Лайпанов б. А
жүктеу/скачать 2.02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АРИУЛУКЪГЪА СЮЙМЕКЛИК
- УЧУБ ДЖЮРЮГЕН
- АЙЫРЫЛЫУ эмда КЪАЙЫТЫУ
ДЖЮРЕГИМ БЛА МЕНДжетмегенден акъыл, эс, Кёб затны этгенме терс. Ала билмегенме ансы, Кёк, Джер да бергенле дерс.
Ачылыб бармайды Китаб. «Амал билген – амал бла, Билмеген а – аман бла»: Юс да, кёл да – джара, таб.
Къатдырсам да кесими, Эсим талайды мени – Нарт сёз да джарамайды. Айталла: «Ажымлы атласанг, Ажымсыз ёлюрсе» деб. Айтырча тюлдю энди «Хар не да – алдады» деб. Бу мени элтген суугъа Мени атмагъанд киши. Къутхарыргъа излегенле да, Базмайла къутхарыргъа. Эсим мени – къобхан суу – Къайнай турад къайгъыдан: Быргъарыкъды джагъагъа, Не атарыкъды къаядан. «Кёрюрюн кёрмей, адам Кёрге кирмез» – барды сёз. Ич, тыш боранлагъа да, Джарлы джюрек, чыда, тёз. Къуллукъ ючюн къул болгъан Ёзденледен тюлбюз биз. Дуния малгъа баш ургъан Малкёзледен тюлбюз биз. «Къан бла кирген джан бла Чыгъады» деу – бола тюз, Халкъгъа айта Кертини, Хакъ ючюн ёлебиз биз. Къалгъанладан башхаракъ Джаратханд бизни Аллах. Бизни кёбюрек джокълайла Къайгъы, джарсыу эм палах. Джерде ёталмасакъ биз Кёк ийген сынауладан, Башхалыгъыбыз болурму Амантишледен, джауладан? ...Суу алыб барад мени Тюзгеми, тенгизгеми? Огъесе, эсигизден Кетеми турама мен? Биз – Кёкденбиз, биз – Кёкгебиз: Джюрек, не къоркъуу бизге? Кёчерикбиз экибиз Нюр къанатлы бир Ёзге, Буруллукъбуз экибиз Акъ къанатлы бир Сёзге. АРИУЛУКЪГЪА СЮЙМЕКЛИККъарт джёбелейди, къойнунда – къалачы. Къыз сакълайды, бойнунда – къачы. Не ючюн тюбешдиле ала? Не тилде сёлешдиле ала?
Къыз да джарлылыкъдан ёлмезча болду. Шайыр а – ышармазча, кюлмезча болду. Назмусу да – шыбыла ургъан терекча болду. Излегенин табады хар ким. Сайлагъан джолунда барады хар ким. Алай а, ариулукъну сатылыб кёрсем – Къыйналама, терс болгъанча кесим. Излейме аны балчыкъдан чыгъарыргъа, Бир таза сууда джууундурургъа, Сора – кёлтюрюрге ёрге, Ол джулдуз орнун алырча Кёкде. Ариулугъун къутхармаса дуния, Ариулукъ къалай къутхарыр дунияны? Къалай тюшген эсе да балчыкъгъа ариулукъ, Къутхарыргъа борчлума аны. Алайсыз, къыйналгъанлай турлукъду джаным. Алайсыз, учаллыкъ тюлдю джырым. Ариулукъ бла Сюймеклик – эки къанатым. Ала мени чыгъарыр ючюн Кёкге, Сакъларгъа керекме аланы гюнахдан-харамдан-кирден.
Сакълай, сыйлай, кёлтюре бир-бирибизни, Чыгъабыз ёрге, мийикге, Кёкге, Андан къарайбыз Джердегилеге, Джерге. Не барды керти Сюймекликге, Ариулукъгъа джетген? Алалла бизни учундургъан – къанатлы этген, Джюрекни тазалагъан, нюрлю этген, Бизни Аллахха джууукълашдыргъан, Адам этген. Мен – Адамма, Шайырма. Ариулукъну къутхарыуду борчум. Джыгъылгъанны тургъуза ёрге, Къарата, тарта, чыгъара Кёкге, адамны Адам этиудю борчум.
«Джюрегинде сюймеклиги болгъан» – атым мени, «Джюрегинде иманы болгъан» – атым мени, Ариулукъну кёрюу, сакълау, къутхарыу – антым мени. Алай ёсдюргенди, юретгенди Ана тил бла Ата джуртда Халкъым мени. УЧУБ ДЖЮРЮГЕНАтлы джаяугъа джол къойгъан – адетди. Хапарчыгъа джол къойгъан – поэтди. Джазыучулада атлы – шайырды джангыз. Учуб джюрюген – олду джангыз.
Алагъа кереги – болушуу, аяу. Къара бла джазыу – къара иш бла кюрешгенчады: Тюйгенча темир, сюргенча сабан, чалгъанча чалкъы... Акъ сёзню иши уа – башхады: Ол – джарыкъды; къыйынды билген Туугъанын да къалай, келгенин да къайдан. Эки дуниядан да айта хапар, Ючюнчю дунияны къурайды ол.
Къара тенгизде акъ толкъунду шайыр. Тай кишнегенча, кёк джашнагъанча бир затды шийир. Джарыкъдан толу акъ сёздю назму. Аны ючюн сюелле адамла джырны – Джюрек джылытхан, кёл джарытхан акъ сёзюн шайырны. Аллахны Сёзюнденди шайырны да сёзю. Шайыр Хакъгъа къуллукъ этеди джумулгъунчу кёзю. Къара кюнню да акъ сёзю бла джумшатады шайыр. Къара джюрекни да акъ къатын Табаргъа, кёрюрге кюрешеди шайыр. Сёз таякъла тиелле Кюн джюрегинден шайырны. Сёз джарыкъ, акъ сёз – къаны, джаны да аны. Учуб джюрюген джанладанды шайыр – Фахмусу, джазыуу да Аллахданды аны.
1. АКЪ ТЕНГИЗДЕ Арыгъанма тарта къалакъланы. Тенгиз да сюймейди калакланы. Кёз ача, кюн ууата айланнганланы тюл, Джазыуларын аны бла байлагъанланы сюеди ол да. Алай а, мен калак тюлме, къонакъма. Тенгиз, меннге чамланма, къаныкъма. «Келгинчи къонакъ уялыр,- дейле,- Келгенден сора уа – къонакъбай». Тенгиз, мен чабакъ, балыкъ да тюлме. Сени эрикдирир чакълы къаллыкъ да тюлме. Ай марджа, Акъ джагъанга ётме къой, Муратыма джетме къой.
Мени сен да джутама десенг, Къайыгъымы аудурама десенг, Къыйнымы зыраф этеме десенг – Мен не этерге керекме сора?
Ыз аджашдыра, киргенем суугъа. Акъ тенгиз, сен тюзлюк джанлы болурса – Юзмезсе къайытыр умутуму да артха. Бусагъатда уа, джити къараб алгъа, Тартама къалакъланы, къакъгъанча къанатланы. Кюрешеме, алай а джууукълашмайды джагъа. Тенгиз да темирчилейди къаралыб, къатланыб. Не дертинг барды меннге къара толкъунлу Акъ тенгиз? «Отдан чыкъ да – джалыннга» деб, Алай болургъа тебреген эсем да, Кёлюнге келмесин «джалыныр» деб. Джерде да джангызем, сууда да джангызма. Билмейме, къалай боллугъуму Кёкде да. Адамла къой, Ташла, Терекле, Джулдузла да Джангызлыкъны сынайла дунияда. Алай а, мен – тенгизде къайыкъ бла баргъан адам – Бурхулугъуму, джангызлыгъымы да сеземе артыкъ. Кюндюз кюн таякъдан, кече джулдуз джарыкъдан Тутаргъа кюреше, чайкъалама тенгизде. Къазакъ бёрюге ушатханды мени джашау. Огъай, баргъан джолуму сайлагъанма кесим. Акъ таула къалгъандыла артда. Джашил джагъала кёрюнмейдиле алда. Акъ дунияда къара кючле бла сермешгенча, Къара толкъунла бла Акъ тенгизде этеме къазауат. Болсам да бурху, болсам да джангыз, Эркинликде джашар ючюн этеме къазауат. 2. АЛДА АГЪАРАДЫ МИНГИ Къаратору акъджал толкъунлалла Мен миннген тарпан аджирле бюгюн. Джер-джюген, ауузлукъ салмазса – Алагъа минеме джайдакълай. Эмилик джюрегим алагъа келишеди, илешеди: Талагъыбыз тургъунчу чабарыкъбыз биз; Къара тер басыб, акъ кёмюк этиб, Алай чыгъарыкъбыз тангнга-джагъагъа. Билмейме, къаратору акъджал толкъунла Къайсы джагъагъа чыгъарырла мени? Узакъда Минги Тау агъарады – Ол кесине тартады мени. Огъесе, топрагъыммы тартады артха? Эмегенле бла сермешиу къууанчды нартха. Халкъынгы Хакъы ючюн кюреше, сермеше, Джашагъан, ёлген да тюлмюдю насыб? Кюреше, сермеше турсакъ – Дунияда къалмаз джангыз бир эмеген. Хорлам байракъ Минги Тауда чайкъалыр, Элибиз болур эркин, эгемен. Къаратору акъджал толкъунла Джуртум таба элтелле мени. Джууукъдан джууукъ, уллудан уллу – Алда агъарады Минги. жүктеу/скачать 2.02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|