Лекция №14 Негізгі және қосымша терминдердің сипаттамасы

1. Қозғалу кимылдарына машықтану процесін женілдетеді. Бұл ретте, шәкірт мақсатқа аз жеке икемдік қимыл қорын келе -келе молайту жолымен жетеді. Соның нәтижесінде оның бойында кажетті қимыл икемділігі қалыптасады. Мұндай тәлім әрбір детальға мүқият назар аудара отырып , түтас алғанда қозғалу- қимылдау әдісіндегі оның атқаратын ролін жете сезіп білуге ықпал етеді. Бүл өз кезегінде жеке элементтер мен түтас қимылдарды жете игеріп меңгеруге жетелейді. Осының нәтижесінле_машықтану мерзімі қысқарып, қозғалудың жалпы мәдениеті арта түседі.

2. Бөліп – бөліп машықтандыру әрбір сабақ барысында үйрету процесін нақтылап оны орнықтыра түседі, өйткені шәкірттердің әрбір элементті табысты меңгеруі көнілде канағаттанушылық сезімін оятады.

3. Қорытындаушы жаттыгулардың мол болуы машықтану сабақтарынын әр алуан болып түрленіп , үйрету процесініц тартымды болуына оң ықпал етеді.

4. Қимыл бөліктерін үйрену барысында жинақталатын козгалысты қимыл машықтарының қомақты қоры балалардың қозгалып, қимылдауда тәжирбесін молайту мәселесін табысты етіп шсшуге мүмкіндік береді.

5. Бөліп - бөліп /үйрету әдісін қолдану естен шыққан машық - дағдыларды тез қалпына келтіруге ықпал етеді.

6. Бұл әдіс үйлестіру жағынан күрделі қимылдарды зерттеуде және жекелеген дене буындарына бұлшық ет топтарына әсер етуде аса қажетті. Сонымен бөліп-бөліп әдісі зерттелінетін қимылдарға творчествалық тұрғыдан талдау жасауға көмектеседі және қимылдарды тек олардың сыртқы түр-тұрпатында сезініп, қабылдауға мүмкіндік бермейді.

Тұтас үйрету әдісі қимылдарды үйретудің түпкі мақсаты күйінде зерттеуді қарастырады.

Бұл әдіс үйретудің кез-келген кезінде қолданыла береді.

Егер шәкірттердің дайындық деңгейі жоғары болып, жаттығулар қарапайым да жеңіл болса, бүл кезде қорытындаушы жаттығуларды қолдануға қажеттілік болмай, түтас үйрету әдісі үйретудің алғашқы кездерінде ғана қолданылады. Қорытынды, яғни соңғы кезеңде түтас машықтандыру кез-келген қимылдарды игеру кезінде қолданылады. Егер алғашқы кезеңдерде қимылдар дараланған түрде қолданылса, қорытынды кезеңінде олар міндетті түрде түтасымен орындалады. Өйткені онсыз дене жаттығуларының техникасын жеттілдіру мүмкін емес. Кейбір қимылдар шәкірттердің жақсы дайындығымен салыстырғанда тым қарапайым болуы мүмкін, сондықтан мүндай жағдайда бөліп-бөліп үйрету әдісі педагогика түрғысынан алғанда өзін ақтамайды .

Мәжбүрлік - жеңілдету үйрету әдісі "жасанды басқару ортасы " теориялық тұжырымдамасына мінезделінеді. (М.П.Ратов) Оны машықтандыру әдісінің тұтас алғанда вариантты ретінде қарастыруға болады . Бүл ретте қолдан жасалынған және қатаң тәртіппен белгіленген жағдайларда үйретілетін жаттығуларды (немесе оның элементті) ой елесінен өткізіп жаттығушының мүмкіндігін қамтамасыз ететіндей етіп техникалық жабдықтарды, яғни тренажерларді пайдалану керек. Бүл үйренушіге қорытындының жоспарланған денгейінде жаттығуларды орындауға мүмкіндік береді.

Бұл әдіс үйренушінің дене дайындығының денгейін көтере отырып, қозғалтқыш дағдыларды қайта жабдықтауда қажет етпейді. Бүл машықтанудың ерте басында – ақ козғалтқыш қимылдық жылдамдық негізінің ырғағы мен бұлшық ет үйлесімділігін реттеу жолымен қол жетеді.

Әрбір тренажерлік жабдық қозғалу қимылының нақты бір түріне арналып жасалынады. Спринтірлік жүгіруге үйретуге арналған "озуды жеңілдетін" тренажері жүзу кезінде шыркөбелек айналу техникасына машықтануға арналған.