Лайпанов б. А
жүктеу/скачать 2.02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДЖАШАУ
- АКЪ КЪАНАТЛЫ
- НОРВЕГИЯДА КЪАРАЧАЙГЪА САГЪЫШ ЭТЕ
АВТОБУСДААлгъа миннген тюшеди артда. Артха миннген тюшеди алгъа. Алай да болуучанды джашауда. Джангыз, тюзмюдю, тюзлюкмюдю ол?
УЧАКЪДАКъатымда орун бошду. Бир ариу къыз Олтурур эсе уа деб, Умут бла къарайма. Сакълайма. Алай а, аны оноуу джетмейди меннге. Билетни сатхан, алгъан да Къайдан билсинле мени къайгъымы?
Къысама кёзлерими: «Дуния насыбым джокъду мени – Ансы, Кёкде танышыб, Джерде уа юйлениб къаллыгъек».
Мен джаратмагъан киралмаз алайгъа. Джазыу деб да, барды бир оюн, Ёзге кесими хорлатмам анга да. Джюз къызны къысдым кёкюрегиме. Алай а, джюрегиме Бири да табалмады джол.
Не эсе да, ол къыз джашайд джюрегимде. «Аны бла насыблы боллугъем» деб, турама.
Сеннге сагъыш этеме Кёкде. Булутла да – акъ, умутла да – акъ. Алай а, Джерге къоннганлай учакъ – Къайгъыла къуршалайла мени. Бермейле мадар излерге да сени. Къобан байлайды тау бла тенгизни, Сюймеклик да алай байлайды бизни. Тюберге уа джокъ эсе мадар, Алай буюргъан эсе къадар, Не этейик, джашайыкъ: Акъ Тау этегинде – сен, Къара тенгизни джагъасында – мен. Мен кёреме Минги Тауну джарыгъын, Сен эшитесе тенгизни чайкъалгъанын. Джашарбыз алай. Бир кюн а тюбербиз. Кёрюнюр:
Таугъа ёрлегенча тенгиз, Тенгизге тюшгенча Тау. Керти болурла иги джорала. Сау болурла джюрек джарала. ...Кёрюнмейди Тау, чайкъалады тенгиз. Не эте джашайса менсиз?! ДЖАШАУБарады арба. Тыкъ-тыкълама адамдан. Джылагъан, джырлагъан да кёб. Тынгылагъан, сёлешген да кёб. Ызына миналмайды тюшген.
Джанбаш бола, ауаргъа джете, Халкъны къоркъута да, ызына тюзеле, Барады арба. Къайдан, къайры барады – джокъду билген. Аны джолун да джокъду билген. Арба кимникиди – джокъду кёрген. Ауармы-къалырмы – джокъду билген. Бара тургъанлай, миндиреди, тюшюреди Тюрлю-тюрлю джанланы, адамланы. Алай а, бир тюшген – миналмайды ызына: Джокъду джол артха. Тюшмей, барыб турургъа да джокъду мадар.
Таб джерле ючюн Этелле бир-бири бла къазауат. Джангы арба къураб, анга минерге уа – Аллай болум джокъду биринде да.
Бири да чыгъалмайды тышына. Чыкъгъан – къайытмайды ызына. Къайытыб, хапар айталгъан джокъду. Бу арбадан тюшюб, башхагъа минерге, Башха арба да бармыды, къайдам. Барды деген талай кераматлыгъа да, Кеси кёрмеген унамайды ийнаныргъа. Барады арба. Ичиндегиле Кёралмайдыла арбаны тышын. Арбаны ичинде уа не бола тургъанына Къарагъан, оноу этген а бармыды тышында? Барады арба. Къаллай джолла бла баргъанын, Къаллай бир барлыгъын да Билмейди бир киши. Ичиндегиле аудурургъа да боллукъдула аны, Тышындан келирге да боллукъду палах.
Бир той-оюн эте, Кеси-кесибизге кёл эте, Къыйынлы джанла барабыз кетиб. АКЪ КЪАНАТЛЫНе кёб заманымы ийдим бошуна. Чыгъаргъа боллугъем кёб тауну башына... Энди бирине да ёрлеялмам, чыгъалмам – Кюч да, заман да къалмагъандыла энди.
Насыблы – къанатлары сау. Учар Кёгю бар, къонар Джери бар, Нёгери да болур сакълаб тургъан. Ол да – кесича бир къанатлы. Къанатлы къанатсыз бла джашамаз. Къанатлыны нёгери да къанатлы болур. Некях да Кёкде этилгенди алагъа. Уясына, баласына, нёгерине Ашыгъа болур эди къанатлы. Къанат тауушунда, къычырыгъында да Бар эди бир къоркъуу, къайгъы, умут да. Чууакъ Кёкде учуб кетиб баргъан Къанатлы джанны ызындан къарадым. Огъесе, тёнгегимден айырылгъан Кесими джаным болурму эди ол? Къанатлы джан къанатсыз тёнгекден Айырылады эртде-кеч болса да. Кёкден келген ол къанат таууш, къычырыкъ, Ким биледи, мёлекники эсе да. Мёлек эсе да, джаным эсе да, бир тюз къанатлы эсе да, Билмейме, ол учуб баргъан Кёкде. Алай а, аны къанат тауушу, къычырыгъы Не бек къатыладыла джюрекге. Нек къатыладыла джюрекге?
Джюрегиме-кёлюме тюшюб, Сезимлениб, сёзлениб, тиллениб, Акъ сёз болуб къайытады ызына, Акъ сёз болуб чачылады дуниягъа.
Мен тюбемей къалгъан сюймеклигим болурму? Джерде толмай къалгъан умутум болурму? Акъ иннетим, акъ сёзюм, акъ назмум болурму Чууакъ Кёкде учуб баргъан къанатлы?
«Биреуню къатыны къыз кёрюнюр» деб да тюл,– Ариудула башха халкъланы да джуртлары. Сюймекликден толу къыз кёзлеге ушайла Норвегияны да фьордлары.
Хар бир халкъ ушайды джуртуна. Адамны, халкъны да Джурту – атасы-анасы, къаласы. Джуртундан айырылса, кесинден да айырыла тебрейди халкъ. Джуртун табмаса – ол боллукъду талкъ.
Норгени да къызы, джашы – халкъы. Джурт бла Халкъ – тёнгек бла джанчалла, Джуртларындан айырылгъанла билелле аны. Алай а, джуртунда тургъанлай да, Тас этерге боллукъду халкъ кесин. Бютеу дуниядан къачхынчыла бары Бери джыйылгъанча кёрюнеди алай. Норвегияны къатыша баргъанына къарасам, Эсиме тюшеди Къарачай. Айраннга къошханча суу, Кёбню къошханды Къарачай да кесине. Къарачай къан джукъа болгъанды алай бла, Къоркъуу тюшгенди сыфатындан да бек – ёзюне. Къарачайда къарачай болмагъанла кёб болуб, Къарачай Джуртха, халкъгъа да бий бола баралла. «Къарачай джурт, Къарачай халкъ, Къарачай кърал» дегенле аз болуб, Къарачайны къарачай болмагъанла тюб эте туралла.
Сары, къара, къысыкъкёз къауумла Кёб бола, джайыла баралла... Халкъ эскермесе кесин Къоркъуу барды халкъгъа джуртунда да.
Кеси бир къралды, не айтсанг да ол. Кърал болгъан къой, къраллыгъы да къалмагъан Мен Къарачай халкъыма этеме къайгъы. Джуртунда да «джюз халкъны бири болуб къалгъан» Къарачай халкъыма этеме сагъыш. жүктеу/скачать 2.02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|