М. В. Семенова Оқытушы туралы мәлімет

С.Баязитов өмірі мен шығармашылығы. Шығармаларында балалар психологиясының ерекшелігін бейнелеу шеберлігі. «Күтпеген кездесу», «Арал робинзондары», «Алтын кілт», «Майлы қалам», «Том Сойердің туысы», «Уәде», «Тәтті қауын», «Көгілдір үйрек әңгімесі» шығармаларының тақырыбы мен көркемдік ерекшелігі, тәрбиелік мәні. Сюжеті мен композициясы. Повестегі балалар бейнесі, характерлерінің ашылуы.

М.Қаназов шығармашылығының зерттелуі. «Чика-Дабылдың баласы», «Ақ тайлағым-ай», «Қияндағы күн нұры», «Арғы ауыл мен бергі ауылдың балалары» шығармаларының идеялық-тақырыптық, көркемдік ерекшелігі. Сюжеті мен композициясы. Жазушы шеберлігі. Балалар характерін ашудағы жазушы шеберлігі. М.Қаназовтың авторлық позициясы.

Қ.Әбдіқадыров «Қажымұқан» С.Жұбатаровтың «Алыстағы аралдар», «Отты өткел», Б.Ыбырайым «Саян», Н.Серәлиевтің «Жеңешем, шешем және мен» повестерінің идеялық, тақырыптық, тілдік, көркемдік ерекшелігі. Сюжеті мен композициясы. Повестердегі кейіпкерлер жүйесі.

Қазақ балалар драматургиясының қалыптасу, даму сипаты. 1970-80 жылдардағы балаларға арналған драмалық шығармалар. 1990-2000 ж.ж. қазақ балалар драматургиясының мәселелері.

Қазақ балалар әдебиетінің балалардың жас ерекшелігіне қарай бөлінісі. Бесік жыры мен тұсау кесу жыры. Төрт түлік мал туралы өлеңдері. Жаңылтпаштар, санамақтар, мазақтамалар, тақпақтар, жұмбақтар, мақал-мәтелдердің танымдық, тәрбиелік мәні. Хайуанаттар туралы ертегілер. Қиял-ғажайып ертегілер. «Қобыланды батыр» жырының тақырыбы мен идеясы, көркемдігі. Орта ғасырдағы балалар әдебиеті.

XIX ғасырдағы қазақ балалар әдебиетінің ерекшелігі. М.Өтемісұлы жырларындағы ұлттық сипаты. Ы.Алтынсарин – қазақ балалар әдебиетінің классигі. Ана, бала тақырыбына жазылған өлеңдерінің көркемдігі. Табиғат, өнер-білім тақырыбына арналған өлеңдері. Ыбырай әңгімелері, еңбек тақырыптары. Шәкәрімнің білім, ғылым туралы өлеңдерінің көркемдік мәні. Мәшһүр Жүсіптің адамгершілік тақырыбына арналған өлеңдері.

XX ғ. бас кезіндегі қазақ балалр әдебиеті. С.Көбеев, С.Дөнентаев, Б.Өтетілеуов және балалар әдебиеті. І.Жансүгіров табиғат туралы өлеңдері. Б.Майлинннің өлеңдерінің көркемдігі. «Түйебай» әңгімесінің тақырыбы мен идеясы. М.Дулатов және қазақ балалар әдебиеті. Балалар әдеббиеті туралы мақалалары. Ж.Аймауытовтың балаларға арналған әңгімелерінің көркемдігі. М.Жұмабаев және қазақ балалар әдебиеті. Қ.Кемеңгерұлының қазақ балалар әдебиетіне қосқан үлесі. С.Сейфуллин – қазақ балалар әдебиетінің негізін салушы ғалым және балалар ақыны.

М.Әуезовтің балалар әдебиеті туралы еңбектері. «Жетім» әңгімесіндегі психологизм. «Көксерек» повесінің тақырыбы мен идеясы. Кейіпкерлер әлемі. Автор позициясы. С.Мұқановтың қазақ балалар әдебиетіне қосқан үлесі.

С.Бегалиннің шығармаларындағы кейіпкерлер әлемі мен автор позициясы. М.Иманжановтың әңгімелерінің көркемдігі мен тілі. С.Бегалин, М.Иманжанов шығармаларының зерттелуі.

С.Бақбергенов «Талғат», «Дина», «Бозторғай», «Қоян көзге құлаған жұлдыз» повестеріндегі кейіпкерлер әлемі, сюжеті, тақырыбы мен идеясы. Автор шығармаларының зерттелуі.

Қазақ балалар поэзиясының қалыптасу, даму ерекшелігі. Өтебай Тұрманжановтың өлеңдерінің көркемдігі, тақырыптық-идеялық ерекшелігі. Ө.Тұрманжановтың «Орман ертегі», «Құмырсқалар, аралар, қиыспас дос-құдалар» ертегі-поэмасының ерекшелігі. М.Әлімбаев өлеңдерінің көркемдігі. Ақын шығармаларының зерттелуі. М.Жаманбалинов және балалар әдебиеті. Ақын юморлық, сатиралық өлеңдері. Ақынның табиғат лирикасы.

Ә.Дүйсенбиев шығармашылығының зерттелуі. Мектеп жасына дейінгі бөбектерге арналған өлеңдері. Бастауыш мектеп жасындағы балаларға арналған өлеңдердің танымдық-көркемдік сипаты. Б.Ысқақовтың «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» ертегі поэмасы және Рабғузидің «Қисса сұл-әнбие» шығармасы. Қ.Ыдырысовтың «Әке жолы» реалистік поэмасындағы әке тағдыры. Н.Әлімқұлов өлеңдеріндегі бала бейнесі.

Ә.Табылдиевтің өлеңдерінің тақырыптық-идеялық мәні. Табиғаттағы түрлі жан-жануар, құстардың бейнесі. Ж.Смақов – балалар әдебиетінің шебері. Қ.Мырзалиев өлеңдерінің тақырыптық-көркемдік, идеялық сипаты. Қ.Мырзалиев шығармашылығының зерттелуі. Т.Молдағалиев өлеңдеріндегі табиғат суреттері Қ.Баянбай өлеңдерінің идеялық-тақырыптық, көркемдік ерекшеліктері. Балалар лирикасындағы балалар өмірінің, табиғат құбылыстарының, жан-жануар, хайуанаттар, құстар, аңдардың бейнеленуі.

Е.Өтетілеуұлының өлеңдерінің көркемдік, тақырыптық-идеялық ерекшелігі. А.Асылбеков өлеңдерінің көркемдік, тақырыптық-идеялық мәні. А.Сопыбеков өлеңдерінің ұлттық, танымдық ерекшелігі. Қ.Жұмағалиев өлеңдерінің көркемдігі. Е.Елубаев өлеңдерінің ұлттық, көркемдік, танымдық ерекшелігі.

Сұлтан Қалиев, Нұрхан Жанаев, Есентай Ерботин, Жеңіс Қашқынов, Совет Әлімқұлов, Несіпбек Аитов, Жарасқан Әдірашев, Өтепберген Ақыпбековтердің өлеңдеріндегі бала бейнесі. С.Қалиев, Е.Ерботин, Н.Аитов өлеңдерінің тақырыбы мен идеясы, көркемдігі мен тілі.

Қазақ балалар прозасының тақырыптық-идеялық, көркемдік-тілдік сипаты. Қазақ балалар ақын-жазушыларының авторлық позициясы. Б.Соқпақбаев шығармашылығының зерттелуі. «Менің атым Қожа» повесінің тақырыбы мен идеясы. Повестегі психологизм. Қожа, Жанар, Жантас бейнесінің сомдалуы. Повестің көркемдігі. «Балалық шаққа саяхат» повесіндегі автор тұлғасы және авторлық позиция.

Сансызбай Сарғасқаев өмірі мен шығармашылығының зерттелуі. Әңгімелерінің тақырыбы, идеясы, көркемдігі.

М.Қабанбаев өмірі мен шығармашылығы. «Пысық болдым, мінекей», «Жиһанкез Тити», «Сурет салғым келмейді» повестеріндегі бала бейнесі.

С.Баязитов шығармаларының сюжеті мен композициясы, кейіпкерлер әлемі, характері. Автор шығармашылығының зерттелуі.

М.Қаназовтың «Чика-Дабылдың баласы», «Ақ тайлағым-ай», «Қияндағы күн нұры», «Арғы ауыл мен бергі ауылдың балалары» шығармаларындағы балалар бейнесі. Тақырыбы. Идеясы.

Қ.Әбдіқадыров, С.Жұбатаров, Б.Ыбырайым, Н.Серәлиевтің повестеріндегі кейіпкерлер жүйесі. Қ.Әдбіқадыров, С.Жұбатаров, Б.Ыбырайым шығармашылығының зерттелуі. Б.Ыбырайым «Ой мен сөз» еңбегінің маңызы.

Қазақ балалар драматургиясының қалыптасу, дамуы. Балаларға арналған интермедия, скетч, пьесалардың көркемдігі.

Пәнді игеру барысында тақырыптық жоспар мен бақылау шараларының күнтізбелік кестесіне сәйкес студенттер төмендегі дәрісханадан тыс жұмыстарды орындауы керек.

• 
  әрбір тәжірибешілік сабаққа дайындалу керек, яғни, үй тапсырмаларын орындау крек;
  
• 
  дәріс материалына кірмеген, бірақ міндетті болып саналатын курстың тақырыптарын меңгеріп, конспектілер дайындау керек.
  

¦сынылатын єдебиет: [1], 1-30 беттер, [2], 13-72 беттер, [3] 5-20 беттер, [25] , 5-30 беттер..

2. М.Әлімбай – қазақ балалар әдебиетінің классигі. Ақын туындыларын шетел балалар әдебиетінің ақындары туындыларымен салыстыру. М.Жаманбалинов – қазақ балалар әдебиеті классигі. Ақын туындыларын шетел балалар әдебиетінің ақындары туындыларымен салыстыру.

¦сынылатын єдебиет: [7], 1-136 беттер, [8], 1-79 беттер, [9], 1-76 беттер, [15],102-111 беттер, [19], 109-119 беттер, [20], 36-49 беттер, [24], 30-80 беттер, [29], 60-81 беттер, [33], 70-90 беттер, [38], 45-62 беттер.

3. Ә.Дүйсенбиев («Бәтеңке, шұжық, балқаймақ»), Ж.Кәрбозин («Менмен балапан», «Көшпелі тымақ»), Б.Ысқақов («Отан», «Оқушы отыр ойланып»), Қ.Ыдырысов («Оралдың олжасы», «Қап, қап, қармағым»), Н.Әлімқұлов («Бесік жыры», «Шебер») өлеңдеріне әдеби-қисындық талдау.

¦сынылатын єдебиет: [14], 1-44 беттер, [10], 1-9 беттер, [20], 105-111 беттер, [21], 30-35 беттер, [22], 101-230 беттер, [23], 3-25 беттер, [24], 35-80 беттер,

4. Ә.Табылдиев («Жалқау туралы ертегі», «Диқан тауық» ертегі), Ж.Смақов («Қол шана», «Мазасыз әтеш»), Қ.Мырзалиев («Түйме және түйедей қыз»), Т.Молдағалиев («Кімнен «тудың»), Қ.Баянбай («Араша», «Ұя») өлеңдеріне әдеби-қисындық талдау, шығармашылығының зерттелуі.

¦сынылатын єдебиет: [11], 1-80 бет, [15], 117-129 беттер, 140-146 беттер, [19], 207-214 беттер, 242-246 беттер, [20], 111-118 беттер, 123-132 беттер, 132-141 беттер, [21] , 150-230 беттер, [24], 82-114 беттер, [29], 185-197 беттер, 218-235 беттер, 239-258 беттер, 260-278 беттер, 278-298 беттер, [38], 234-245 беттер.

5. Е.Өтетілеуұлы («Бүркіт»), А.Асылбеков («Тұсаукесер»), А.Сопыбеков («Түтіндік»), Қ.Жұмағалиев («Ең ақылды, ең әдемі, ең күшті, ғажайып құс туралы ертегі»), Е.Елубаев («Мінездеме») өлеңдеріне әдеби-қисындық талдау, шығармашылығының зерттелуі.

¦сынылатын єдебиет: [6], 1-13 бет, [15], 165-185 беттер, [16], 1-50 беттер, [20],148-168 беттер, [24], 15-70 беттер, [29], 347-359 беттер, [38], 139-158 беттер.

6. С.Қалиев («Жаңа жыл кешінде»), Н.Жанаев («Түрлі мамандық»), Е.Ерботин («Жанкүйер», «Сүрлеу»), Ж.Қашқынов («Әтеш пен тауыс»), С.Әлімқұлов («Сыбызғы»), Н.Аитов («Шыбыннның сапары»), Ж.Әдірашев («Абай-біздің бабамыз»), Ө.Ақыпбеков («Наурыз») өлеңдеріне әдеби-қисындық талдау, шығармашылығының зерттелуі.

¦сынылатын єдебиет: [5], 1-64 беттер, [15], 185-199 беттер, [17], 1-79 беттер, [18], 1-48 беттер, [24], 15-114 беттер, [29], 375-528 беттер, [38], 139-158 беттер.

7. Б.Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» повесінде Қожа характерін ашуда жазушы шеберлігі. Повестегі психологиялық суреттеулер. Автордың юморлық сөз қолданыстары. Повестегі бейнелегіш-мәнерлегіш құралдарға картотека жинақтау. «Балалық шаққа саяхат» повесінде кейіпкерлер бейнесін сомдаудағы жазушы шеберлігі.

¦сынылатын єдебиет: [15], 95-99 беттер, [19], 246-254 беттер, [20],49-58 беттер, [26], 37-50 беттер, [27], 15-32 беттер, [28], 25-31 беттер, [34], 1-91 беттер, [38], 62-74 беттер.

8. Сансызбай Сарғасқаевтың «Бүршік жапырақ жаяды» повесіндегі жаазушы шеберлігі. Жазушының позициясы. Повестің тілі. М.Қабанбаевтың «Жиһанкез Тити», «Сурет салғым келмейді» повестеріндегі жазушы суреткерлігі. Повестегі балалар бейнесі.

¦сынылатын єдебиет: [19], 223-242 беттер, [20], 63-70 беттер, [26], 27-36 беттер, [27], 31-47 беттер, [28], 37-46 беттер, [38],158-180 беттер.

9. Саид Баязитовтың «Күтпеген кездесу», «Арал робинзондары» шығармаларындағы уақыт шындығы. М.Қаназовтың «Чика-Дабылдың баласы» повесінде оқиғаның психологиялық тұрғыдан берілуі, заман шындығының бейнеленуі.

¦сынылатын єдебиет: [20], 94-98 беттер, [27], 101-111 беттер, [28], 152-161 беттер.

10. Б.Ыбырайымның балалар әдебиеті туралы зерттеу, сын-еңбектерін конспектілеу. Қазақ балалар драматургиясы (Ө.Тұрманжанов, М.Әлімбай, М.Жаманбалинов, Е.Елубаев, С.Қалиев, Қ.Баянбай т.б. ақындарының драмалық шығармалары).

¦сынылатын єдебиет: [4], 3-120 беттер, [25], 10-50 беттер. [27], 3-250 беттер, [28], 1-100 беттер, [38],158-180 беттер.

1 Қазақ балалар фольклорының зерттелуі

2. Қазақ балалар поэзиясының зерттелуі

3. Қазақ балалар прозалық ертегісінің зерттелуі

4. Қазақ балалар әңгімелерінің зерттелуі

5 Қазақ балалар повестерінің зерттелуі

6. Қазақ балалар поэмасының зерттелуі

7. Қазақ балалар драматургиясының зерттелуі

1. 
   Өтебай Тұрманжанов ертегілерінің ерекшеліктері
   
2. 
   Мүбәрак Жаманбалиновтың балалар поэзиясы
   
3. 
   Мұзафар Әлімбаевтың балалар поэзиясы
   
4. 
   Әнуарбек Дүйсенбиевтің балалар поэзиясы
   
5. 
   Сапарғали Бегалин әңгімелері
   
6. 
   Бердібек Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» повесі
   
7. 
   Саид Баязитовтың шығармашылығы. Әңгімелері. Повестері
   
8. 
   Қазіргі қазақ балалар лирикасының дамуы (1990-2000 ж.ж.)
   
9. 
   Қазіргі қазақ балалар поэмасының дамуы (1990-2000 ж.ж)
   
10. 
    Қазіргі қазақ балалар лирикасының дамуы (1960-1980 ж.ж.)
    
11. 
    Қазіргі қазақ балалар поэмасының дамуы (1960-1980 ж.ж)
    
12. 
    Қазіргі қазақ балалар драмалық шығармалары (1960-1980 ж.ж)
    
13. 
    Қазіргі қазақ балалар драмалық шығармалары (1990-2000 ж.ж)
    
14. 
    Есентай Ерботиннің балалар поэзиясының ұлттық сипаты
    
15. 
    Өтепберген Ақыпбековтің балалар лирикасы.