Лекция 4. Өлшеу құралдары.
Лекцияның мазмұны
1 «Өлшеу құралы» ұғымы
2 Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамалары
3 Өлшеу құралдарының жіктелуі
Лекцияның қысқаша конспекті.
Өлшеу құралы, біріншіден, нормаланған метрологиялық сипаттамаларға ие болу керек. Нормаланған метрологиялық сипаттамалар - өлшеу құралының осы тирінің, өлшеу құралының нормативтік құжатында тағайындалған метрологиялық сипаттамаларының жиынтығы б.т.
Екіншіден, анықтамаға сәйкес, өлшеу құралы шама бірлігін сақтай немесе ұдайы қайталай алады (қайталауды «біледі»).
Үшіншіден, сақталатын бірлік өз мөлшерін өзгертпейді.
Аталған факторлар өлшеу жүргізуді орындауға мүмкүндік береді, яғни техникалық құралды өлшеу құралы қылады.
Өлшеу құралының метрологиялық сипаттамасы - өлшеу құралының қасиеттерінің біреуінің сипаттамасы, өлшеу нәтижесіне және оның қателігіне әсер етеді.
Нормаланатын өлшеу құралының метрологиялық сипаттамасы – нормативтік құжаттармен тағайындалған метрологиялық сипаттамалар.
Эксперимент арқылы анықталған метрологиялық сипаттамаларды өлшеу құралының действительный метрологиялық сипаттамалары деп атайды.
Өлшеу құралдарының
нормаланатын метрологиялық сипаттамалары.
ГОСТ 8.009 –ға сәйкес өлшеу құралдарының нормаланатын метрологиялық сипаттамаларына жатады:
шкаланың ұзындығы;
шкала бөлігінің бағасы;
өлшеу құралының корсетуінің вариациясы;
өлшеу диапазоны;
өлшемнің номинал мәні;
өлшеу құралының сезгіштігі (сезімталдығы);
өлшеу құралының сезгіштік табалдырығы;
өлшеу құралының дәлдігі;
өлшеу құралының тұрақтылығы.
Өлшеу құралы неғұрлым жоғары дәлдікпен өлшейтін болса, ол үшін соғғұрлым коп метрологиялық сипаттамалар ноормаланады.
Достарыңызбен бөлісу: |
