М. Б. Булатова интернет – журналистика және жаңа медиа
жүктеу/скачать 195.68 Kb.
|
| Материалды беру формасының ерекшеліктері. Ортаның коммуникативтік ерекшеліктерін ескере отырып, желілік журналистикада материалды баяндау стилі ӛзгереді. "Желілік мәтіннің" негізгі ерекшеліктері медиалық орта ретінде желінің ерекшелігімен және монитор экранынан ақпаратты қабылдау ерекшеліктерімен анықталады.
Желілік БАҚ оқырмандарының мінез-құлқы дәстүрлі баспасӛзді тұтынушылардан айтарлықтай ерекшеленеді. Зерттеулер кӛрсеткендей, веб- беттерге кіргендердің кӛпшілігі мәтінмен еркін танысуға артықшылық береді. Мұның себебі, біріншіден, ортаның гипермәтіндік сипаты және үлкен ақпарат массивтері болып табылады, олардың ішінен тек пайдаланушыға қажет нәрсені таңдау қажет. Желі интерактивті ортаны ұсынады, онда жұмыс істей отырып, пайдаланушылар гиперсілтемелерді пайдалана отырып, әртүрлі ақпарат блоктарының арасынан ӛтеді. Пайдаланушы интернетте біраз уақыт ӛткізгеннен кейін, ол желі бойынша навигацияның белгілі бір стилін жасайды, ол алдымен ақпарат пен гиперсілтемелердің үлкен кӛлемін жүгіртеді, содан кейін оны шынымен қызықтырған нәрселерді егжей-тегжейлі зерттей бастайды. Желі бойынша шарлау үшін американдықтар "surf" етістігін пайдаланады. Бұл етістіктің бастапқы мағынасы - "серфингпен айналысу", яғни жылдам, хаотикалық траекториямен қозғалу. Екіншіден, интернет басылымынан ақпаратты визуалды қабылдау қиындықтары. Монитор экранынан мәтінді оқу баспасӛз БАҚ мәтінен оқудан шамамен 25 % баяу жүреді. Сондықтан адамдар монитор экранынан үлкен кӛлемді мәтіндерді оқудан қашады. Әдетте, пайдаланушылар ӛздеріне қызығушылық тудыратын сӛздерді, фразаларды, абзацтарды ғана назар аударып, қалған материалды тез қарап шығумен шектеледі. Сонымен қатар, материалдық сипаттағы қиындықтар бар-интернетті пайдалану кӛп жағдайда біздің еліміздің тұрғындары үшін ӛте қымбат, яғни пайдаланушылар материалды іздеу және қарау үшін уақытпен шектелген. Сондықтан ең аз уақыт ішінде ол барынша ақпарат алуға тырысады. Желілік басылым үшін мәтіндерді жасаған кезде ортаның осы ерекшеліктерін ескеру және веб-беттерді жүгіртпе қарауға жарамды етіп жасау қажет. Оқырманның материалға деген қызығушылығы материалдың мазмұнына да, беру нысанына де байланысты. Мамандар желіде материалды ұсынудың келесі ерекшеліктерін белгілеген. Желілік басылымға арналған материалды бейімдеу кезінде баспасӛз басылымындағы материалмен салыстырғанда мәтін кӛлемін 50% - ға қысқарту қажет. Сондықтан интернет-басылымдарға арналған мәтіндерді жазу стилі кейбір мамандар ерекше сипаттайды. Негізгі ақпараттық жүк тақырыптарға, бірінші және соңғы абзацтарға, сондай-ақ әрбір абзацтың бірінші сӛйлемдеріне түседі. Қағидатты сақтау керек: – бір абзац бір аяқталған ой. Сондай-ақ ұсыныстар құрылымы ӛте қарапайым болуы керек. Шиеленіскен құрылым және күрделі сӛздер монитор экранынан материалды оқуға қиындық келтіреді. Интернет-басылымға тақырып құрастыруда ерекше мән беру керек. Бірінші бетте материалдар тізімін қараған кезде пайдаланушылар бірінші кезекте сипаттауға назар аудармай, таңдалған тақырыптарды байқайды. Сондықтан, тақырып мәтіндері ӛздігінен жеткілікті болуы керек және тақырыпты ашып кӛрсетуге тиіс, тіпті егер оған қоса ақпарат болмасада. Тақырып материалдың мазмұнын барынша анық бере отырып, одан қысқаша кӛрініс беруі тиіс. "Тиімді" тұжырымдарды пайдалануға жол берілмейді, бірінші сӛз неғұрлым ақпараттандырылған болуы тиіс. Мысалы, «131,7 мың тонна қажеттілік- Беларусь картобы» (Gazeta.ru 09.03.03) немесе «Британдық барлау агенттіктері Саддам Хусейнді дүйсенбінің түнінде бомбалаудың нәтижесінде ӛлтірілген деп санайды». Мәтінді кӛзбен қабылдауды оңтайландыру үшін материал құрылымы белгілі бір ережелерді ескере отырып құрылуы тиіс. Мәтінді жеке тақырыпшалар арқылы бӛлікке бӛлу керек. Негізгі ұсыныстар мен абзацтарды бӛлу үшін,назар аударту үшін түспен немесе сызбамен ерекшелендіру керек. Басылымды жобалау кезеңінде оқуға ынғайлы болу үшін мәтін айналасындағы бос орынды қарастыру қажет. Сондай-ақ оқырман үшін материалдың анық болуын қамтамасыз ету керек, сондықтан фон мен мәтін контрасты түстермен ресімделуі керек. Беттің фоны ретінде бір түсті немесе ӛрнекті пайдалану керек. Фондық суреттерден бас тарту жақсы. Интернеттің ресейлік секторы, сондай-ақ басқа да елдердің желілік басылымдарының басым кӛпшілігі қара немесе қара түске жақын түсті және негізінен ақ фонды пайдаланады. Arial, Verdana сияқты қаріптерін қолданған мәтіндер айтарлықтай жақсы қабылданады. Times New Roman қаріпінің 10 немесе одан кем пункте жиі тӛменгі ажыратымдылық мониторларында дұрыс кӛрсетілмейді. Сондықтан, интернет- басылымдар 9-10 мӛлшеріндегі қаріпті пайдаланады. Тақырыптар 10 - 12 таңбалы қаріпті пайдаланады. жүктеу/скачать 195.68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|