М. К. Сүлейменов Азаматтық процестегі татуластырушы-судья Жалпы ережелер
жүктеу/скачать 74.77 Kb.
|
| Қорытындылар.
Сотта татуласу бірқатар елде белгілі бір дәрежеде таралды және белсенді түрде дамуда. Әрине, ол тиімді және оның болашағы зор. Сотта татуласудың құқықтық табиғаты әлі толық айқындалмаған, әдебиетте қызу пікірталастар орын алуда. Алайда, татуластырушы-судья мен медиатор бір тәртіптің құбылысы екені түсінікті, өйткені екеуінің де қызметінің негізгі мақсаты татуласу болып табылады және екеуінің де қызметі татуластыру рәсімдерінің бір түріне, атап айтқанда – делдалдыққа (медиацияға) жатады. Сондықтан татуластырушы-судьяның қызметі әдеттегі медиатордың қызметі сияқты жүзеге асырылуы тиіс. Судьяларды, егер олар татуластырушы-судья ретінде әрекет етсе, бұған арнайы үйрету керек, оларды билік функцияларынан арылту керек. Әртүрлі елдерде келесі адамдар татуластырушы-судья бола алады: жұмыс істейтін судьялар, отставкадағы судьялар, сот қызметкерлері, жоғары сот органы тағайындайтын адамдар. Менің ойымша, бұл жұмысқа отставкадағы судьяларды тарту қолайлы нұсқа болар еді: олардың тәжірибесін пайдаланып, оларға қоғам үшін пайдалы жұмыспен айналысуға мүмкіндік беру. Бірақ, аралас жүйені де қолдануға болады: бұл жұмысқа судьяларды да, отставкадағы судьяларды да, сондай-ақ, мүмкін, Жоғарғы Сот Төрағасының шешімімен тағайындалатын басқа да адамдарды (мысалы, адвокаттарды) тартуға болады. Татуластырушы-судьяның жұмысы тараптар үшін тегін жүзеге асырылады. Бұл сотта татуласу институтының әдеттегі медиациядан үлкен артықшылығы болып табылады. Алайда, татуластырушы-судьяға ақы төлеуді: кейбір елдердегідей шығындарды өтеуді немесе сәтті татуласу үшін сыйақымен бірге, қаралған істердің санына байланысты Жоғарғы Сот қорынан қандай да бір төлем қарастыру қажет. Татуластырушы-судья ретінде – жұмыс істейтін судья немесе басқа адамдар болатынына қарамастан, әрбір сотта татуластырушы-судья үшін барлық қажетті заттармен (компьютерді қоса алғанда) жабдықталған және азаматтардың еркін кіруіне жол берілген арнайы үй-жай бөлу қажет. 1 Толығырақ қараңыз: М.К. Сүлейменов М.К. Халықаралық жеке құқық және халықаралық азаматтық процесс: Екі бөлімдегі оқулық / М.К. Сүлейменов. Алматы: «Юридическая фирма Заңгер» ЖШС, 2018. 396-397-б. 2. Қараңыз: М.К. Сүлейменов Аталған әдебиет 406-410-б. 3Қараңыз: К.И. Шафоростова Медиация және сотта татуласу: жалпы белгілер, айырмашылықтар, перспективалар. – «Концент» ғылыми-әдістемелік электрондық журналы. 2018. №5 (мамыр). 123-129-б. https://ciberleninka.ru/article/n/mediatsiya-i-sudebnoe-primirenie-obschie-cherty-razbichiya-perspectivy 4. Қараңыз: С.Г. Павликов, Н.Б. Флейшер Сот қызметінің функциясы ретінде татуласу туралы. – Қоғам және құқық. 2015. №1 (51). – URL: https://cyberlinka.ru / article/n/o/-primirenie-kak-funktsii-sudebnoi-deyatelnosti 5. Қараңыз: Дауларды реттеудің баламалы тәсілдері ретінде татуластыру рәсімдерін дамытудың қазіргі заманғы тұжырымдамасы /О.Н. Здрок // Ресейде және Еуропа Кеңесінің басқа елдерінде құқықтарды қорғау: қазіргі жағдайы және үйлестіру проблемалары: Ғыл. мақал. жинағы. Краснодар. СПб.: «Юридический центр Пресс» баспасы, 2011. 693-701-б. elib.bsu.by>bitstream 6. Қараңыз: Н.И. Гайдаенко Шер Медиация және сотта татуласу: бірге өмір сүру мүмкіндігі (шетелдік тәжірибе). – Цивилистикалық құқық пен сот ісін жүргізудегі татуластыру рәсімдері. Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы, 2019ж. 26-27 сәуір Санкт-Петербург. 1-бөлік / В.П. Очередьконың, А.Н. Кузбагаровтың, С.Ю. Катукованың жалпы редакциясында/«Ресей мемлекеттік сот төрелігі институты» ФМБЖББМ Солтүстік-Батыс филиалы СПб.: Астерион, 201. 61-63-б. Nwb.rgup.ru>rimg>biles> 7. Қараңыз: Ф.К. Сенен Сотта татуласу және медиация заманауи азаматтық процесте дауларды бейбіт жолмен реттеу тетіктері ретінде: ортақ және ерекше белгілері // Воронеж мемлекеттік университетінің хабаршысы. Серия: Право. №2. 2017. 109-114-б. 9. Қараңыз: В.В. Лисицын Судьяның көмекшісі – сот татуластырушысы?!?// Сот әкімшісі №1 - 2016. 16-б. 10Қараңыз: К.И. Шафоростова Медиация және сотта татуласу: ортақ белгілер, айырмашылықтар, перспективалар. – «Концепт» ғылыми-әдістемелік электрондық журналы. 2018. https://cyberleninka.ru/article/n/mediatsiya-i-sudebnoe-primirenie-obschie-cherty-razlichiya-perspektivy 11. Қараңыз: Н.Н. Макаренко Сотта татуласу дауларды шешудің балама түрлерінің бірі ретінде. – Заңи зерттеулер. 2019. №9. 1-9-б. e-notabene.ru/Ir/article_29975.html 12. Қараңыз, мысалы: Т.К. Примак Жанжалдарды шешудің балама құралдары. – Бітімгер судья. 2010. №10. 10-б. 13. Қараңыз: Н.Н. Макаренко Аталған әдебиет 14. Қараңыз: Б.А. Салаутдинова Ресей Федерациясындағы сотта татуласу институты: даму проблемалары мен перспективалары. conf.siblu.ru>institute-sudebnogo-primireniya-v-rossiys… 15 Қараңыз: Н.Н. Макаренко Аталған әдебиет 16. Қараңыз: Е.А. Царегородцева Азаматтық сот ісін жүргізуді оңтайландыру тәсілдері: заң ғыл. канд. дис. Екатеринбург, 2006. 179-б. 17. Қараңыз: С.А. Семикина, А.Н. Юсупова Ресей мен басқа мемлекеттердің процестік заңнамасын салыстырмалы талдау тұрғысынан татуластыру рәсімдері. http://cyberleninka.ru/article/n/primiritelnye-protsedury-v-kontekste-sravnitelnogo-analiza-protsessualnogo-zakonodatelstva-rossii-i-drugih-gos... 18. Қараңыз: Н.И. Гайдаенко Шер Медиация және сотта татуласу: бірге өмір сүру мүмкіндігі (шетелдік тәжірибе). – Цивилистикалық құқық пен сот ісін жүргізудегі татуластыру рәсімдері. Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы, 2019ж. 26-27 сәуір Санкт-Петербург. 1-бөлік / В.П. Очередьконың, А.Н. Кузбагаровтың, С.Ю. Катукованың жалпы редакциясында/«Ресей мемлекеттік сот төрелігі институты» ФМБЖББМ Солтүстік-Батыс филиалы. – СПб.: Астерион, 2019. 61-63-б. nwb.rauj.ru>rima>riles> 19.Қараңыз: О.Е. Кутафин атындағы Университеттің хабаршысы (ММЗУ). Cyberleninka.ru>article>ob-institute-sudebnogo-prim… 20. Қараңыз: А.А. Соловьев Аталған әдебиет 21. Швейцарияда сот татуластырушысы тараптарға сот шешімінің жобасын ұсынуға құқылы (шағын даулар бойынша 5. 000 шв. франк сомасында, жалдау шарттары бойынша, гендерлік теңдікке нұқсан келтіретін даулар бойынша), ал 2. 000 шв. франкке дейінгі сомаға істер бойынша сот татуластырушысы шешім шығаруы мүмкін (ШАПК 212-б.). 22. Швейцарияда сот татуластырушысы дау нысанасынан тыс шығуға құқылы (ШАПК 201-б.). 23 Қараңыз: Н.И. Гайдаенко Шер Аталған әдебиет 63-б. 24. Қараңыз: Францияның Коммерциялық кодексі / В.Н. Захватаевтың алғы сөзі, француз тілінен аудармасы, қосымшасы, сөздік-анықтамалығы және түсініктемелері. М.: Волтерс Клувер, 2008. 700-701-б. 25. Қараңыз: Б.С. Дарибаев Татуластырушы-судья. Infozakon.kz/courts/12019-sudya-primiritel.html 26Қараңыз: В.Р. Везикко (Финляндия Халықаралық Төрелік академиясының төрағасы). Финляндияның заңнамасы бойынша медиацияны ынталандыру және шектеу. – Цивилистикалық құқық пен сот ісін жүргізудегі татуластыру рәсімдері. Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы, 2019ж. 26-27 сәуір Санкт-Петербург. 1-бөлік / В.П. Очередьконың, А.Н. Кузбагаровтың, С.Ю. Катукованың жалпы редакциясында/«Ресей мемлекеттік сот төрелігі институты» ФМБЖББМ Солтүстік-Батыс филиалы. – СПб.: Астерион, 2019. 51- 52-б. nwb.rgup.ru>rimg>biles>sbornik_26-27.04_I.pdf 27Қараңыз: С.А. Семикина, А.Н. Юсупова Ресей мен басқа мемлекеттердің процестік заңнамасын салыстырмалы талдау тұрғысынан татуластыру рәсімдері. http://cyberleninka.ru/article/n/primiritelnye-protsedury-v-kontekste-sravnitelnogo-analiza-protsessualnogo-zakonodatelstva-rossii-i-drugih-gos... 28Қараңыз: И.С. Маслова Сот аппаратының қызметкерлерін сот татуластырушылары ретінде тарту перспективалары. «Медиацияны түрлі салаларда қолданудың өзекті мәселелері» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. 2018ж. 19-20 сәуір. Ростов на Дону, 2018. 85-б. rb.rgup>materialy_ronf_19.04.2018-20.04.2018pdf 29. Қараңыз: oblsud.kin.sudzb.ru/modules.php?name=info_court&zid=16 жүктеу/скачать 74.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|