М. Ю. Курбанова Педагогиканы оқыту әдістемесі Оқу құралы Ақсукент-2014ж. Жоспар



бет3/3
Дата15.06.2016
өлшемі471.71 Kb.
#137528
1   2   3

      Ойын ұйымдасқан түрде және өз уақытында, шартты белгі (бұйрық, ысқырық, алақанмен шапалақтау және т.с.с) басталуы тиіс. Ойынды бастай тұрып, жетекші кідіріске жол бермеуі тиіс, себебі бұл қатысушылар қызығушылығын төмендет,балалардың ойынға даярлығын азайтады. Команда ішінде әрекет ету жоспарын қатысушылардың талқылауы қажет етілген жағдайда ойынның басталуын тоқталуға болады. Ойын басталғаннан кейін жетекші оның барысын, ойнаушылардың тәртіптерін мұқият қадағалайды, ойынның жалпы барысын тоқтатпастан түзетулер мен ескертулер енгізеді. Егер ойнаушылардың көпшілігі бірдей қате жіберсе, ол ойынды тоқтатып, тактикаға назар бөлгізеді, ойын тәсілдерін қалай дұрыс орындау керектігін нұсқаулық жасайды. Алайда осыған қоса ол балаларға максимум инициатива беріп, бейтарап әрі әділ сот болып қола береді.

      Кіші, әлсіз ойыншылармен жетекші өте мұқият көңіл аударуы керек және зиян келтіретін әрі шаршау сезіміне әкелетін ережелерді орындауды олардан талап етпеу керек, әсіресе ұжымда ойнап үйренбеген балаларға ерекше көңіл болу керек.

      Егер қозғалмалы ойын күрделілігімен ерекшеленсе, жетекші алдымен балаларды негізгі ережелермен таныстыруы керек, осыдан кейін ойын барысы бойынша оларды үнемі толықтырып отыру керек.

      Ойын аяқталғанда берілетін белгіні барлық қатысушылар шаршағанда емес, одан қанағаттану сезімін алғанда берген дұрыс. Ойынды айқаймен, шұғыл бұйрықпен тоқтатуға болмайды, себебі оқушылар үшін ойынның осылай аяқталуы қанағаттанбау, кері реакцияны тудырады.

      Ойын барысында балаларды жиі тоқтатуға тура келеді. Жетекші қозғалмалы ойын психологиялық климатын қадағалау қажет, оның үрдісі балаларға жағымды болуы тиіс.

      Жетекшінің балаларды ойынға тарту, қызықтыру іскерлігі өте маңызды. Ойын қызықты болуы үшін  ол болалардың қызығушылықтары мен мүмкіндіктеріне сәйкес келуі тиіс. Ойнаушылардың қалауына, олардың көңіл-күйлеріне назар аударған жөн.

      Жетекшінің ең маңызды міндеттерінің бірі-балалар ұжымына кіре білу, ойын әрекеттері аймағына ену.

ТӨРЕШІЛІК

     Обьективті және бейтарап судеялық-әрбір қозғалмалы ойынның міндетті шарты. Егер қатысушылар оның ережесін қадағаламаса, ойын өзінің педагогикалық құндылығын жоғалтады. Обьективті және дәл судеялық басталуы жарыстыққа тән және әрбір команда ұтысқа қызығушылық танытатын командаларға бөлінген ойындарда ерекше маңызға ие. Обьективті емес судья сенім мен құрметті жоғалтады, оның беделі түседі, онымен есептеспейді.

      Ойын кезінде судья барлық ойнаушыларды көре алатындай және оларға кедергі келтірмейтіндей орналасуы тиіс. Кейбір ойындарда ол алаң бойынша жылжып, ойнаушылардың орналасуын қадағалайды. Ереженің бұзылғандығын хабарлайтын белгілі өз уақытында және оның берілуі тиіс. Судья ойнаушылармен таласқа түспестен ескертуді корректі жасауы тиіс. Ойын қорытындысының дұрыс жасалуы судьяға тәуелді. Қозғалмалы ойындардағы қатаң судьялық балалар бойында адалдық, судья мен ережелерге құрметпен қарауға тәрбиелейді.

      Судьялыққа қатысты ескертулер мен түсіндірулер ойын аяқталған кезде жасалуы тиіс.



ОЙЫН ҮРДІСІНДЕГІ ЖИКТЕМЕН МӨЛШЕР.

      Жетекші міндеті-қозғалмалы ойынды дұрыс таңдап, оны бастау ғана емес, сонымен бірге оны саналы дозалап, уақытында аяқтау. Ойындағы жүктеме қатысушылардың жалпы қозғалыстылығын азайту немесе ұлғайтумен дозаланады. Дене және эмоциональды жүктемені ретке келтіру үшін келесі тәсілдерді қолдануға болады:

1.Ойын элементтерінің қайталану санын және ұзақтылығын азайту.

2.Алаң өлшемдерін ұлғайту немесе кішірейту.

3.Ойын ережелерін қарапайымдандыру немесе күрделендіру.

4.Салмағы және өлшемі үкен немесе кіші инвентарь қолдану.

5.Қысқа үзілістер енгізу.

Қозғалмалы ойын тұтасымен алғанда сабақ жүктемесінің интенсивтілігі және көлеміне аптимальды (оңтайлы) сәйкес келуі тиіс.



ОЙЫННЫҢ АЯҚТАЛУЫ.

      Қозғалмалы ойындарды дұрыс ұйымдастыру оның дұрыс өткізілуін ғана емес, сонымен бірге өз уақытында аяқталуын қарастырады. Ойынның уақытынан бұрын тоқтатылуы немесе шамадан  тыс созылуы орынсыз. Ойын ұзақтығы оның сипатына, сабақ шарттарына және айналысушылар құрамынатәуелді. Қатысушылар саны (олар аз болған, ойын да қысқа), олардың жас мөлшерлері (бастауыш сынып оқушылары ұзақ күш жұмсауы тиіс), ойын мазмұны (үлкен жүктемені талап ететін ойындар қысқа болуы тиіс), жетекші ұсынған өткізілу орны, темпі, оның тәжірибелілігі (аз тәжірибелі жетекші ойындары қысқа болады) сияқты факторлар ойын ұзақтығына әсер етеді.

      Ойынның аяқталыу сәті шаршаудың алғашқы белгілері бойынша анықталады олар: көңілдің алаңғасырлығы, ережелердің бұзылуы, қозғалыстың дәл орындалмауы, қызығушылықтың төмендеуі, қатысушылардың көпшілігіндегі жиі дем алу. Осылар пайда болған жағдайда ойынды тоқтату қажет.

      Жетекші ойын басталмас бұрын оған жіберілетін уақытты хабарлай алады. Оны ескере отырып, қатысушылар өз күштерін бөле бастайды. Орнатылған уақыт аяқталғанға дейінгі 1-3 мин ойнаушыларды ескерту қажет. Егер ойын командалық болса ол басталмас бұрын ойынның қайталану санын қатысушыларға хабарлаған жөн.

      Сабақ формасы да ойын ұзақтығына әсер етеді: дене мәдениеті сабағында өткізілетін ойын уақыты бойынша шектелген. Егер ол сабақтан тыс уақытта өткізілсе, онда ол ұзақ әрі балаларда шыдамдылықты тәрбиелеуге ықпал етеді.

ОЙЫН ҚОРТЫНДЫЛАРЫН ШЫҒАРУ.

      Ойын қорытындысын шығару, оның нәтижелерін анықтау, қателер мен дұрыс емес әрекеттерді табу үкен маңызға ие. Ойын нәтижелерін жарияламас бұрын жетекші тыныш жағдай қалыптастырады, егер қажет болса көмекшілерінен мәліметтер мен ұпайлар есебін жинайды да, зор дауыспен нәтижелерді жариялайды. Ешқандай жағдайда да ойыншылардың судьямен таласып және ұрысына жол бермеу қажет. Судья шешімі талқылауға жатқызылмайды. Балаларды өз әрекеттері мен қылықтарын дұрыс бағалауларына үйрету үшін ешкімді бөліп көрсетпестен ойын нәтижелерін қысқа жариялау қажет. Ойынды обьективті талдау ойыншыларды дұрыс өзіндік бағалауға үйретеді. Егер ойын алғаш рет өткізілсе,кейін мұндай қателер жіберілмес үшін толығырақ талдауға болады.

      Ойын нәтижелерін анықтау кезінде шапшандық қана емес, қатысушылар алдын-ала ескертілген бөлімі бір тапсырмалардың орындалу сапасы да ескеріледі. Сонымен бірге жетекші ережелерді білу және олардың қадағалауын, ойында мақсатты бағыттылы және сәйкес әрекет ету әскерлігі, белгілі бір ойын ситуацияларында таныс қозғалыс әрекеттерін қолдануды бағалайды.

      Ойын қорытындыларын шығару жетекшіні өзі үшін педагогикалық құндылыққа ие: балалар мен мұғалім талқымайтын ойын үрдісінде жасалған бақылаулар мен қорытындылар балалар ұжымымен және жеке-жеке әрбір оқушымен жұмыс үшін өте үлкен маңызға ие.

      Жоғарыда айтылған ойын ережелер мен тәсілдерін орындауын тікелей бағалаудан өзге әртүрлі жоспарлы ойындарды өткізу үрдісінде оқушылардың дене дамулары, темперамент және мінез-құлықтар ерекшеліктерін нақтылау үшін жетекші олардың тәртіптеріне келесі бақылауларды жүзеге асыруына болады:


  1. Баланың жалпы дене дамуын бағалау

  2. Жеке дене сапалар даму деңгейі

  3. Осы қозғалыс сапаларын ойында үйлестіру қабілеті

  4. Назарын орталықтандыра білу қабілеті (сыртқы тітіркену бар болса)

  5. Баланың инциатива және табандылық көрсетуі

  6. Шешім таба алмаушылық және қорқақтық көрсетуі

  7. Ойындағы қарсыластарына қатынасы

  8. Командадағы серіктестеріне қатынасы

  9. Өзі жіберген қате және оларды қайталама ойын кезінде түзете білуі

  10.  Жалпы тәртіптілік, өзіне талап қоя білу

  11.  Жеңіспен, жеңілуге қатынасы.

ОЙЫНДЫ ТАЛҚЫЛАУ

      Нәтижелерді жариялау кезінде қатысушылармен бірге ойынды талқылау қажет, олардың қателерін шығарып, жағымды сәттерді нұсқау, жеке рөлдерді жақсы орындаған, сонымен бірге ойын ережесін қадағалап, шығармашылық инициатива көрсете білген қатысушыларды атап өту керек.

      Осындай талқылаулар кезінде ережелер жақсы меңгеріліп, ойын бөлшектері нақтыланады, конфликтілер жойылады. Талқылау жетекшіге ойынның қаншалықты меңгерілгендігін, ойыншыларға не ұнап, бұдан әрі қалай жұмыс істеу керектігін нақтылауға көмектеседі.

      Қорытындыда ойынды өткізу үрдісінің өзі өте күрделі, бұл жұмыс шарттары, балалар сүйектерінің жас ерекшеліктеріне ғана емес, сонымен бірге баллардың ұжымдық ойындарға даярлық деңгейлеріне, олардың көңіл-күйлеріне, ойын жетекшісінің шеберлігіне тәуелді. Ойынды өткізу – әрқашанда болжануға жатпайтын педагогикалық үрдісі.

      Бастауыш, орта және жоғары сыныптарда ойындарды өткізу әдістемесі.

 

Негізгі әдебиеттер



1. Жуков М.Н. Подвижные игры: Учеб. для студ. пед. вузов. – 2-е издание., стереотип. – М.: Издательский центр «Академия», 2004ж.

2. Военно-спортивная игра «Алау».Алғашқы әскери дайындық» Журнал.



3. Военно- спортивная игра «Улан » Алғашқы әскери дайындық»   Журнал.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет