Лекциялық сабақтар 1-тақырып. Адам организмінің өсуі мен дамуының негізгі заңдылықтары

15 
қантамырлар жүйелерінің қызметін бұзады. 4-5 жыл бойы 120 децибел шуда еңбек еткен адамның жүйке 
жүйесінде кемшіліктер п.б.: ұйқысы бұзылады, басы ауырады, зат алмасуы әлсірейді. 
Есту кемшіліктерінің адын алу үшін дыбыс гигиенасының талаптарын орындау қажет. Әсіресе 
мектепте гигиеналық талаптарды сақтаудың маңызы зор. Мектептегі шуды азайту үшін оның ауласының 
көше жағын қорғаныс аймағына айналдырып, оған 5 қатар ағаштар мен бұталар отырғызады. 
Есту қабілеті төмен оқушыларды алдыңғы қатардағы партаға отырғызған жөн. мектеп үйінің шулы 
бөлмелерін (спорт залы, шеберханалар) негізгі оқу бөлмелерінен бөлек алыс орналастырылады. Балалар 
жұмыс істеп жатқан шеберханаларда, шулы жерлерде әр 30-50 минөт сайын 10-15 минөтке созылатын 
үзіліс жасау керек. 
6-7 жаста мектепке барар алдында емханаларда баланың есту қабілетін тексереді, балалар 
бақшасына баратын балаларды мектеп алдындағы тексеру кезінде балалар бақшасының комиссиясы 
тексереді. 
Қатты дауысты музыканы тыңдау мөлшері 7-10 жаста 30 мин, 11-16 жаста 1-1,5 сағ, 17-20 жаста 
1,5-2 сағ. 
Дәм сезу, иіс сезу және тері анализаторлары. Олардың жас ерекшеліктері 
 
Дәм және иіс сезу анализаторлары тағамдық заттар мен қоршаған ортаның химиялық құрамын 
сезетіндіктен оларды кейде хемосенсорлы жүйелер деп те атайды. 
Дәм сезу анализаторының рецепторлық бөлімі ауыз қуысындағы мүшелердің дәм сезу 
клеткаларымен тығыз байланысты. Ондай клеткалар негізінен тілде орналасқан саңырауқұлақ, жапырақ 
және науа тәрізді дәм сезу бүртіктерімен байланысады. Жекеленген дәм сезу бүртіктері жұмсақ 
таңдайда, кейбір бадамша бездерде, жұтқыншақ пен көмекей қақпағының сілемейлі қабықтарында да 
орналасқан. 
Тәтті заттың әсері тілдің ұшындағы және жан-жағындағы бүршіктері арқылы сезеді. Ащы – тілдің 
түбіндегі бүршіктерімен, қышқыл – тілдің шетімен және көмеймен сезіледі. 

жүктеу/скачать 0.73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: