша қорытынды баға келесі шкала бойынша анықталады (4 кесте).

Әріптік, баллдық және пайыздық эквиваленттегі бағалар шкаласы

4 кесте

5 кесте

№ р/б	Апталар	1	2	3	4	5	6	7	8	Жиыны 1-рейтинг
1	Бақылау түрі			ТМ1				ТМ2	МБ1	300 балл
2	Баллдар			150				120	30
3	Кеңестер	OF	OL	OL	OF	OF	OL	OF	OF
№ р/б	Апталар	9	10	11	12	13	14	15	Жиыны 2-рейтинг
1	Бақылау түрі	ОС	ТМ3				ТМ4	МБ2	300 балл
2	Баллдар	75	75				75	30
3	Кеңестер	OL	OL	OF	OF	OL	OF	OF

Белгілеулер: ТМ-модуль бойынша тапсырма; ОС-он-лайн семинар; МБ-межелік бақылау;

OL – он-лайн кеңес; OF- офф-лайн кеңес

Дәрістің мазмұны: