67
Құрастырудан бұрын кейбір бөлшектер теңдестіруге ұшырайды
(статикалық немесе динамикалық), өлшем топтары мен салмағы бойынша
толықтырылады (мысалы, ішкі жану қозғалтқыштарының поршені).[12]
Жинақтау бірліктері мен бөлшектерді теңестіру.
Бөлшектердің тозуы мен бұзылуына байланысты машиналардың
жұмыс істеу кезінде айналмалы құрастыру,
жинақтау қондырғыларының
балансы бұзылады. Олар сонымен қатар теңгерімсіздікке әкеледі:
бөлшектерді қалпына келтіру кезінде дұрыс өңдемеу, конструкторлық
базадан ауытқуы, қондыру өстерінің орнынан жылжып кетуі, құрастырылған
қабаттың қалыңдығын тозған бөліктің бетіне біркелкі қоя алмау, сапасыз
жинау және т.б. Дисбаланс - бұл айналатын бөліктердің подшипнигінде
ауыспалы жүктемелердің пайда болуына әкелетін осындай
салмақ таралуын
сипаттайды. Нәтижесінде пайда болатын дірілдер тораптардың тез тозуына
және машиналардың пайдалы қуатының төмендеуіне алып келеді және
адамдардың тез шаршауына ықпал етеді.
Тепе-теңсіздік-бұл айналмалы бөлшектердің тірегіне ауыспалы
жүктемені тудыратын салмақтың таралуын сипаттайтын жағдай. Осы
дірілдің салдарынан пайда болатын жанасулардың жылдам тозуына және
машиналардың пайдалы қуатының төмендеуіне әкеледі,
адамдардың тез
шаршауына ықпал етеді.
Машиналар мен жабдықтардың айналмалы бөлшектерінің тепе-теңдігін
жояды. Теңдеуді талап ететін бөлшектерге: қозғалтқыштардың иінді
валдары, турбокомпрессорлардың роторлары, желдеткіш қалақтары,
маховиктер, дөңгелектер, центрифуг барабандары, кардан валдары және т.б.
жатады.
Жөндеу-қызмет көрсету өндірісінде бөлшектердің дұрыс еместігін жою
үшін теңгерімдеудің екі түрі қолданылады: статикалық және динамикалық.
Статикалық теңдестіру денелерді тік жазықтыққа орната отырып және олар
үшін немқұрайлы
тепе-теңдікті таба отырып, денелерді айналдырмай
жүргізеді. Статикалық теңдестіру есебінің принципті шешімі іс жүзінде оңай
іске асырылады. Диск валы ұзын көлденең орналасқан призмаларға немесе
тіректерде үйкелісі аз кедергісі бар роликтерге салынады. Дискінің
жеңілдетілген бөлігі жоғарыда орналасады. Дискінің төменгі жағынан
материалдың бір бөлігін (бұрғылаумен немесе үгітумен), дискінің кез келген
бұрышына бұрылғаннан кейін ол қозғалмайтын (яғни тепе-теңдік
жағдайында болар еді) алып тастайды. Статикалық
теңдестіру призмалар
немесе роликтер бар стендтерде орындалады.
Динамикалық теңгеру диаметрге қатысты ұзындықтағы бөлшектер мен
жинақтау бірліктерінің айналуымен сипатталады. Тораптың динамикалық
тепе-теңдігін тексеру үшін арнайы теңгеру станоктары қолданылады. Айналу
барысында динамикалық теңгерімсіздіктен бөлшектердің тіректерінде
жүктеме туындайды. Егер бұл тіректер теңгеру торабының айналу өсіне
перпендикуляр жазықтықта қозғалатын болса, онда олар торапты айналғанда
дірілдейді.
68
Тіректердің тербеліс амплитудасы бойынша торап теңгерімсіздігінің
шамасы туралы айтуға болады. Қазіргі уақытта ең көп таралған динамикалық
теңгеруге арналған станоктар қолданылады,
онда торап тіректерінің
тербелістері электр импульстеріне айналады. Осындай станоктардың бірі-
КИ-4274 теңгергіш станогы. Станок сырғанау подшипниктерінде де, тербеліс
подшипниктерінде де айналатын бөлшектерді теңгеруге арналған. Станокта
теңдестіруге ауырлық орталығы бар тіректердің арасында болатын
бөлшектер (иінді вал, маховикпен және қозғалтқыштың ілінуімен
жинақталған иінді вал, комбайндардың ұнтақтау барабандары және т.б.)
ұшырауы мүмкін. Станоктың
жетегі реверсивті емес, айналуы сол жақты.
Бөлшектің жетегі электр қозғалтқыштан шпиндель шкивіне белдік беріліс
арқылы жүзеге асырылады.
Динамикалдық теңгерімге салмағы 100 кг аспайтын иінді валдар
жатады.
Иінді валды теңгеруді маховикпен бірге жүргізу қажет, өйткені
дисбаланстың ең үлкен шамасы иінді валмен маховик түйіндеседі. Осы
станокта теңгерілетін вал серпімді тіректерге салынады, ал тепе-теңдікті
бағалау үшін тірек нүктелерінде орнатылған екі түрлендіргіштен
электр
сигналдарын пайдаланады, тіректер бекітілмейді.
Теңдеуі жоқ салмақпен орналасқан жазықтықтардың орналасуы электр
сигналдарын түрлендірумен және оларды генератор тізбегінде орнатылған
статорға берумен анықталады. Дисбаланс қарсы салмақтағы тесіктерді
бұрғылау арқылы жояды.
Достарыңызбен бөлісу: