“Математика және экономика” факультеті

Лекция № 4

1. 
   Ю.В.Романец , П.А.Тимофеев , В.Ф. Шаньгин.
   
   1. 
      Защита информации в компьютерных системах и сетях.
      
2. 
   У.Диффи , М.Э.Хеллман Защищенность и имитостойкость. Введение в криптографию.
   
3. 
   Алексеенко В.Н., Сокольский Б.В. Система защиты коммерческих объектов.Технические средства защиты. Практическое пособие для предпринимателей и руководителей служб безопасности. М., 1992. - 94 с.
   
4. 
   Артехин Б.В. Стеганография // Защита информации. Конфидент. - 1996. -№4.
   

1. 
   Барсуков B.C. Обеспечение информационной безопасности. - М: ТЭК,1996.
   
2. 
   Безруков Н.Н. Компьютерная вирусология: Справ, руководство. - М.: УРЕ,1991.-416 с.
   

1. 
   Скитала шифры
   
2. 
   Шифрлаушы кестелер
   
3. 
   Магик квадраттарды қолдану кіреді.
   

ХV ғасырдың соңында криптогрфия қайта дамуын бастайды. Криптографияның дәстүрлі түрде саясатта дипломатияда және әскери істерде қолданумен қатар басқа да мәліметтерде – инквизициядан қудалау немесе бұзғыншылардан сақтану үшін де қолдана бастады. Мұнда шифрлау кестелері қолданыла бастады.

Сонымен қатар орта ғасырларда магик квадраттар да қолданыла бастады.

Лекция № 5

5. 
   Ю.В.Романец , П.А.Тимофеев , В.Ф. Шаньгин.
   
   1. 
      Защита информации в компьютерных системах и сетях.
      
6. 
   У.Диффи , М.Э.Хеллман Защищенность и имитостойкость. Введение в криптографию.
   
7. 
   Алексеенко В.Н., Сокольский Б.В. Система защиты коммерческих объектов.Технические средства защиты. Практическое пособие для предпринимателей и руководителей служб безопасности. М., 1992. - 94 с.
   
8. 
   Артехин Б.В. Стеганография // Защита информации. Конфидент. - 1996. -№4.
   

3. 
   Барсуков B.C. Обеспечение информационной безопасности. - М: ТЭК,1996.
   
4. 
   Безруков Н.Н. Компьютерная вирусология: Справ, руководство. - М.: УРЕ,1991.-416 с.
   

Мәтінді символдарын орын ауыстыру шифрлауын анық ережелер бойынша осы мәтін блогы шегарасы бойынша орын ауыстырылады. Орын ауыстыру шифры қарапайым шифрлаудан болып ең ежелгілерден болып есептелінеді.

Тарихта біздің эрамызға дейінгі v ғасырға Спарта грек мемлекеттерінің бірі болып есептелініп, олар өздерінің әскери құпия байланысы үшін жүйе істеп шығады. Скитала қарапайым құрылымы арқылы өз хабарларын шифрлайды. Бұл әдіс қарапайым орын ауыстыруды береді.

Шифрлы төмендегідей орындалады, цилиндр формадағы скитала деп аталады. Степженге спирал түрінде пергамент бөлегі оралады да, оған стержен бойымен хабар мәтіні қатарлары жазылады, соңынан бұл пергамент бөлегі жазылған мәтінді стерженнен шешіп алынады. Бұл бөлектегі әріптер бейберекет орналасып қалады, біз хабарды біртіндеп емес, ал анықталған позициялар бойымен мәтін толығымен аяқталғанша ауыстырып шықсақ осы нәтижеге келеміз.

ПАЙДАЛАНУШЫ хабарын стержен шеңберімен әр үш әріптен кейін орын ауыстырып шығатын болсақ.

ПАЙДАЛАНУШЫДАН шифр мәтінді береміз.

Шифр мәтінді кері шифрлап алу үшін бізге шифрлау ережесі ғана емес тағыда кіліт болып есептелінетін анық бір диаметрдегі стерженде қажет болады. Шифрдың түрін біле тұрып оның кілітін білмеу хабарды кері шифрлауға қиынға соқтырады.

Лекция № 6

1. 
   Ю.В.Романец , П.А.Тимофеев , В.Ф. Шаньгин.
   
   1. 
      Защита информации в компьютерных системах и сетях.
      
2. 
   У.Диффи , М.Э.Хеллман Защищенность и имитостойкость. Введение в криптографию.
   
3. 
   Алексеенко В.Н., Сокольский Б.В. Система защиты коммерческих объектов.Технические средства защиты. Практическое пособие для предпринимателей и руководителей служб безопасности. М., 1992. - 94 с.
   
4. 
   Артехин Б.В. Стеганография // Защита информации. Конфидент. - 1996. -№4.
   

1. 
   Барсуков B.C. Обеспечение информационной безопасности. - М: ТЭК,1996.
   
2. 
   Безруков Н.Н. Компьютерная вирусология: Справ, руководство. - М.: УРЕ,1991.-416 с.
   

Орта ғасырларда орын ауыстыру шифрлау мен магик квадраттар қолданған.

Шифрланатын мәтін осы магик квадраттарға реттік номеріне сәйкес жазып барылады. Егер осы кестеге жазылғандарды қатар бойынша жазып алатын болса бастапқы хабардың әріптерін орын ауыстырғаннан келіп шыққан шифр мәтінді аламыз.Сол кездерде бұл магик квадраттар арқылы жазылған шифр текістерді тек кіліт қана емес,магикалық күште сақтайды деп есептеген.

Магик квадрат және он ы хабармен толтыруға мысал көреміз.

Бастапқы мәтін ПРИЛЕТАЮ ВОСЬМОГО

Оң жақта келтірілген жазуларды қатарымен оқитын болсақ,

құпиялы түрде жазылған шифр мәтінге келеміз.