Лекция: 30 сағат Семинар: 15 сағат СӨЖ: 45 сағат обсөЖ: 45 сағат Барлық сағат саны: 135 сағат

Лабораториялық сабақ

Жетісай 2007ж.

Лаборатория 1. Курс бойынша лабораториялық сабақтардың мақсаты:

Студенттерді Омыртқалылар зоологиясы пәні бойынша жануарлар әлемінің алуан

түрлілігін, олардың сыртқы және ішкі құрылысы, зат алмасу процессін, тіршілік ету

ортасы мен өзара қарым-қатынасын, таралуын, дамуын, шығу тегін, тарихи даму

заңдылықтарын табиғаттағы және адам өміріндегі маңызымен таныстыру.

Лабораториялық сабақтардың негізгі міндеттері:

А) Омыртқалылар зоологиясын оқыту пәні бойынша олардың алуан түрлерін зерттей

отырып, олардың ерекшеліктерін ер түрлі зерттеу мақсаттарын, әдістерін оқып үйрену.

Б) Жануарларды зерттеу: олардың өнімділігін арттыру, тиімді пайдалану және олардың

табиғаттағы қорын сақтау міндеттерін толық меңгеру.

В) Омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысын анықтай білу.

Г) Ылғалды препратты дайындай алу.

Д) Ұсақ және ірі объектілерді зерттеуге және олардың препараттар жасауға дағдылану.

Е) Микроскопта көрсетілген керіністі сала білу.

Курс бойынша лабораториялық сабақтардың мақсаты:

Студенттерді Омыртқалылар зоологиясы пәні бойынша жануарлар әлемінің алуан түрлілігін, олардың сыртқы және ішкі құрылысы, зат алмасу процесін, тіршілік ету ортасы мен өзара қарым-қатынасын, таралуын, дамуын, шығу тегін, тарихи даму заңдылықтарын табиғаттағы және адам өміріндегі маңызымен таныстыру.

Лабораториялық сабақтардың негізгі міндеттері:

А) Омыртқалылар зоологиясын оқыту пәні бойынша олардың алуан түрлерін зерттей отырып, олардың ерекшеліктерін ер түрлі зерттеу мақсаттарын, әдістерін оқып үйрену.

Б) Жануарларды зерттеу: олардың өнімділігін арттыру, тиімді пайдалану және олардың табиғаттағы қорын сақтау міндеттерін толық меңгеру.

В) Омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысын анықтай білу.

Г) Ылғалды препратты дайындай алу.

Д) Ұсақ және ірі объектілерді зерттеуге және олардың препараттар жасауға дағдылану.

Е) Микроскопта көрсетілген керіністі сала білу.
Лабораториялық сабақ №2

Тақырыбы: Қарапайым хордалылар ретінде бас сүйексіздің өкілі ланцетниктің сыртқы және ішкі құрылысы . Сүтқоректілердің сыртқы құрылысы.

1. Қаңқасы

2. Ми сауыты.

Лекция №33. Сүтқоректілердің ішкі құрылысы.

1. Нерв жүйесі

2. Сезім мүшесі

3. Көру мүшесі

4. Тыныс алу мүшелері

5. Қан айналу жүйесі

6. Зәр шығару мүшелері

7. Көбеюі

8. Дамуы.
Практикалық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны

Тип. Хордалылар — Chordata

Т.т. Бас сүйексіз — Асrаnіа Класс.

Бас хордалынар — Cephalochordata

Өкілі: Көдімгі ланцетник — Branchiostoma Lanceolatum

Қажетті материалдар: Арнайы шыны ыдыстағы сұйық ерітіндіде сақталған кәдімгі ланцетник плакаттар.

Тапсырмалар:

1. Ланцетниктің ішкі құрылысы бойынша төмендегі көрсетілген органдар жүйелерінің схемалық құрылыстарын оқып, бір қатарып альбомдарыңызға салып алыңыздар.

А) ланцетниктің жұтқыншақ және ішек тұсынан көлденең кесінділерінің схемасын оқып, танысыңыздар

Б) ланцетниктің зәр шығару және ұзынынан кесіндісінің схемалық көріністерін альбомға салыңыздар

Пысықтау сұрақтары:

1. Бас сүйексіздер тип тармағына қысқаша сипаттама беріңіз

2. Суда тіршілік ететін жануар ретінде ланцетниктің сырткы пішіні мен құрылысы қандай?

3. Ланцетниктің басты-басты ішкі органдар жүйесін ата, олардың құрылыс ерекшеліктері қандай?

4. Ланцетниктің кебеюі мен өніп-өсуі
Лабораториялық сабақ №3

Тақырыбы: Балықтар класс үсті тобы.

Шеміршекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы

Практикалық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны

Тип. Хордалылар — Chordata

Т.т. Бас сүйектілер - Craniata

К.ү.т. Балықтар — Pisces

Класс. Шеміршекті балықтар — Chondrichthyes

Өкілі: Тікенекті акула — Squalus Acanthieas

Қажетті материалдар: Акуланың ішкі органдар жүйесінен істелінген ылғалды препараттар. Тікенекті акуланын сыртқы және ішкі органдарының құрылысы бейнеленген схемалық плакаттар.

Тапсырмалар:

1. Тікенекті акуланың схемалық суретін пайдаланып, шеміршекті балықтардың сыртқы пішінімен және құрылысымен танысыңыздар. Альбомдарыңызға тікенекті акуланың сыртқы схемалық суретін салыңыздар.

2. Плакаттарды және схемалық суреттердің пайдаланып тікенекті акуланың ішкі органдар жүйелерімен танысыныздар. Альбомдарыңызға төмендегі көрсетілген органдар жүйесінің құрылыс қызмет принциптерінің схемалық көріністерін салып белгілеңіздер.

1. 
   Ac қорыту жүйесі
   

B) Қан айналу жүйесі

Г) Зор жыныс органдары

Д) Акуланын бас миынын құрылысы мен қызметі

1. Балықтар класс үстіне жалпы сипаттама берініз.

2. Балықтардың ішіндегі шеміршекті балықтар класына қысқаша сипаттама беріңіз

3. Шеміршекті балықтардың өкілі ретінде тікенекті акуланың сыртқы пішіні мен құрылысы қандай?

4. Акуланың ішкі органдар жүйесінің құрылыс қызмет, принциптері қандай?

4. 
   Акуланың бас миының құрылысы мен қызметі.
   

Лабораториялық сабақ № 4,5

Тақырыбы: Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысы классификациясы.

Практикалық жұмыс объектісінін хордалылар қатарындағы орны

Тип. Хордалылар — Chordata

Т.т. Бас сүйектілер — Craniata

К.ү.т. Балықтар — Pisces Класс.

Сүйекті балықтар — Ostcichthyes

Өкілі: Теңіз алабұғасы — Serranus scriba

Қажетті материалдар: Ерітіндіде сақталған сүйекті балықтың өкілі.

Балықтардың сыртқы құрылысы бейнеленген плакат.

Тапсырмалар:

1. Әр түрлі сүйекті балықтардың суреті салынған плакатты пайдаланып, класс өкілдерінің сыртқы пішінімен және құрылысымен танысыңыз.

2. Әр түрлі сүйекті балықтардың суреті салынған плакатты пайдаланып, класс өкілдерінің классификациясымен танысыңыз.

1. Балықтар класс үсті тобының ішіндегі сүйекті балықтар класына сипаттама беріңіз.

2. Су ішінде тіршілік ету орындарына қарай сүйекті балықтардың сыртқы пішінінің әр түрлі болуының себебін түсіндір.

1. 
   Сүйекті балықтардың бір өкілін мысалға алып сыртқы құрылысын айтып беріңіз.
   

қандай?
Лабораториялық сабақ № 6

Тақырыбы: Қосмекенділердің сыртқы көрінісі, терісі, бұлшық еттері.

Лабораториялық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Клас үсті: Төрт аяқтылар - Netrapoda

Класс: Қосмекенділер - Amphidia

Отряд үсті: Секірушілер - Salientia

Отряд: Құйрықсыздар – Ecaudatia

Тұқымдас: Нағыз бақалар - Renidae

Өкілі: Көл бақа – Rana ridilunda

Лабораториялық жұмысқа қажетті материалдар:

Жансыздандырылған бақа мен құрбақалар, оқулықтар, таблицалар.

Пысықтау сұрақтары:

1. Қос мекенділердің системасы отрядтардың негізгі өкілдері және олардың таралуы.

2. Аяқсыздар мен құйрықтылардың сыртқы көрінісінің ерекшеліктері.

3. Аяқсыздар мен құйрықтардың посткрамиальды скелетінің ерекшеліктері.

4. Қос мекенділердің жер үстінде тіршілік етуіне байланысты постраниальды скелетінде қандай өзгерістер бар.
Тапсырмалар.

Бақаның дене формасын көлемін, алдыңғы және артқы аяқтарының құрлысын қарап көру. Бақаның терісінің құрлысының ерекшеліктерін, көпклеткалы бездердің құрлысын олардың функциясын, терінің газ алмассуға қатысуын анықтау. Посткрамиальды скелетті қарап-көру, мойын, дене, сегізкөз және құйрық бөлімдерінің омыртқаларын сипаттау. Алдыңғы және артқы аяқтарының құрлысын зерттеу.

Лабораториялық сабақ № 7

Тақырыбы: Бауырымен жорғалаушылардың құрылысы: агаманың сыртқы құрылысы, терісін, посткраниальды скелетіннің құрылысы.

Материал мен құрал саймандар: формалинде немесе спиртте сақталған агамалар мен жыландар, шағын ванналар, пинцеттер, агама терісінің микропрепараты, кесірткенің скелеті, оқулықтар, таблицалар. Мақсаты. Бауырмен жорғалаушылардың сыртқы көрінісінің, терісінің, посткраниальды скелетінің ерекшеліктерін зерттеу. Міндеті: бауырмен жорғалаушылардың сыртқы көрінісімен танысып, кесірткенің терісінің, посткраниальды скелетінің құрылысы мен танысып, олардың ерекшеліктерін анықтау.

Лабораториялық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тақырыпты түсіндіру және тапсырма беру: кесірткенің немесе жыланың сыртқы түрін қарап, бастың бедеріне, қасына, арқа және бауыр қабыршағына, сан (балтыр) тесіктеріне көңіл аудару керек. Микроскоп арқылы кесірткенің терісін қарап, оның эпидермисіндегі мальпиги (герминативті) жылтырауық, түйіршікті және мүйізденген қабаттарын ажырату керек. Рептилиялардың түзілуін (қабығын тастауын) сипаттау. Кесірткелердің арқа жотасының құрылысының ерекшеліктерін анықтап: мойын, кеуде, бел, сегізкөз және құйрық омыртқаларыныың құрылысын сипаттау. Омыртқалардың қай типке жататынын және олардың бір-бірімен қалай жалғасатынына көңіл аудару. Құйрық омыртқаларына, олардың аутотомиясының принципіне көңіл аудару. Кеуде қуысының иық және жамбас белдеуделінің құрылысына көңіл аударып, олардың арқа жотасына қалай жалғасатынын анықтау. Алдыңғы аяғының (білезігінің) интеркарвалды артқы аяғының (толарсағы) интерзальды жалғасуын көрсету. Кесірткенің, поскраниальды скилетінің суретін салу. Сұрақтар:

1. Амфиялар мен рептилиялардың посткраниальды скелетінің құрылысыдағы ерекшеліктері.

2. Қос мекенділер мен бауырмен жорғалаушылардың терісінің құрылысындағы айырмашылығы.
Лабораториялық сабақ 8

Тақырыбы: Құстардың сыртқы және ішкі органдарының құрылысы.

Лабораториялық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Класс: Құстар-Аvеs

Өкілі: Көгершін - Columbiformes

Лабораториялық жұмысқа қажетnі материалдар: 10% формалин ерітіндісінде сақталған

Көгершін, Көгершіннің ішкі органдары бейнеленген плакаттар.

Тапсырмалар:

1. Құстардың сыртқы пішіні және құрылысымен танысыңыздар.

2. Сыртқы пішінін альбомдарыңызга бейнелеңіздер.

3. Сыртқы органдарын бейнелеңіз.
Пысықтау сұрақтары:

1. Құстардың профессивті белгілерін атаңыз

2. Құстардың морфологиялық ерекшеліктері

3. Құстардың тері жамылғысының ерекшеліктері

4. Ет системасы

5. Құстардың ас қортыту жүйесінің маңызды ерекшеліктері?

Тақырыбы: Құстардың ішкі қаңқасының құрылысы

Лабораториялық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Класс: Құстар-Аvеs

Өкілі: Көгершін - Columbiformes
Пракгикалық жұмысқа қажетті материалдар: Көгершіннің тұтас каңқасы, Көгершіннің үлестірмелі материалдары, Көгершіннің ішкі қаңқасы бойынша дайындалған плакаттар.

Тапсырмалар:

1. 
   Көгершіннің ішкі қаңқасының ерекшеліктерімен танысу.
   
2. 
   Көгершіннің бас сүйегінің құрылысымен танысып, альбомдарыңызға схема түрінде бейнелеп, жеке сүйектерін белгілеңіздер
   

Пысықтау сұрақтары:

1. 
   Көгершіннің ішкі қаңқасының құрылысына сипаттама беріңіз.
   
2. 
   Көгершіннің бас сүйегінің құрылысы ерекшеліктері.
   
3. 
   Құстардың қанаттары мен иық белдеуінің қаңқасының құрылысы.
   
4. 
   Құстардың аяқтарының құрылысы.
   
5. 
   Құстардың омыртқа жотасының ерекшеліктері
   

Лабораториялық сабақ 10

Тақырыбы: Құстардың орталық нерв жүйке жүйесі

Практикалық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Класс: Құстар-Аvеs

Өкілі: Көгершін - Columbiformes

Практикалық жұмысқа қажетті материалдар: Құстардың бас миының ылғалды препараты, орталық жүйке жүйесі бойынша дайындалған плакаттар

Тапсырмалар:

1. Құстардың орталық жүйке жүйесінің құрылысымен Көгершіннің бас миы бойынша танысу.

2. Көгершіннің бас миының схемасын альбомдарыңызға бейнелеп, белімдерін белгілеңіздер.

Пысықтау сұрақтары:

1. Құстардың орталық жүйке жүйесінің бауырымен жорғалаушылармен салщвяңа құрылыс ерекшеліктері қандай?

2. Құстардың миы қандай белімдерге бөлінеді?

3. Құстардың ми бөлімдерінің қызметі.

4. Орталық жүйке жүйесінің маңызы қандай?

Қырсыз төсті құстарды анықтау Лаб. 11

Практикалық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Класс: Құстар-Аvеs

Өкілі: Көгершін - Columbiformes
1-отряд үсті: Қырсыз тестілер - Ratitae

Практикалық жұмысқа қажетті материалдар: Жоғарғы сатыдағы омыртқалы жануарларды анықтауыш (оқулық).

Тапсырмалар:

1. Африка түйеқұсының Америка түйеқұсынан айырмашылығы

2. Австралия түйеқұстары немесе қазуарлардың қанатсыздардан немесе кивилерден басты айырмашылықтары

3. Қырсыз төсті құстардың белгілі бір органдарының айырмашылықтарын альбомдарыңызға салыстармалы түрде бейнелеп түсіріңіздер

1. Түйеқұс тәрізділерге жалпы сипаттама беріңіз

2. Африка түйеқұстарының ерекшеліктері

3. Австралия түйеқұстардың құрылысының ерекшеліктері

4. Кивилердің ерекшеліктері
Лабораториялық сабақ12

Тақырыбы: Қырлы тесті құстарды анықтау

Практикалық жұмыс объектісінің хордалылар қатарындағы орны:

Тип: Хордалылар – Сһоrdata

Тип тармағы: Омыртқалылар – Vertebrata

Класс: Құстар-Аvеs

Өкілі: Көгершін - Columbiformes

Практикалық жұмысқа қажетті материалдар: Жоғарғы сатыдағы омыртқалы жануарларды анықтауыш (оқулық).

Тапсырмалар:

1. Қырлы төсті құстардың 20 отрядын анықтаңыз.

2. Қырлы төсті құстардың 20 отрядының бір-бірінен айырмашылыгы неде?
Пысықтау сұрақтары:

1. Ұзынқанаттылар мен қаз тәрізділерге жалпы сипаттама беріңіз.

2. Ескек аяқтылар мен балшықшылар отрядтарының сипаттамасы.

3. Дегелек тәрізділер мен қаз тәрізділердің ерекшеліктері.

4. Жыртқыш құстардың тіршілік ету аймағы.

5. Құстардың экологиялық топтарға беліңіз.

Лабораториялық сабақ №13

Тақырыбы: Сүтқоректілердің құрылысы. Дене пішінінің ерекшеліктері, терісінің құрылысы және посткраниальді скелетіМатериал мен құрал-саймандар: сүтқоректілердің тұлыбы, терінің микропрепараты, мысықтың немесе егеу құйрық тышқанның скелеті, микроскоптар, оқулықтар, таблицалар.

Мақсат: сүтқоректілердің сырт пішінінің ерекшеліктерін, терісінің құрылысын және посткраниальді скелетін зерттеу.

Міндет: Сүтқоректілердің сыртқы құрылысының ерекшіліктерін анықтап, терісінің, жүнінің құрылысын құрылысын және оның дамуын ұғыну.

Омыртқа жотасының, аяқтары мен оның белдеулерінің және төстің құрылысын зерттеу.

Системасы:

Тип хордалылар:

Тип тармағы Омыртқалылар­ –

Бөлім жақ сүйектілер

Класс үсті Төртаяқтылар –

Класс сүтқоректілер –

Класс тармағы Нағыз аңдар –

Инфра класс Плацентті немесе жоғарғы сатыдағы аңдар –

Отряд жыртқыштар –

Өкілі мысық –

Отряд кеміргіштер –

Өкілі егеуқұйрық –

Тақырыпты түсіндіру және тапсырма беру. Сүтқоректілердің денесінің формасын қарау. Сүтқоректілерде бірінші рет кездесетін /пайда болған/ құлақтың жарғағын, танауды, көзді, оның астыңғы және үстіңгі қабақтарын, еріндерін табу.

Малдың түгі дегеніміз не, түктің түрлері және ол жануарлардың денесінде қалай орналасқан, қызметі. Саусақтың тенрісін микроскоппен қарап, оның эпидермис, кутис, тері асты майлы клетчатка қабаттарын ажырату. Тері асты клетчатка қабаты мен онда жиналған майдың маңызы. Түктің дамуы мен ерекшеліктері. Балықтың қабыршағының, құстың қауырсынының, жануарлардың түгінің даму процесін салыстырып, олардың ұқсастығы мен айырмашылығын көрсету. Сүтқоректілердің терісінде қандай бездер барын анықтау, олардың құрылысы және олар бөліп шығаратын заттар. Омыртқа жотасы қандай бөлімдерден тұрады және әр бөлімде қанша омыртқа болатынын анықтау. Омыртқалылардың құрылысы және бір-бірімен жалғасу ерекшеліктері. Иық және жамбас белдеулерінің құрылысы.
Лабораториялық сабақ. 14

Тақырыбы. Сүтқоректілердің қаңқасын анықтау, құрылысы түсіндіру.

Материалдар мен құрал-саймандар: жаңада жансыздандырған үй қояны (егек құйрық, тышқан), оларды соятын құралдар, шағын ванналар, түйреуіш, мақта, салфетка, оқулықтар, таблицалар.

Мақсат: үй қоянының ішкі органдарының жалпы топографиясын зерттеу.

Міндет: ас қорыту, тыныс алу, зәр шығару мен жыныс жүйелерінің құрылысының ерекшеліктерін ажырату

Тақырыпты түсіндіру және және тапсырма беру. Үй қоянын ванночкаға шалқасынан салып, терісін аналь тесігінен иек астына дейін кесіп, сосын оны денесінің екі жағына жайып түйреуішпен бекітеді. Сүтқоректілерге тән терінің астына жиналған майға көңіл аудару. Сосын құрсақ пен көкірек қуысының еттерін ортасынан, төсті қоса жару. Көкірек қуысын ашып, көк етті (диафрагма) кескеннен кейін ішкі органдардың орналасуына көңіл аудару.

Ас қорыту жүйесін зерттеуді ауыз қуысынан бастайды: етті еріндерін және ұрттарының, таңдайын және жұмсақ таңдай пердесін, тілін тауып, олардың қызметін анықтау. Тістердің құрылысына көңіл аударып, олардың әртүрлігін және аттарын білу. Жұтқыншақтан әрі ас қорыту жүйесінің бөлімдерін, олардың қызметін зерттеу. Тыныс алу жүйесін зерттеуді танаудан бастайды. Кеңсірікті, хоанды (ішуі танау тесігі), көмекейді тексереді. Көмекей мендысып аппаратының құрылысымен жете танысу. Өкпенің құрылысымен танысып, ауа жүретін түтіктерге көңіл аудару. Өкпе ауаға қалай толатынын жете түсіну. Бүйректерді, олардан басталатын несіп каналын және қуықты табу. Бүйректі жарып, оның сыртқы қыртыс және ми тәрізді қабаттарына көңіл аудару. Бүйрек қай типке жатады және ең соңында қандай зат бөлінетінін анықту. Үй қоянының анықтап, оның жыныс бездері мен жыныс түтікшелеріне көңіл аудару.

Сұрақтар:

1. Сүтқоректілердің күрделі азу тістерінің пайда болуы туралы қандай болжамдар (гипотеза) бар?

2. Күйіс қайыратын сүтқоректілердің күрделі қарнының құрамы қандай, ас қалай қорытылады?

3. Сүтқоректілердің өкпесінің құрылысындағы ерекшелік неде; көк еттің (диафрагма) тыныс алудағы қызметі қандай?

4. Плацента дегеніміз не, хорион ше? Плацентаның қандай типтері бар?

5. Сүтқоректілердің ұрығы қалай қоректенеді?
Лабораториялық сабақ 15

Тақырыбы: Сүтқоректілердің құрылысы. Қан айналу және нерв жүйелерінің құрылысының ерекшеліктері.

Материал мен құрал-саймандар: сүтқоректілердің жүрегінің муляжі (нақнұсқасы), егеуқұйрық тышқанның иньекцияланған қан айналу жүйесі, мидың муляжі, оқулықтар, таблицалар.

Мақсат: сүтқоректілердің қан айналу және нерв жүйелерінің ерекшеліктерін зерттеу.

Міндет: сүтқоректілердің жүрегінің құрылысымен жеке танысу, үлкен және кіші қан айналым шеңберлерінің негізгі қан тамырларын табу, мидың бөлімдерінің құрылысындағы ерекшеліктерімен жеке танысу және олардың функциональді байланыстарын анықтау, ми нервтерін табу.

Тақырыпты түсіндіру және тапсырма беру. Сүтқорктілердің жүрегінің құрылысымен танысып, оның қай бөлігінен қандай қан тамырлары тарайтынын анықтау керек. Үлкен қан айналым шеңберінің қандай қантамырларымен қан басқа, алдыңғы және артқы аяқтары мен ішкі органдарына жеткізіледі. Веноз қан тамырлар жүйесінің ерекшеліктері: дененің алдыңғы және артқы бөліктерінен веноздық қан қандай қантамырлары арқылы жиналады.

Үлкен қан айналым шеңберіндегі веноздық қан жүректің қай бөліміне құйылады. Кіші қан айналым шеңбері қандай қан тамырларынан құралған және ол жүректің қай бөлімдерімен байланысты.

Мидың бөлімдерін зерттеп, оның әр бөлімнің құрылысындағы ерекшеліктерін және аумағын (көлемін) анықтау. Мидың қай бөлімдері не себепті жете дамыған. Үлкен жартышарлардың ми қыртысы дегеніміз не?, алғашқы ми қыртысы қандай өзгеріске ұшырады? Аралық және орталық ми бөлімдерінің құрылысындағы ерекшеліктер. Төрт төмпешік ми дегеніміз не? Мишықтың құрылысы мен қызметі. Ми бөлімдерінің қызметтерінің бір-бірімен байланысын ажырата білу және олар шеткері нерв жүйесімен қандай қарым-қатынаста (бауырымен жорғалаушылармен салыстыр).

Қан айналым жүйесінің (веноздық және артериальдық) және мидың суретін бүйірінен, астынан салу керек.
Сұрақтар:

1. Сүтқоректілердің қан айналым жүйесінің құрылысындағы ерекшеліктер (бауырымен жорғалаушылар және құстармен салыстыр)

2. Ми иірімдері дегеніміз не және олар неге пайда болады?

3. Сүтқоректілердің эволюциясында олардың қандай белгілері ерекше маңызды болады?

4. Сүтқоректілердің жоғары дәрежелі нерв қызметінің ерекшеліктері?

5. Сүтқоректілердің шығу тегі?