«Сырдария »университеті
«Педпгогика-тарих» факулътеті
«Қоғамдық пәндер және география» кафедрасы
«Геоморфология» пәні бойынша
050116 «География» мамандықтарының студенттері үшін
ОҚЫТУШЫНЫҢ БАСШЫЛЫҒЫМЕН СТУДЕНТТЕРДІҢ
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ ЖӘНЕ ОРЫНДАУ КЕСТЕСІ
(ОБСӨЖ)
Жетісай – 2007 ж.
12. ОБСӨЖ жоспары және орындау кестесі
№
|
Тапсырманың мазмұны мен мақсаты
|
Сағат
саны
|
Бақылау түрі
|
Беті көрсетілген әдебиет
тер тізім
|
Орындалу мерзімі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Геоморфологияның даму тарихы, жер бедер пішіндерінің топтары
1.1. ХХғ. даму тарихы.
1.2. Кейінгі кездегі іздестіру жұмыстары
1.3. Планеталық пішіндер
1.4. Мега пішіндер
|
2
|
Реферат
|
1(5-13) 2(8-20)
|
2-ші
апта
10-15 09.07ж.
|
2
|
Геоморфология ғылымында бедердің салыстырмалы жасы жер бедерін зерттеудегі жалпы ұстаным
2.1. Бедерді салыстырмалы жасын белгілеу
2.2. Бедер пішіндердің жасын анықтау
2.3. Жастық шектелу әдістері
2.4. Жер бедер пішіндерінің әртүрлі катигориясы
|
2
|
Реферат
|
1(18-25) 2(56-60) 3(12-21)
|
3 апта
17-22. 09.07ж.
|
3
|
Бедер және тау жыныстары және геологиялық құрылымдары Дислокациялар және олардың жер бетінде көрініс беруі
3.1. Тау жыныстардың төзімділік қасиеттері
3.2. Физикалық үгілу қарқымдылығы
3.3. Тектоникалық жарылымдар
3.4. Айырылымды дисликоц
|
2
|
Реферат
|
2(93-104)
1(23-36)
|
4 апта
24-29.09.07ж.
|
4
|
Қазіргі тектоникалық қозғал-ыстардың бедер түзілудегі орны
4.1. Тарихи-археологиялық әдіс
4.2. Құрлыстық-картографиялық әдіс
4.3. Су деңгейгіш өлшеудің бақылау әдісі
4.4. Қайталанып жүргізілетін жоғары дәлдікті ниверлиндеу әдісі
|
2
|
Схемалар сызу
|
1(36-50)
2(138-149)
|
5 апта
1-6. 10.07ж.
|
5
|
Негізгі интрузиялық және эффузи-ялық құрлымдар
5.1.Интрузиялық тау жыныстары
5.2. Интрузиялық шоғырлар
5.3. Эффузиялық тау жыныстары
5.4. Лавалық тасқындар
|
2
|
Реферат
|
1(52-70)
|
6 апта
8-13 10.07.ж.
|
6
|
Материктік қозғалмалы белдеу-лердің ірі бедер пішіндері
6.1.Материк ішкі геосинклиндік белдеулердің мегапішіндері
6.2. Таулы қыраттар
6.3. Эпиплптформалық орогендік белдеулердің мегапішіндері
6.4. Шығыс-Африкалық эпилаплатформалық таулы белдеу
|
2
|
Картамен жұмыс
|
1(76-86)
|
7 апта
15-20. 10.07.ж.
|
7
|
Экзогендік бедер құратын факторлар Тау жыныстылардың үгілу қарқындылығы
7.1. Климаттың маңызды элементтері
7.2. Климат пен бедер арасындағы тура және жанама түрдегі байланыс
7.3. Климаттың бедер құрудағы ролі
7.4. Тау жыныстардың негізгі қасиеттері
|
2
|
Картамен жұмыс
|
1(92-96)
|
8 апта
22-27. 10.07.ж.
|
8
|
Қазақстан аумағында пенеплен мен пидиплен аймақтарының таралуы
8.1. Денудациялық жазыққа айналған аймақтар
8.2. Аридтік аймақтар
8.3. Ендік бағыттағы аймақтар
|
2
|
Реферат
|
1(97-111)
|
9 апта
29-3. 11.07.ж.
|
9
|
Сел құбылыстарының бедер құрудағы орны және тұрақты ағын сулардың бедер түзілу әрекеті
9.1. Құрылымдық селдің құрамы
9.2. Сел апаттары
9.3. Өзендердің негізгі арналары
9.4. Өзендер мен жылғалар
|
2
|
Реферат
|
1(114-121)
|
10 апта
5-10. 11.07.ж.
|
10
|
Өзен меандралары мен меандра түрлері
10.1. Өзен аңғары
10.2. Арна
10.3. Меандрдың жұмысы
10.4. Жалпы меандраның түрлері
|
2
|
Карта мен жұмыс
|
1(126-136)
|
пта
12-17. 11.07.ж.
|
11
|
Өзен жайылмалары
11.1. Сегментті жайлмалар
11.2. Жалды жайылмалар
11.3. Параллельді-жал тәрізді жайылмалар
11.4. Өзен терресалары
|
2
|
Реферат
|
1(137-155)
|
12 апта
19-24. 11.07.ж.
|
12
|
Карс аймақтарының үңгірлері және аңғарлар мен өзендері
12.1. Карстық үңгірлер
12.2. Карстық аңғарлар
12.3. Карстық өзендері
12.4. Мұздық процестері
|
2
|
Реферат
|
1(158-165)
|
13 апта
26-1. 12.07.ж.
|
13
|
Мәңгі тоң таралған аймақтарда бедерді құрылу процестері
13.1. Мәңгі тоңның таралуы
13.2. Мәңгі тоңның құрлысы
13.3. Тоңдық деформациялар
13.4. Тоңдық пішіндер
|
2
|
Реферат
|
1(166-179)
|
14 апта
3-8. 12.07.ж.
|
14
|
Теңіз терресалары және мұхит түбіндегі эгзогендік процестер
14.1. Теңіз терресаларының типтері
14.2. Терресалардың морфологиялық элементтері
14.3. Маржандық кедер тастар
14.5. Гравитациялық процестердің пайда болуы
|
2
|
Реферат
|
1(202-207)
|
15 апта
10-15 12.07.ж.
|
15
|
Геоморфологиялық зерттеулер
15.1. Геоморфологиялық зерттеу-лердің құрлымы
15.2. Геоморфологиялық зерттеудің әдістері
15.3. Далалық геоморфологиялық зерттеу
15.4. Қазіргі геоморфологиялық процестер
|
2
|
Реферат
|
1(208-219)
|
16 апта
17-22. 12.07.ж.
|
Пайдаланатын әдебиеттер:
а) негізгі:
1.Неклюкова Н.Т., Алисов Б.В. Климотология М., 1974г.
2.Мильков Ф.Н. “Обще землеведение” М.,1980г.
3.Хусайнов С.А. “Жалпы геоморфология” А.,1998ж.
4.Калесник С.В. “Общее закономерности географи” М.,1970г.
5.Шубаев Л. П. Общее землеведение. М. 1990.
6.Достав Ж. Табиғат суларын ластанудан және сарқылудан қорғау. А. 1993.
7.Мехаилов В. Н, Добровольский А. Д. Общая гидрология. М. 1991.
8. Горбунов А. П. Льды под землей. А. 1982.
9. Достав Ж. Жалпы гидрология. А. 1993.
10. Долгушен Л. Д. Ленники. М. 1989.
11. Жаппарханов С, Бәкіров Н. Көгілдір континент құпиялары. А. 1985.
12. Омаров Т. Р. Қазақстанның өзендері мен көлдері. А. 1975.
б) қосымша
1.Кан С. И. Океан и атмосфера. М. 1982.
2. Алексин О. А, Ляхин Ю. И. Химия океана. М. 1984.
3.Мамбетқазиев Е.Ә., Сыбанбекова К.Ж. “Табиғатты қорғау” А., 1990ж.
4. Омаров Т.Р. “Қазақстанның өзендері мен көлдері” А., 1975ж.
5. Омаров Т.Р. “Күн және табиғат құбылыстары” А., 1978ж.
6. Тоғмағанбетов Ф.А. “Тайный природах Львов Казахстана” А., 1977г.
7. Жуков Л.Н. “Общая океанология” Л., 1976г.
8. Калачев Н.С. “Водоэнергетический кадастр рек Казах ской ССР” А., 1965г.
9. Құсайынов С.А. Жалпы геоморфология. Алматы «Қазақ университеті», 2006 ж
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі
«Сырдария » университеті
«Педагогика»-тарих» факулътеті
«Қоғамдық пәндер және география» кафедрасы
«Геоморфология» пәні бойынша
050116 «География» мамандықтарының студенттері үшін
Студенттердің білімін бақылау түрлері:
а) Тестілік сауалнамалар
б) Жазбаша бақылау
Жетісай – 2007 ж
13. Тестілік сауалнама
1. Бедердің құрлысын, жаралуын, даму тарихын және қазіргі динамикалық жағдайын зерттейтін ғылым
А. Геоморфология
Б. Жертану
В. Геология
С. Гидрология
Е. Метерология
2. Эндогендік процестерге жататын құбылыстарды атаңыз.
А. Тау жаралу, жер сілкіну, жанартау әрекеті
Б. Су тасқыны, жел
В. Жерсілкінісі жел , су
С. Ауа райы
Е. Жанартау
3. Экзогендік процестерге жататындар.
А. Тау жынысының үгілуі, жел, ағынды су, мұздық
Б. Тау жаралу, жел сілкіну
В. Жел, тектоникалық құбылыс
С. Жанартау, ағынды су
Е. Геогиялық құбылыс
4. Грек тілінен аударғанда гео- деген сөз қандай мағына береді.
А. Жер
Б. Пішін
В. Су
С. Тау
Е. Мұхит
5. Географиялық ландшафтының және геоморфологиялық ортаның негізгі бөліктерінің бірі.
А. Бедер
Б .Ауа- райы
В. Жер
С. Су
Е. Климат
6. Геоморфология нешеге бөлінеді.
А. 2
Б. 3
В. 4
С. 5
Е. 10
7. Бедердің пайда болумен дамуын геоморфологиялық кешен ретінде кең көлемде алып қарайтын ғылым саласы.
А. Жалпы геоморфология
Б. Геометрия
В. Геология
С. Палеогеаморфология.
Е. Тектоника
8. Құрлық, мұхит, теңіз т.б бедерінің пайдалану жолдарын зертеумен шұғылданатын ғылым саласы.
А. Аймақтық геоморфология
Б. Гидрология
В. Жалпы геоморфология
С. Құрлымдық геоморфология
Е. Геодезия
9. Бедерді өндіріс – шаруашылық қажетіне пайдалану жолдарын зерттеумен шұғылданатын ғылым саласы.
А. Қолданбалы геоморфология
Б. Геоморфология
В. Құрлымдық геоморфология
С. Аймақтық геоморфология
Е. Физикалық география
10. Өткен дәуірдегі бедер пішіндерінің даму жолдарын зертейтін ғылым.
а. Палеогеомарфология
Б. Жалпы геоморфология
В. Ландшафтану
С. Геология
Е. География
11. Бедер түрінің морфоқұрлымын анықтайтын ғылым саласы.
А. Құрлымдық геоморфология
Б. Жертану
В. Климаталогия
С. Палеогеомарфология
Е. Океанология
12. Көбінесе сыртқы күштердің әсерінен пайда болған бедер жерлерін яғни морфомүсінін зерттеумен шұғылданатын ғылым.
А. Климаттық геомарфология
Б. Құрлықтық геомарфология
В. Жалпы геоморфология
С. Палеогеоморфология
Е. Жалпы гидрология
13. Ең алғаш бедердің даму заңдылықтары 18- ң орта шенінде қай ғаламның еңбектерінде қаралған.
А. М.В. Ломоносов
Б. Ш.Уәлиханов
В. В.Дэвис
С. В.Пенк
Е. Л.С.Берг
14. Геоморфология нешінші ғасырларда дербес ғылым болып қалыптаса бастады.
А. 19- 20ғ
Б. 15-16ғ
В. 18-19ғ
С. 11-13ғ
Е. 14-17 ғ.
15. Х – ғ орта кезінде алғаш рет Іле Алатауының орографиялық сипаттамасын берген ғалымдарды атаңыз
А. П. Семенов , Ш. Уалиханов
Б. В. Ломоносов, В. Дэвис
В. В. Пенк, Ибн- Батута
С. П. Герасимов, К Марков
Е. Л.С. Берг., А.В. Потанин
16.Жер қыртысының әр бөлігінің ең алдымен биіктеп, жоғары көтерілуінен таулар пайда болуын және одан кейін бір қалыпты төмендеуіне сәикес жазықа айналуын географиялық орамын деп атаған ғалым.
А. В. Дэвис
Б. В. Пенк
В. В. Ломоносов
С. Ш. Уалиханов
17. В. Пенк тау беткейлерін неше түрге бөлді.
А. 3
Б. 4
В. 2
С. 5
18. Эндогендік және экзогендік процестердің өзара қарым қатынасынан әрекетінен қалыптасқан құрлық беті және мұхит түбі пішіндерінің жиынтығы не деп аталады.
А. Бедер
Б. тау
В. пішін
С. Беткей
Е. Қабық
19. Бедердің сыртқы бейнесін, оның пішін бейнелейтін ғылым.
А. Морфография
Б. Морфометрия
В. Морфология
С. Геоморфология
Е. Метоморфозия
20. Бедерге сандық сипаттама беру не деп аталады.
А. Морфометрия
Б. Морфография
В. пішін
С. Бедер
Е. Геометрия
21. Жер бетінің жүздеген мың, тіпті миллондаған шаршы километр ауқымын қамтитын пішін.
А. Планеталық пішін
Б. Мегапішін
В. Макропішін
С. Мезопішін
Е. Микропішін
22. Планеталық пішіндерге жататындар.
А. Материктер,геосинклиндік белдеу,мұхит жотасы.
Б. Эрозиялық қазбалар,ұсақ құм төбелер
В. Жыралар сайлар
С. Жеке аңғарлар, ірі аккумуляциялық пішіндер
Е. Бархандар, құмдар
23. Жүздеген және ондаған мың шаршы километр ауқымды қамтитын пішін атаңыз.
А. Мегопішіндер
Б. Макропішіндер
В. Нанопішіндер
С. Микропішіндер
Е.Мезопішіндер
24. Мегопішіндердің Құрамдас бөлігі.Олардын аумағы жүздеген, мыңдаған кейде он мыңдаған шаршы километрге дейін жететін пішінді атаңыз.
А. Макропішін
Б. Планенеталық пішін
В. Мезопішін
С. Нанопішін
Е. Микропішін
25. Макропішіндерге жататын аймақтарды атаңыз.
А. Іле Алатауы, Күнгей және Теріскей Алатауы, Ысттықкөл ойысы
Б. Гималай, Альпі немесе Кавказ тауы жүйелері
В. Карст шұңғырлары, Эрозиялық қазбалар
С. Шалғындық төбешіктер, кеміршектердің індері
26. Аумағы әдетте бірнеше шаршы километр немесе ондаған шаршы километр пішін.
А. Мезопішін
Б. Макропішін
В. Микропішін
С. Нанопішін
27. Жотаның тарамдары, жырлар, сайлар жеке аңғарлар, ірі аккумуллциялық пішіндер қай пішіндерге жатады.
А. Мезопішін
Б .Нанопішін
В. Мегапішін
С .Макропішін
28. Ірі пішіндердің болшегі болып саналатын, кішігірім кедір – бүдыр түрлкрі не деп аталады.
А. Микропішіндер
Б. Планеталық пішін
В. Нанопішін
С .Мегапішін
29. Карст шұңғырлар, эрозиялық қазбалар, ұсақ құмтөбелер, көлдеулер қайсы пішінге жатады.
А. Микропішіндер
Б .Мезопішіндер
В .Нанопішіндер
С .Мегапішіндер
Е. Мазопішін
30. Макро- мезо және микропішіндердің үстін шиеліндіріп бөлшектеитін өте ұсақ кедір – бұдыр пішінді атаңыз.
А. Нанопішін
Б .Мезопішін
В .Макропішін
С .Микропішін
Е. Мазопішн
31. Шалғындық төбешіктер, ұсақ жемірілген қазандылар, кеміргіштердің індері, құм шағалдардың бетінде дамыған құм
иректер қайсы пішінге жатады.
А. Нанопішін
Б .Планеталық пішін
В .Мезопішін
С Микропішін
32. Сырт бейнесі жұмыр, беткейлері жайпақтау, салыстырмалы биіктігі 200м-ден аспайтыншағын оң бедер пішіндерді не дейміз.
А. Төбелер
Б .Қыраттар
В .Қырқа
С .Таулы қырат
33. Үстірт көзі қай тілден шыққан.
А. Француз
Б .Грек
В .Латын
С .Неміс
Е.Ағылшын
34. Жазық бағытта жатқан тау жыныстар қабаттарынан құралған тегіс бетті көтеріңкі жазықтар не деп аталады.
А. Үстірттер
Б .Төбелер
В .Таулар
С .Таулы қыраттар
Е. Ойлар
35. Көлденең қймасы трапеция тәрізді, ұзыннан- ұзақ жайғаса созылған, енсіз шағын қыратты не деп атайды.
А. Қырқа
Б .Қырат
В .Жайпақ таулар
С .Үстірт
Е. Аласа таулар
36. Мейлінше енсіз, тізбектеле созылып жатқан, көлденең қймасы үшбырышты, сүиір ұштары үшкір тістерге ұқсап иірімделген қыраттық аласа түрін не деп атаймыз.
А. Жал
Б .Қырқа
В .тау
С .жон
Е. Беткей
37. Беткейлері көлбеу , етегі айқын білінбейтін ұзыннан – ұзақ созыла орнаоасқан жұмыр баурайлы төбелердің бел – белестің бір
түрі.
А.Жон
Б .Жайпақ таулар
В .Үстірттер
С .Төбелер
Е. Қыраттар
38. Кең ауқымды бір шама тегіс немесе белесті келген жайпақ жатқан дефармацияға ұшыраған таулы өлке.
А. Жайпақ таулар
Б . Таулы қырат
В . Қатпарлы таулар
С . Жақпарлы таулар
Е . үстірттер
39. Жоғары биіктіке (8000м-ге және одан жоғары) көтерілген қатпарлы және қатпарлы – жақпарлы аймақтар.
А. Таулар
Б . Қыраттар
В .Үстірттер
С .Аласатаулар
Е . Шыңдар
40. Памир тауындағы ең биік шыңды атаңыз.
А . Жеңіс
Б . Коммунизм
В . Эверест
С . Чогори
Е . Ключи
41. Биіктігі 8611м Чогори шыңы қай тауда орналасқан.
А . Қарақораы
Б . Гималай
В . Тянь- Шань
С . Памир
Е . Альпі
42. Таулар жаралу тегі жағынан неше түрге бөлінеді.
А . 3
Б . 2
В . 4
С . 5
Е . 10
43. Тау жыныстарының бастапқы жазық бағыттағы жату жағдайының бүзылуы не деп аталады.
А . Дислокация
Б . Дефармация
В . Дефляция
С . Деструкция
Е . Экструзия
44. Жанартау өңешінен төгілген магманың суып қатаиюы.
А . Эфузиялық
Б . Экструзиялық
В . Интрузиялық
С . Эксплозициялық
Е . Магмалық
45. Эффузия қандай мағына береді.
А . Жайылу
Б . Жарылу
В . Шөгу
С . Бөліну
Е . Көтерілу
46. Магманың жер бетіне шығып үлгермеген тау жынысы.
А . Интрузиялық
Б . Эфузиялық
В . Жанартаулық
С . Магмалық
Е . шөгінді
47. Саңырауқұлақ пішінді, үсті күнбез тәріздес, асты тегіс магма шоғырлары.
А . Лакколиттер
Б . Баталиттер
В . Сығылмалар
С . Тастамыр
Е . Күнбез
48. Лакколиттерден басқа жер қыртысындағы тастамыр тәріздес...
А . Интрузиялық шоғырлар
Б . Эфузиялық шоғырлар
В . Баталиттер
С . Вулкандар
Е . Сығылмалар
49. Қабырға тәрізді тік жатқан тақташа пішіндес қабырға не деп аталады.
А . Сығылма
Б . Тастамыр
В . Плита
С . Платформа
Е . Тектоника
50. Арнайы жанартану деген не.
А . Эффузиялық магматизм
Б . Булканизм
В . Жанартау
С . Кратер
Е . Геизер
51. Қышқыл лапариттік лавалардың сығымдала көтерілуі.
А . Экструзиялық
Б . Лавалық
В . Эндогендік
С . Экзогендік
Е . Магмалық
52. Жарылстар мен қопарылыстардың кеңінен етек алуы.
А . Эксплозиялық әрекет
Б . Эфузиялық
В . Интрузиялық
С . Вулкандық
Е . Экструзиялық
53. Қалқанды жанартаулардың кең тараған жері.
А . Исландия аралы
Б . Греландия аралы
В . Жаңа Зеландия
С . Жаңа жер аралы
Е . Курил
54. Көтерілген сүиық лава тасқындардың лақылдай төгілуі.
А . Эфузиялық
Б . Интрузиялық
В . Қалқанды
С . Вулкандық
Е . Магмалық
55. Жанартаулардың қалыптасқан кезінде лавалардың жайбарақат төгілуі не деп аталады.
А . Эксплозия
Б . Жанартаулық
В . Гизерлік
С . Интрузиялық
Е . Экструзиялық
56.Жанартау төбесінде тостаған тәрізді кішігірім жер не деп аталады.
А. Кратер
Б . Ойыс
В . Платформа
С . Үңгір
Е . Көмекеи
57. Көзелікткер ірі жанартаулардың қай жерінде дамыған.
А . Беткейлерінде
Б . Етегінде
В . Шыңында
С . Алдында
Е . Артында
58. Мауна – лоа көзелігінің диаметрі.
А . 2400м
Б . 2000м
В . 1900м
С . 2300м
Е . 2500м
59. Гавай және Исландия лава тасқындарының ұзындығы.
А . 60- 70 м
Б . 50- 60 м
В . 40- 50 м
С . 20-30 м
Е . 30-40 м
60. Лава арасынан атқылап шыққан шоқы тәрізді үйінділер.
А . Горнито
Б . Грот
В . Пішін
С . Магма
Е . Газ
61. Атқыламай бір қалыпты шыққан газ.
А . Фумарало
Б . Лава
В . Тектоника
С . Магма
Е . Метаморф
62. Лаваның жайылған (аймағы)
А . 565км2
Б . 490км2
В .180км2
С . 380км2
Е .250км2
63. Лаваның ішіндегі зат қалай аталады.
А . Грот
Б . Лавалық бармақ
В . Микрорлыф
С . Горнито
Е.
64. Лаваның көлемі.
А . 12км2
Б . 18км2
В . 20км2
С . 32км2
Е . 30км2
65. Жанартаудың қопарылу теңіздегі сунамидің биіктігі.
А . 300м
Б . 700м
В . 100м
С . 1000м
Е . 200м
66. Жанартау аймақтарында жер бетіне ыстық су мен бу атқылап тұратын көздер.
А . Гейзер
Б . Магма
В . мантия
С . Лава
Е . Вулкан
67 . Мұхит түбіндегі оңашаланған су асты жанартаулары.
А . Гайота
Б . Бранц
В . Бранкостар
С . Эффуэия
Е . Қайран
68. Тынық мұхит ауқымында қанша су асты жанартаулары кездеседі.
А . 3000 - астам
Б . 1000 – астам
В . 700- ден астам
С . 300 - ден астам
Е . 500- астам
69. Үшінші жанартау белдеу.
А . Жерорта теңізінен Индонезияға дейін
Б . Қара теңізден Европаға дейін
В . Азов теңізінен Үндістанға дейін
С . Баранец теңізінен Африкаға дейін
Е. Толқымалы
70. Жер бетіне су буы шоғырлары мен газдар кейде лаймен қоса тау жыныстары дүркін – дүркін атқылап шығуы.
А . Лайлы вулканизм
Б . Магматизм
В . Риттер
С . Сальза
Е . Магма
71. лаймен бірге шығатын газ бен су мөлшері артығырақ болса, жер бетінде көлшік тәрізді түтік пайда болады.
А .Сельза
Б . Вулкан
В . Ядро
С . Мантия
Е . Лава
72. Лайлы төбешікткрдің биіктігі.
А . 1-10м
Б . 1-5м
В . 1-7м
С . 1-4м
Е . 1-5м
73. Лайлы төбешіктердің диаметірі қанша.
А . 20-30м
Б . 10-15м
В 5-12м
С 35- 45м
Е 30-40м
74. Сақиналы құрлымдар жаратылысына қарай нешеге бөлінеді.
А . 2
Б . 5
В . 3
С .4
Е . 6
75. Сақиналы құрлымдарды римдіктер қалай атаған.
А . Плутон
Б . Марс
В . Сатурин
С . Нептун
Е . Шолпан
76. Қазіргі уақытта шама мен қаншаға жуық метеориттік
Кратерлер толық белгіленген.
А . 150
Б . 200
В . 100
С . 50
Е . 80
77. Солтүстік Америкада метеориттік кратерлер саны
А . 62
Б . 49
В . 35
С . 50
Е . 60
78. Еуропада метеориттік кратерлердің саны.
А 30
Б . 20
В . 10
С . 15
Е . 45
79. ТМД –ғы әртүрлі сақталған метеориттік кратерлер саны.
А. 29
Б . 30
В . 35
С . 15
Е . 10
80.Алдын ала жерасты дүмпулері қалай аталады.
А . Форшок
Б . Шок
В . Фор
С . Афтер
Е . Катер
81. Мұхит түбіндегі жер сілкіністерінен кейін пайда болған толқын.
А . Цунами
Б . Безуви
В . Тайфун
С . Бриз
Е . Жел
82. Литосфераның беткі бөлігі
А . Жер қыртысы
Б . Мантия
В . Ядро
С . жер бедері
Е .
83. Құрлыққа жалғасқан теңіз суымен шайылып жатқан шет.
А . Материктік қайраң
Б . Беткей
В . Етек
С . Доға
Е . Жаға
84. Материктік беткей төмен қарай неше метрге құлайды.
А . 2000- 3000м
Б . 1000- 1500м
В . 500- 1000м
С . 400- 800м
Е . 500- 600м
85. Мұхит жағалауларында қайраңның ені
А . 800- 1000км
Б . 400- 600км
В . 2000- 3000км
С . 500- 1000км
Е . 500-800км
86. Мұхиттық жотолар астындағы жер қыртысының түрі.
А . Релфтогендік
Б . Тектоникалық
В . Экзогендік
С . Эндогендік
Е . Аккумлияциялық
87. Терең сулы мұхиттық науалар ұзындығы.
А . 2000-4000
Б . 1000-1500
В . 3000-2500
С . 3500-5000
Е . 1500-2000
88. Жер қыртысының қозғалмалы аймағы.
А . Геосинклиндік
Б . Пларформалық
В . Тектоникалық
С. Сеисмикалық
Е . Геологиялық
89. Бедер құратын факторлар.
А . Климат
Б .Ауа массаы
В . Атмосфера
С . Ауа райы
Е . Церкуляция
90. Климат неше түрге бөлінеді.
А. 3
Б. 4
В. 5
С. 10
Е. 11
91. Қарлы климат
А. Нивалдық климат
Б. Ылғалды климат
В. Құрғақ климат
С. Полярлық климат
Е. Қоңыржай климат
92. Ылғалды климат
А. Гумидтік
Б. Аридтік
В. Құрғақ
С. Қоңыржай
Е. Полярлық
93. Құрғақ климат
А. Аридтік
Б. Нивалдық
В. Гумидтік
С. Полярлық
Е. Арктикалық
94. Үгілудің түрлері қанша
А. 3
Б. 2
В. 4
С. 6
Е. 5
95. Үгілген тау жыныстарының жиынтығы
А. Үгілу қабығы
Б. Латеориттік қабық
В. Химиялық
С. Органикалық
Е. Биологиялық
96. Беткейлер ұзындығына қарай нешеге бөлінеді
А. 3
Б. 5
В. 6
С. 10
Е. 11
97. Ұзын беткейлер қанша метр
А. 50-500 м
Б. 100-150 м
В. 200-300 м
С. 350-400 м
Е. 25- 45 м
98. Тау жыныстары блоктарының беткей бойымен төмен ауысып сырғуынан пайда болған беткей
А. Блоктар қозғалыстары
Б. Гравитациялық
В. Борпылдақ
С. Делювилік
Е. Аллювилік
99.Сусымалы беткейлердің пайда болуы неге байланысты
А. Физикалық
Б. Химиялық
В. Биологиялық
С. Механикалық
Е. Органикалық
100. Тік жарлы беткейлерден опырыла құлаған қар массаларын не деп атайды
А. Қар көшкіндері
Б. Сусымалы
В. Жылжымалы
С. Құламалы
Е. Опырпмалы
101. Пндименттер жүйелерінің «тау бөктеріндегі баспалдақтар»түрінде қалыптасу алғаш рет зерттеген ғалым.
А. В. Пенк
Б. В. Бошинина
В. Пиотровский
С. Варениус
Е. Максаковский
102. Л Кинк Африка платформасын тістелеу беттерінің қанша деңгейін бөліп көрснткен.
А. 5
Б. 4
В. 2
С. 3
Е. 6
103. Қазақтың ұсақ шоқылы өлкесі.
А. Сарарқа
Б. Бетпақдала
В. Тұран
С. Үстірт
Е. Батыс сібір
104. Сарарқаның оқшау таулары.
А. Баянауыл, Шыңғыстау
Б.Ұлытау ,Алатау
В. Саян, Алтай
С. Тарбағатай, Алатау
Е. Қаратау, Мұғалжар
105.Уақытша ағын сулар әрекетінен пайда болған бастапқы эрозиялық пішінднр.
А. Жылғалар
Б. Атырау
В. Қолат
С. Қайраң
Е. Суайырық
106. Жылғалардың тереңдігі қанша.
А. 3 -30 см
Б. 3- 90 см
В. 4- 50 см
С. 4- 40 см
Е. 4-10 см
107. Өзен аңғарының беткейінде кішірек эрозиялық пішіннен түзілетін жыра.
А. Жағалық
Б. Түптік
В. Қосымша
С. Орталық
Е. Аймақтық
108. Жыраның дамуын С.С Соболев қанша кезеңге бөлген.
А. 4
Б. 3
В.2
С. 6
Е.5
109. Жыраның дамуын 4- кезеңге бөлген ғалым.
А. С.С. Соболев
Б. В. Пенк
В. Н. В. Боииенина
С. Плотровский
Е. Вернадский
110. Оңтүстік Қазақстанның тау етегінде жыраларды 4- түрге бөлген ғалым.
А. М. Жандаев
Б. С.С. Соболев
В. В. Пенк
С. Варениус
Е. Вернадский
111. Алмұрт тәрізді жыраның ұзындығы.
А. 50 – 100м
Б. 60 – 70 м
В.50 – 80 м
С. 65 – 70 м
Е.50 - 60 м
112. Тегіс түпті жыраның тереңдігі.
А. 3 – 8 м
Б.5 – 6м
В. 6 – 4 м
С. 7 – 8 м
Е. 4 – 5 м
113. Сай тәрізді жыраның ұзындығы.
А. 1 км
Б. 5км
В. 3км
С. 4км
Е. 6 км
114. Сел тасқыны көбірек байқалатын аймақ.
А. Батыс , Европа, АҚШ, Жапония
Б. Алжир, Сахалин
В. Египет, Эстония
С. Австралия, КХДР
Е. Эфиопия, Нигерия
115. Сай тәрізді жыраның тереңдігі.
А. 10 – 25 м
Б. 15 -20 м
В. 20 – 30 м
С. 40 – 50 м
Е. 25 – 30 м
116. Қазақстанда сел құбылысы жиі болып тұратын аймақ.
А. Тарбағатай, Алтай
Б. Көкшетау, Ұлытау
В. Сарарқа, Үстірт
С. Тянь – Шань , Ақтау
Е. Мұғалжар, Жамбыл
117. Алматыда селден қорғау бөгеті қашан салынды.
А. 1966 ж
Б. 1970 ж
В. 1971 ж
С. 1967 ж
Е. 1969 ж
118. Тау жыныстарының су ағындары әсерінен шайылуы.
А. Эрозия
Б. Меандр
В. Лесс
С. Ойыс
Е. Мия
119. Өзендер мен жылғалар суы құйылатын су қоймасының деңгейі.
А. Эрозия базисі
Б. Флювийлік прошестер
В. Үиінді
С. Тор қадамы
Е.Төбешік
20. Өзен аңғарының сол өзен тасыған кезінде субасып кететін бөлігі.
А. Жайылма
Б. Аңғар
В. Арна
С. Сала
Е. Терраса
121. Тегіс немесе аздаған егістігі бар аңғардың беткейлер шегінде сатыланып орналасқан алаңдар.
А. Терасалар
Б. Жайылма
В. Аңғар
С. Арна
Е. Сала
122. Өзен аңғарының екі жағалауын оқшаулап шектейтін, егістігі өзен арнасына бағытталған көлбеу жазықтық.
А. Аңғар беткейі
Б. Терраса
В. Арна
С. Сала
Е. Жайылма
123. Өзен суы үнемі үздіксіз ағатын аңғар Табанының ең тереңделген бөлігі.
А. Арна
Б. Саға
В. Аңғар
С. Рерраса
Е. Жайылма
124. Арнаның ең терең нүктелерін бірікітіретін иректелген сызық.
А. Тальва
Б. Қолат
В. Қайран
С. Айдын
Е. Айлақ
125. Жайылманың бір бөлігі, өзен қолтықтарымен немесе салаларымен қоршалған өсімдік жамылғысымен бекітілген орнықты.
А. Арал
Б. Қалдық
В. Сала
С. Шығанақ
Е. Түбек
126. Өзеннің негізгі арнасы мен өзенің бөлініп қалған ескі өзен арасындағы жайылманың бір бөлігі.
А. Қалдық
Б. Жағажай
В. Жеңсала
С. Шығанақ
Е. Өзек
127. Аралмен бөлінген өзеннің бір бөлігі.
А. Жеңсала
Б. Жағажай
В. Жайылма
С. Терраса
Е. Арна
128. Өзеннің негізгі арнасынан алысырақ кеткен және одан несіздігі, тереңдігі, ағысымен жылдамдығымен ерекшеленетін бөлігі.
А. Сала
Б. Арна
В. Жайылма
С. Қолат
Е. Өзек
129. Өзен жағасына терең біріккен өзен құрлымы.
А. Шығанақ
Б. Қайыр
В. Түбекше
С. Сала
Е. Қалдық
130. Өзен арнасының саяз бөлігі , су тартылған кезде құрғақ аралға айналады.
А. Қайыр
Б. Сала
В. Арна
С. Терраса
Е. Қалдық
131. Кең тегіс келген, өзен тасындыларынан құралған өзен жағалауындағы жолақ.
А. Жағажай
Б. Түбекше
В. Қайыр
С. Шығанақ
Е. Сала
132. Өзен арнсына сұғына кіріп жатқан құм шөгіндісі.
А. Түбекше
Б. Қайыр
В. Жағажай
С. Шығанақ
Е. Бұғаз
133. Өзеннің ырғақты түрде ирелеңденуі.
А. Меандр
Б. Шнор
В. Жал
С. Иін
Е. Мойын
134. Меандрдың түрлері
А. 2
Б. 4
В.3
С. 5
Е. 6
135. Жайылманың морфологиялық жіктемесін алғаш рет жасаған.
А. В. Р. Вильямс
Б. Р.А. Елековский
В. С.С. Соболев
С. В. Пенк
Е. М. Жандаев
136. Климат ауытқуына және оған сәйкес жауын – шашынның молаюына байланысты пайда болады.
А. Терраса
Б. Аңғар
В. Меандр
С. Түбекше
Е. Жағажай
137. Терраса латын тілінен аударғанда қандай мағына береді.
А. Жер
Б. Бедер
В. Пішін
С. Ойыс
Е. Қатпар
138. Қалыптасу тегіне қарай терраса нешеге бөлінеді.
А. 2
Б. 4
В.3
С. 5
Е.7
139. Тау жыныстарына немесе геологиялық құрлысына байланысты террасаның бөлінуі.
А. 3
Б.5
В.4
С. 6
Е.7
140. Екі жағы тік құламалы тар аңғар.
А. Саңылау
Б.Шатқал
В. Коньон
С. Аңғар
Е. Өлке
141. Қазақстанда терең Каньондар дамыған аймақтар.
А. Іленің саласы , Шарын өзені бойында
Б.Іле Алатауы
В.Жетісу
С. Балқаш маңы
Е.Шу өзені
142. Тау жотасын жарып өтетін аңғарлар.
А. Көлденең аңғар
Б.Бойлық аңғар
В. Ашық аңғар
С. Тұйық аңғар
Е. Жоталы аңғар
143. Жоталармен жарыса жатқан аңғарлар.
А. Бойлық аңғарлар
Б. Көлденең аңғарлар
В. Ашық аңғар
С. Тұйық аңғар
Е. Жоталы аңғар
144. Көлденең жатқан жастау жотасын бірте – бірте тілгілеп өтуі нәтижесінде түзіледі.
А. Ашық аңғар
Б. Тұйық аңғар
В. Көлденең ақғар
С. Бойлық аңғар
Е. Жоталы аңғар
145. Терең , тар және жағалары тік болатын аңғар.
А. Таулы ағңар
Б. Ашық аңғар
В. Көлденең аңғар
С. Бойлық аңғар
Е. Жазықтық аңғар
146. Кең, жағалары жайпақ көлбеу немесе сатылы болатын аңғар.
А. Жазықты аңғар
Б. Бойлық аңғар
В. Таулы аңғар
С. Ашық аңғар
Е. Жоталы аңғар
147. Тау өлкелерінде мұздық әрекеті нәтижесінде пайда болатынаңғар.
А. Мұздық аңғар
Б. Көмбе аңғар
В. Су асты аңғар
С. Жазықты аңғар
Е. Жоталы аңғар
148. Көмбе аңғарлар жиі кездесетін аймақ.
А. Сарыарқа
Б. Бетбақдала
В. Мойынқұм
С. Үстірт
Е. Балхаш маңы
149. Шектес жатқан бірінші өзеннің ағын суының екінші өзенге қосылып ағуы.
А. Қосылу құбылысы
Б. Эрозия құбылысы
В. Бүйірлену құбылысы
С. Аңғардың тарылуы
Е. Меандр қалыптасуы
150. Атырау аймағының зоналары саны.
А. 5
Б.4
В.2
С. 3
Е.6
151. Жұқа, сазды материалдан құралған атырау бөлігі кең дамыған аймақ.
А. Еділ , Жайық,Терек
Б. Кубань, Сырдария
В. Амудария, Іле
С. Шу, Торғай
Е. Еділ, Есіл, Шу
152. Құрлықтағы тұйық су қоймасы.
А. Көл
Б. Батпақ
В. Мұздық
С. Өзен
Е. Теңіз
153. Грабендік көлдер.
А. Байкал, Танганьика, Телецк
Б. Балқаш, Байкал
В. Балқаш, Онега
С. Каспий Виктория
Е.Чад, Жоғарғы көл
154. Мұздықтың көлдер.
А. Американдағы ұлы көлдер
Б. Ресей көлдері
В. Жапония көлдері
С. Сахалин көлдер
Е. Батыс Европа көлдері
155. Тұнба тұзды, кең ауқымды көлдер.
А. Каспий, Арал
Б. Байкал, Ыстық көл
В. Зайсан, Онега
С. Лодога, Виктория
Е. Чад, Балқаш
156. Көл суының ащы – тұшылығы неге байланысты.
А. Аймақтық климатына
Б. Жер бедеріне
В. Табиғатына
С. Геологиялық құрлысына
Е.Географиялық орнына
157. Каспий теңізінің аумағы.
А. 371000км 2
Б.31500км2
В.17400км2
С. 381000км2
Е.19800км2
158. Тау жыныстарының суда еруіне және онымен байланысты химиялық процестерден руындайтын процестер.
А. Карст
Б. Гипс
В. Лесс
С. Даломит
Е. Лаколит
159. Қазақстанда карст пішіндері қай аймақта тараған.
А. Қаратау жотасы, маңғыстау және Үстірт жазығы
Б. Ұлытау, Тұран ойпаты
В. Жамбыл, іле Алатауы
С. Алтай – саян таулары
Е.Табағатай, Тянь – Шань
160. Көлденеңі ондаған километірге жететін, табаны тегіс жан – жағы тік, тұйық ойпаңдар.
А. Оймауыттар
Б. Карст
В. Суайрық
С. Сталаттит
Е. Лаколит
161. Жарықшақтар бойымен шайылып шыққан ертінді материал саздық және құмайыттық бөлшектердің механикалық шайылуы.
А. Суфозия
Б. Сталаттит
В. Даломит
С. Гипс
Е. Карст
162. Қар шекарасының ең биік жері.
А. Тропикалық белдеу
Б. Арктикалық белдеу
В. Экваторлық белдеу
С. Қоңыржай белдеу
Е. Субарктикалық белдеу
163. Жер бетінде ұсақ уақыттар бойына сақталған кристалды мұз қоры.
А. Мұздық
Б.Қар
В. Жаңбыр
С. Бұршақ
Е. Тұман
164. Мұздық массасының еру және булану арқылы кему.
А. Абляция
Б. Аккумуляция
В.Хирн
С. Мунатаки
Е. Оазис
165. Тасты сілемдердің мұздық бетінде оқшауланып көрініс беруі.
А. Муыатаки
Б. Абляция
В. Хирн
С. Оазис
Е. Аккумулация
166. Жер бетінде мұздықтар көмкерген алқаптың жалпы ауқымы.
А. 16 млн км2
Б.15млн км2
В. 14 млн км2
С. 13 млн км2
Е. 10 млн км2
167. Мұздық аумағы ең аз материк.
А. Африка
Б. Австралия
В. Атарктида
С. Евразия
Е. Солтүстік Америка
168. Гренландия мұздығының аумғы.
А. 1,7 млн км2
Б. 1,5 илн км2
В. 1,4 млн км2
С. 1,8 млн км2
Е. 1,3 млн км2
169. ТМД- да артикалық және таулы аймақтарында кездесетінмұздықтар саны.
А. 28000
Б.15000
В.2000
С. 25000
Е.21000
170. Бүкіл жер бетіндегі мұздық пен мәңгі қардың жалпы көлемі.
А. 27 – 30 млн км 3
Б.20 – 30 млн км 3
В.29 – 30 млн км3
С. 25 – 28 млн км 3
Е.23 – 35 млн км 3
171. Қар және жауын – шашын өте мол жағдайда пайда болатын мұздық.
А. Аңғарлық мұздық
Б. Қарлық мұздық
В. Құламалы мұздық
С. Аспала мұздық
Е. Ілінбелі мұздық
172. Мұздықтардың бұзу әрекеті.
А. Экзарация
Б. Трог
В. Берг
С. Шрунда
Е. Эквирлен
173. Экзарациялық латынша мағынасы.
А. Жырту
Б. Жару
В. Бұзу
С. Уату
Е. Үзу
174 Трог Түбінде көлденең тұрған түпкі кертпеш шығыңқылар.
А. Ригел
Б. Морена
В. Фирн
С. Меандыр
Е. Экзорация
175. Биіктігі 2 – 30м жететін қабат – қабат флювогляциялдық шөгінділерден тұратын төбелер.
А. Кама
Б. Друммина
В. Зандр
С. Меандр
Е. Лесс
176.100 м- ден 2 – 3 км – ге дейін ассиметриялы тәрізді созылған дөңдер
А. Друмлина
Б. Заңдр
В. Лаколит
С. Меандр
Е.Кама
177. Друминдік ландшафттараған аймақ.
А. Санкт - Петербурк
Б. Ленинграт және Латвия
В. Самара және Омбы
С. Краснаярск, Литва
Е. Орынбор, Самара
178. Негізгі маренаның сырт жағындағы құм, қиыршық тас, малтатас үйіндісінен қалыптасқан жазықтар.
А. Заңдыр
Б. Друммина
В. Лесс
С. Лаколит
Е. Меандыр
179. Платина шашылымдары қай жерде кездеседі.
А. Канада
Б. Мексика
В. Аргентина
С. Венесуела
Е. Колумбия
180. Кама сөзінің неміше мағынасы.
А. Қырқа
Б. Төбе
В. Құм
С. Бедер
Е. Қатпар
181. Тау жыныстарының температура мөлшері ұзақ уақыт теріс күйде болуы.
А. Мәңгі тоң
Б. Мерзімдік тоң
В. Маусымдық тоң
С. Климаттық тоң
Е. Грунтты тоң
182.Мәңгі тоңның едәуір аумағы.
А. Канада және Ресей
Б. АҚШ және Мексика
В. Сахалин және Курил
С. Жапония, Тайвань
Е. Кория , Греция
183. Мәңгі тоң Ресей аймағының қанша 0/0 алып жатыр.
А. 50
Б.60
В.70
С. 40
Е.30
184. Желдің әрекетіне байланысты геоморфологиялық процестер мен бедер пішіндері.
А. Эолдық
Б. Аридті
В. Теоктоникалық
С. Беткейлік
Е. Ойпаңдық
185. Желдің қатты берік тау жыныстарды бөліп, қақпалау әрекеті.
А. Эолдық қашалау
Б. Аридік
В. Ярданг
С. Ойпандық
Е. Дефлляция
186 Дефляция нәтижесінде пайда болған бедердің теріс пішіндері.
А. Ярданг
Б. Дефляция
В. Кфразия
С. Эолдық
Е. Аридтік
187. Желдің әрекетінен барналдық топырақтарды үрлепұшырап.
А. Дефляция
Б. Коразил
В. Эолдық
С. Аридік
Е. Ярданк
188. Қырқа құмдардың таралған аймақтары.
А. ОртаАзия, Сахара. Арабия, Австралия
Б. Үндістан, Такламакан
В. Американың оңтүстігі
С. Биік Азия, Батыс Европа
Е. Шығыс Европа, Орта Сібір
189. Теңіздердің, көлдердің және өзендердің жағаларында жел айдап июден пайда болған бедер пішіні.
А. Жағалық шағылдар
Б. Құм шағыл
В. Тасты шағыл
С. Мұзды шақыл
Е. Жартасты шағыл
190. Жағалық шағылдар тараған аймақтар.
А. Балтық теңізі, Лодога Онега, Балқаш, Арал
Б. Байкал, Ыстықкөл
В. Қара теңіз, Азов теңізі
С. Тангоника, Мрамор теңізі
Е. Жоғарғы көл, Байкал, Зайсан
191. Құм шағылдар кездесетін аймақ.
А. Сахара және Орта Азияқұм шөлдер
Б. Такламакан шөлі және Австралия
В. Декан, Гоби шөлдері
С. Альпі маңы, Тұран жазығы
Е. Гоби шөлдері
192. Құм шағалдардың қоректену көзі.
А. Теңіз жағасындағы құмдар
Б. Өзен аңғарындағы құмдар
В. Құмды шөлдер
С. Үстірт құмдары
Е. Өзенді құмды шөлдер
193. Лесс сөзінің неміше баламасы.
А. Жұмсақ болбыр
Б. Қатты
В. Ұсақ, Майда
С. Үлкен ірі
Е. Орта
194. Лесстің өзіне тән қасиет.
А. Шөгу
Б. Көтерілу
В. Үгілу
С. Кебу
Е. Жайылу
195. Лесстің түсі.
А. Ашық сары, сұрғылт, ашық сұр
Б. Күлгін, қоңыр, қызғылт
В. Қа сары, қызыл, күлгін
С. Каштан, сары, ақсары
Е. Қара
196. Лесс және лесске ұқсас тау жыныстарының аумағы.
А. 13 млн км2
Б.15 млн км2
В. 10 млн км2
С. 18 млн км2
Е. 11 млн км2
197.Түбі теп – тегіс, өсімдік өспейтін, мезгіл - мезгіл кеуіп қалатын саз көмейіктің жазық түбі.
А. Тақыр
Б. Қолат
В. Бедер
С. Қайраң
Е. Оазис
198. Бедленд сөзінің аудармасы.
А.Жарамсыз жер
Б. Қара топырақты жер
В. Тегіс жер
С. Ойнақ
Е. Ойыс жер
199. Орта Азияда және Қазақстанның оңтүстігінде шөл және шөлейт аймақтарында ұшырасатын қыраттар шоғыры.
А. Адар
Б. Сай
В. Ойпат
С. Қыр
Е. Дала
200. Шөлді ландшафта жиі кезддесетін бедер пішіндері.
А. Сор
Б.Адыр
В. Қыр
С. Құм
Е. Адырлық
Достарыңызбен бөлісу: |