18. Тақырып. Банктің ссудалық портфелінің жіктелуі және оны бағалау
Тест сұрақтары
6 апта, 3 балл.
1. Қысқа мерзімді несие – пайдалану мерзімі неше жылдан аспайтын несиелер?
А) бір жылдан
В) екі жылдан
С) үш жылдан
Д) В,С дұрыс
Е) барлығы
2. Ұзақ мерзімді несиелерге мерзімі неше жылдан асатын несиелер жатады?
А) бір жылдан асатын
В) екі жылдан асатын
С) үш жылдан асатын
Д) бес жылдан асатын
Е) С,Д дұрыс
3. Жалпы банктік есиелік операциялар екі үлкен топқа бөлінеді: олар
А) активті және пассивті
В) акрив және депозиттік
С) пассив және аккредетивті
Д) В,С дұрыс
Е) А,В дұрыс
4. Банк клиенттерге несие берген кезде қандай шоттар корроспандентциясы беріледі ?
А) Дт 1411,1417 – Кт 1001, 2203
В) Дт 2411, 2417 – Кт 1001, 2203
С) Дт 3411, 3417 – Кт 1001, 2203
Д) Дт 4417, 4411 – Кт 1001, 2203
Е) Дт 5411, 5417 Кт 1001, 2203
5. Несиелеу принципінің бірі – клиент несиені пайдаланғаны үшін нені төлеуі керек?
А) берілген пайызын.
В) берілген өсім құнын
С) берілген артық құнын
Д) берілген жиынтық сомасын
Е) барлығы дұрыс
6. Мониторингті жүзеге асыруда толығы мен алынған ақпараттар екі түрге бөлінеді олар .
А) үстіртін және терең.
В) терең және мерзімді
С) мерзімді және мерзімсіз
Д) В,С дұрыс
Е) А,С дұрыс
7. Қайтару мерзімі жеткен жіне оның сапасы күдік тудырмайтын несие қалай аталады?
А) стандартты несие
В) І – дәрежелі күмәнді
С) ІІ – дәрежелі күмәнсіз
Д) ІІІ – дәрежелі күмәнді
Е) В,С,Д дұрыс
8. Күрделі қаржы жұмсалымы бойынша дебиторлық берешек есебі нешінші баланстық шотта жүргізіледі?
А) 1856. шотта
В) 1956 шотта
С) 2056 шотта
Д) 2956 шотта
Е) 3056 шотта
9. Әртүрлі белгілеріне қарай лизингтік операцияларды қатысушылар құрлымына қарай қандай түрлерге бөлінеді?
А) тура жіәне жанама лизинг.
В) қайтымды және қайтымсыз лизинг
С) нақты және үстеме лизинг
Д) А,С дұрыс
Е) В,С дұрыс
10. Сыртқы лизинг қалай бөлінеді ?
А) Экспорттық және импорттық.
В) шете лдік және отандық
С) халықаралық және мемлекеттік
Д) А,В дұрыс
Е) В,С дұрыс
11. Мүлікті типіне қарай лизингті қалай бөлуге болады?
А) жылжымалы, жылжымайтын жәнебұрын пайдаланылған.
В) жылжымалы, құнды және құнсыз
С) жылжымайтын, ғимараттар және қондырғылар
Д) А,С дұрыс
Е) В,С дұрыс
12. Өтеу деңгейіне қарай лизингті қалай бөлуге болады?
А) толық өтелетін және толық өтелмейтін.
В) толық өтелетін және жартылай өтелетін
С) толық өтелетін және өтелімсіз
Д) В,С дұрыс
Е) А,С дұрыс
13. Амортизация шарты бойынша лизинг қалай бөлінеді?
А) толық амортизациялы және толық емес амортизациялы
В) толық амортизация есептелмейтін және амортизацияның түзу сызықты әдісі
С) толық амортизация етілетін және толық амортизацияның өндірістік әдәсі
Д) А,В дұрыс
Е) В,С дұрыс
14. Операция өткізілетін нарық секторында халықаралық лизингті қандай түрлері қарастырылған?
А) ішкі және сыртқы.
В) ішкі және аумақтық
С) сыртқы және Республикалық
Д) отандық және халықаралық
Е) В,С дұрыс
15. Салық және амортизациялық жеңілдіктерге қатысты лизинг қалай бөлінеді?
А) жалған лизинг және нағыз лизинг.
В) жалған лизинг және ішкі лизинг
С) нағыз лизинг және сыатқы лизинг
Д) В,С дұрыс
Е) барлығы дұрыс
16. Лизинг төлемдерінің сипатына қарай лизинг қалай бөлінеді?
А) ақша төлемімен жүргізілетін, коммерциялық төлемен жүргізілетін және аралас төлемді.
В) ақша төлемімен жүргізілетін нағыз лизинг
С) коммерциялық төлемен жүргізілетін жалған лизинг
Д) А,С дұрыс
Е) барлығы дұрыс
17. Лизинг нысандарының негізгі екі түрге біріктіруге болады олар:
А) жедел және қаржылық
В) жедел және ағымдық
С) қаржылық қоржындық
Д) А,С дұрыс
Е) В,С дұрыс
18. Қаржылық лизинг бұл қандай мерзімді жол болып табылады?
А) ұзақ мерзімді.
В) қысқа мерзімді
С) орта мерзімді
Д) ағымдағы
Е) барлығы дұрыс
19. Тарқырып. Банк менеджменті ғылым және банктерді басқару өнері ретінде
Банктің инвестициялық саясатының басты бағыттары мынадай бөлімдерді қамтиды:
• инвестициялық саясаттың басты мақсаты;
• баланс активі мен пассивіндегі квазиинвестициялық операциялардің шегін (үлесін) анықтау;
• инвестициялық операциялардың сапасы үшін жетекшілер мен атқарушылардың жауаптылыгы;
• инвестициялардың құрамы мен қүрылымы;
• бағалы қағаздардың сапасының деңгейінің және өтеу мерзімінің тиімділігі;
• инвестициялар портфелінің диверсификациялануына қойылатын негізгі талаптар;
• портфельдің құрамына түзетулер енгізу механизмі;
• сақтау төртібі жөне сақтандыру механизмі;
• пайдалар мен зияндардың есебі;
• компьютерлік қамсыздандыру бағдарламалары. Банктердің инвестициялық қызметі жаңа бағалы
қағаздарға қаражат орналастыруға кепілдік беру (андер-райтинг), сондай-ақ клиенттергс қандай бағалы қағаз түрін, қай уақытта шығаруға жөне үсынысты қалай жасаугл болатыны жайлы кеңес беруді сипаттайды.
20. тақырып. Банк менеджментінің бағыты.
Коллоквиум, 7 апта, 3 балл
-
Банктік менеджменттің ұғымы
-
Бағалы қағаздар менеджменті
-
Бағалы қағаздар бизнесіндегі андероайтинг
-
Қор бағалы қағаздары
-
Коммерциялық бағалы қағаздар
-
Мемлекеттік бағалы қағаздар
-
Мемлекеттік емес бағалы қағаздар
-
Муниципалдық бағалы қағазда
21. тақырып. Басқару процесінің компоненттері: жоспарлау, банк саясаты, еңбек коллективін басқару концепциясы
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттсрщ оларды іске асыру құралдары мен өдістерін, сондай-щ несиелік процесті ұйымдастыру принциптері жөне тэртіОіі белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм көмегім* жүзеге асырылады.
Несиелік саясат —банктің несиелік жұмысын уйымдастыіп негізін және несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесіһ жасау шарттары.
Кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші бліи пен қарыз алушылар түрғысынан қарастыруга болады.
Тар мағынасында, несиелік саясат — бүл несисліц процесті ұйымдастыру барысындағы банктің стратегиясы мсіі тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпііі стратегияларына сай ұйымдастыру негізін және несиелі | процесін қалыптастыруға қажетті құжаттар жүйсгш (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиіс:
- нүсқаулық емес, яғни директивті нүсқауларді.і қамтиды;
несиелеудің мақсаттарын нақты жөне мағыналы анықтауға мүмкіндік береді;
нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелеріи қамтиды;
оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мсн нүсқаулықтарды қамтитын құжаттардан түрады.
Екінші аралық бақылау
р/с
|
Тақырыптар
|
Апта
|
Ұпай саны
|
Бақылау түрі
|
1
|
Баланс өтімділігі мәні және оның төлем қабілеттілігі.
|
8 апта
|
3
|
Жазбаша
бақылау
|
2
|
Екінші деңгейлі банктердің өтімділігін реттеуде ҚР ҰБ ролі.
|
8 апта
|
3
|
Реферат
|
3
|
Банк табысы мен шығысы және оның жіктелуі.
|
9 апта
|
3
|
Глоссарий
|
4
|
Банктік аудиттің ерекшеліктері.
|
10 апта
|
3
|
Тест
|
5
|
Ішік бақылау және оның маңызы.
|
10 апта
|
3
|
Коллоквиум
|
6
|
Банктің құрылтайшылар құжаттарының аудиті.
|
11 апта
|
3
|
Жазбаша
бақылау
|
7
|
Пруденциалды нормативтер және оның шекті мағыналары.
|
12 апта
|
3
|
Реферат
|
8
|
Коммерциялық банктерді пруденциялды нормативтермен реттеудегі ҚР ҰБ ролі.
|
12 апта
|
3
|
Глоссарий
|
9
|
Чекпен және аккредитивпен есеп айырысу аудиті.
|
13 апта
|
2
|
Тест
|
10
|
Банктің депозиттік операция аудитінің нгізгі сатылары.
|
14 апта
|
2
|
Коллоквиум
|
11
|
Банктің бағалы қағаздармен операциялары.
|
14 апат
|
2
|
Жазбаша
бақылау
|
|
Барлығы
|
х
|
30
|
х
|
22. тақырып. Баланс өтімділігінің мәні және оның төлем қабілеттілігі.
Жазбаша бақылау
8 апта 3 балл
-
Коммерциялық банктердің балансның өтімділігін талдау.
-
Банктердің төлем қабілеттілігін талдау.
-
Банк активтерін өтімділігін талдау .
-
Банк міндеттемелерінің өтімділігін талдау.
-
Банк капиталының өтімділігін талдау.
-
CAMEL жүйесі бойынша өтімділікке рейтеинг беру.
-
CAMEL жүйесі бойынша төлем қабілеттілігіне рейтеинг беру.
-
CAMEL жүйесі бойынша табыстылық деңгейіне рейтеинг беру.
23.тақырып. Өтімділікті басқару әдістері
Әлемдік банктік тежірибеде етімділікті басқару бірқатар едістер арқылы жүзеге асырылады. Ондай әдістерге мыналар жатады:
1. "Қаражаттардың ортақ қоры" өдісі негізінде банк ресурстарының жалпы сомасын ресурстардың қүралу көздеріне қарамастан, активтердің өр түрлі түрлеріне бөлу жатыр. Сызба түрінде бүл өдісті төмендегідей түрде керсетуге болады (17-сурет келесі бетте).
Осы әдісте қаражат өтімділігінің адекватты деңгсйінің, яғни "табыстылық-өтімділік" арасындағы тепе-теңдіктің сақталуы шарт. Ең біріншіден, активтердің алғашқы резсрвтер тобында орналасатын қаражаттардың үлесі анықталады. Содан кейін банк қаражаттары активтердің екінші реггі резервтер тобына орналастырылады. Екінші ретті резервтер көлемі несиеге сүраныс пен салымдардың мөлшсрімен анықталады, демек, олар неғүрлым көп болса, соғүрлым салымдар келемі бойынша көп резервтер талап етіледі. Активтердің үшінші тобына, яғни клиенттерге қарызға орналастырылатын қаражаттардың үлкен үлесі келсді. Ең соңғы активтердің тобына салыстырмалы түрде өтелу мерзімі үзақ жоғары дөрежелі бағалы қағаздар жатады.
24. тақырып. Екінші деңгейлі банктердің өтімділігін реттеуде ҚР ҰБ ролі.
Реферат
8 апта 3 балл
-
Банк қызметін реттеудің маңызы.
-
Пруденциялық нормативтер мен экономикалық қызметтер.
-
Пруденциялық реттеу жүргізу.
-
Банктердің қысқа мерзімді өтімділік коэффиценті.
-
Активтерді басқарудың ғылыми әдістері.
-
Банк өтімділігін көрсететін қаржылық коэффициенттер.
-
Банк балансның активтері мен пассивтері бойынша айналымын талдау.
-
Банк өтімділігін коэффициенттік әдіспен бағалау.
-
Өтімді активтер.
-
Депозиттік активтер.
25. тақырып. Банк өтімділігінің көрсеткіштері оның маңызы және бағалау әдісі.
Шетел төжірибесінде коммерциялық банктің өтімділігі мынадай екі әдіспен есептеледі:
— баланстың өтімділігін көрсететін жөне баланстар бойынша есептелінетін қаржылық коэффициенттер негізінде;
— сәйкес кезеңцердегі банк балансының активтері мен пассивтері бойынша айнымалдардың талдауын есксріп, отімді қаражаттарға потенциалды қажеттілігін анықтау негізінде.
Коэффициенттік әдіс баланс баптары арасында белгілі бір сандық қатынастарды бекітуді білдіреді. Бүл әдіс өр түрлі көрсеткіштерді пайдаланады.
Алғашқы тобының екі көрсеткіші өтімді активтер мен депөзиттер арасындағы катынасты көрсетеді:
1. Ачғашқы резервтер (касса + Орталық банктегі корреспонденттік шот) / Депөзиттер;
2. (Алғашқы резервтер + Екінші реттегі (мемлекеттік бағалы қағаздар) резервтер)/ Депөзиттер
Бірінші көрсеткіш деңгейі банктің өтімділігін қамтамасыз ету үшін 5—10 %-дан төмен болмау керек, ал екіншінің деңгейі 15—25 %-дан, Жапонияда 30 %-дан томен емес болуы міндетті.
АҚШ-та өтімділікті бағалау үшін бірнеше көрсеткіштер қолданылады. Оның бірі - берілген несиелер мен дегюзшптер сомаларының қатынасы. Олардың арасында мынадай төуелді-лік бар: бүл қатынастың мөні неғүрлым 1-ден коп болса, банк отімділігі соғүрлым төмен болады. Сонымен қатар, тсиелердің жалпы активтер сомасындагы үлесі есептелінеді, ол активтердің диверсификациясын көрсетеді. Бүл корсеткіш 65—70% аралығында болуы керек. Және активтің колма-қол қаражаттарға тсз алмастыру қабілетін бейнелейтін көрсеткіш: өтімді активтердің жалпы активтер сомасына қатынасы арқылы табылады.
26. тақырып. Банк табысы мен шығысы және оның жіктелуі.
Глоссарий
9 апта 3 балл
-
Табыс.
-
Шығыс.
-
Қазынашылық.
-
Актив.
-
Ссуда.
-
Дисконт.
-
Бизнес.
-
Салымдар.
-
Пайыздар.
-
Клиенттер.
27. тақырып. Банктің қаржылық резервтерін қалыптастыру.
Резервтік капитал - іс жүзінде заңнамамен құрылтайшы қү-жаттарға сэйкес болжанбаған шығындарды жэне инвесторларға осы мақсаттарға арналған табыс көлемі жетпеген жағдайда инвесторларға шығынның орнын жабу үшін құрылады.
Басқаша айтсақ, резервтік капитал - кәсіпорынның тоқ-таусыз жұмысына жэне үшінші тұлғалардың мүдделерін сақтауға кепіл болып шығады. Мұндай қаржылық көздің бар болуы үшінші тұлғаларға кәсіпорынның өз міндеттемелерін орындай-тындығына сенім арттырады. Резервтік капиталдың пайда болуы міндетті жэне ерікті сипатта. Алғашқы жағдайда ол Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес, ал екінші жағдайда -кэсіпорынның құрылтайшы құжаттарында, немесе оның есеп саясатында белгіленген тэртіпке сэйкес құрылады. Егер кэсіп-орынның құрылтайшы құжаттарында резервтік капитал құру көзделмесе, кэсіпорынның оны құруға құқы жоқ.
Заңнама бойынша резервтік капитал құруға міндетті кэсіп-орындар оны баланстың «Резервтік капитал» бабы бойынша көрсетеді. Осылайша ашык акционерлік қоғам резервтік капи-талды қоғамның шығындарын жабу үшін жарияланған жарғылық капиталдың 15%-нен кем емес мөлшерде жасауы тиіс (13).
Қоғамның резервтік капиталы мемлекеттік тіркеуден өткен уақытынан бастап екі жыл ішінде құрылуы тиіс. Ол акционерлік қоғамның жалпы жиналысы белгілейтін мөлшерде, таза табыстан (пайдадан) жыл сайын аудару жолымен қалыптасады.
Егер қайсыбір төлемдер нәтижесінде қоғамның резервтік капиталы оның жарияланған жарғылық капиталының 15%-нен кем болып қалса, онда қоғам көрсетілген шамаға дейін резервтік капиталды толықтыру үшін аударымды жаңғыртуға міндетті.
28. тақырып. Банктік аудиттің ерекшеліктері.
Тест сұрақтары
10 апта 3 балл
1. Банктегі арнайы шоттардағы ақша қаражаттарының есебін аудиттегенде бухгалтерлік есебінің типтік жоспарында қаралған қайсы шоттарды тексереді?
А. - 301,302,303 шоттарды
В. - 211,212,214, шоттарын.
С. - 421,422,423,424 шоттарды.
Д. - 321,322,323, шоттарды.
Е. - 331,332,333,334 шоттарды. 2. Жол үстіндегі ақша қаражатттарының есебін аудиттегенде бухгалтерлік типтік шот жоспарындағы қайсы синтетикалық шот тексеріледі?
А - 421 шоты .
В - 422 шоты.
С - 423 шоты.
Д - 411 шоты.
Е - 424 шоты.
3. Аудиттік бағдарламада қаралған басты- басты мәселелерді тексеру барысында арнайы не жүргізу арқылы толықтырып пысықталып отырады.
А. - сарыптаулар жүргізу арқылы.
В - қорытынды жүргізу арқылы .
С. - анықтаулар жүргізу арқылы.
Д. - сұрақтар жүргізу арқылы.
Е. - тестер жүргізу арқылы.
4. Жарғылық капитал аудитінің келесі бір кезегінде оның несиесінің дұрыстығын тексеру болып табылады.
А. - капитардың қалыптасуын .
В. - капиталға салынған жаррналарын.
С. - капиталға тартылған инвестицияға .
Д. - капитал құрылтайшыларының салымдарына.
Е. - капитал иелерінің құрлысына.
5. Егерде жарғылық капитал құрылтайшыларының үлесі таза ақшадан құрылса , ондай жағдайда қандай аудиторлық тексеру жүргізіледі ?
А. - қаржылық тексеру .
В. - тәуелсіз аудтторлық тексеру .
С. - банктік тексеру.
Д. - ерікті аудиторлық тексеру.
Е. - міндетті аудиторлық тексеру.
6. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталының көлемі неше еселенген айлық есептік көрсеткіштен төмен болмауы керек?
А. - 500 еселенген АЕК
В. - 400 еселенген АЕК
С. - 100 еселенген АЕК
Д. - 200 еселенген АЕК
Е. - 300 еселенген АЕК
7 . Ашық акционерлік қоғамның жарғылық капиталы ның көлемі неше еселенген айлық есептік көрсеткіштен төмен болмауы керек .
А- 200 еселенген АЕК
В- 300 еселенген АЕК
С- 400 еселенген АЕК
Д- 500 еселленген АЕК
Е- 600 еселенген АЕК.
8. Аудитор акционерлік қоғамның жарғылық капиталы ның қалыптасуы кезінде шығарылған акцияның неше пайыздан аспайтындығына назар аударуға тиісті.
А- 10%
В- 30%
С- 15%
Д- 20%
Е- 25%
9. Акционерлік қоғамның шығарған акцияларын алдымен кімдердің арасында таратылуы тиіс?
А- құрылтайшылардың арасында
В- акция сатып алушылар арасында
С- ішкі бағалы қағаздар базасында
Д- сыртқы бағалы қағаздар базасында
Е- банк тік мекемелерге жайғастыруға
10. Аудитор жарғылық капиталға жарияланған жарнасын, көрсететін құжаттарына сілтеме жасап, нақты салынғанын көрсетіп не жасауға міндетті?
А- жоспар жасауға
В- кесте жасауға
С- сыныптама жасауға
Д- сараптама жасауға
Е- анықтама жасауға
11. Резерв тік капитал есебін аудиттелгенде бухгалтерлік есептің қаржы-шаруашылық қызметінің тип тік жоспарындағы қайсы синтетикалық шоттарында көрсетеді?
А- 561-562 шоттарында
В- 501-502 шоттарында
С- 551-552 шоттарында
Д- 521-531 шоттарында
Е- 541-542 шоттарында
12. Қорытындысында, аудитор бөлінбеген табысты не істеуі қажет?
А- шамасын сараптауы
В- шамасын анықтауы
С- шамасын сыныптауы
Д- шамасын бағалауы
Е- шамасын есептеуі
13. Аудитор ұзақ мерзімді міндеттемелерді тексергенде есепті кезеңнің басындағы және соңындағы баланстың қайсы бөлімшесінің шотының мәліметтерін тексеруге тиісті?
А- 66 “Алынған аванстар”
В- 63 “Бюджетпен есеп айырысу”
С- 62 “Дивиденттер бойынша есеп айырысу”
Д- 61 “Алдағы кезең кірістері”
Е- 60 “Займдар” бөлімшесін
14. Аудитор, шаруашылықтың банкке қайтаруға тиісті қайтарылмаған несиелердің қалдығымен қосып несиенің пайызын көрсетуге не қабылдағандығын анықтауға тиісті?
А- шешім қабылдағандығын
В- үкім қабылдағандығын
С- жарлық қабылдағандығын
Д- қағида қабылдағандығын
Е- қаулы қабылдағандығын
15. Қысқа мерзімді банк несиелері неше жылғы мерзімге беріледі?
А- екі жылғы
В- бір жылға
С- үш жылға
Д- төрт жылға
Е- бес жылға
16. аудит 635 “Әлеуметтік салық” шотында салық салу базарларының дұрыстығын анықтап дер кезінде қайсы мекемеге аударылғандығын тексереді?
А- салықтық мекемеге
В- зейнеткерлік қорына
С- бюджет тік мекемеге
Д- сақтандыру қорына
Е- бюджеттен тыс мекемелерге
17. Еңбек ақы бойынша есеп айырысуды аудиттеу кезінде ішкі бақылаудың жағдайын және бухгалтерлік есептің жүйесін зерттеу үшін не жүргізу арқылы пысықтай түсу керек?
А- сараптама жасау арқылы
В- сипаттама жасау арқылы
С- бағдарлама түзу арқылы
Д- тест жүргізу арқылы
Е- сұрақ-жауап жүргізу арқылы
29. тақырып. Банктік аудиттің әдістері мен тәсілдері.
Ағымдагы (есептік) шоттагы операциялардың аудитінде келесі жағдаяттарға назар аудару қажет:
1. Ағымдағы шот ашылған банк мекемесі.
2. Соманың банк көшірмелері бойынша, оларға тіркелген бастапқы құжаттарда көрсетілген сомаға сэйкестігі.
3. Көшірмелерге тіркелген бастапқы құжаттарда банк мөртабанының бар болуы; жасалған операциялардың дұрыс-тығын анықтау мақсатымен банкте қарама-қарсы тексеру (не болмаса сұрау салу) өткізген жөн.
4. Банкке тапсырылған қолма-қол ақшаның жэне басқадай ақшалай қаражаттың кэсіпорнының ағымдағы шоттарына дұрыс жэне толық есепке алынуы.
5. Ақшалай қаражатты акцептелген төлем тапсырмаларымен байланыстың пошта бөлімшесі арқылы (депөзитке салынған еңбекақы, алименттер жэне т.с.с.) аударудың дэйектілігі, сондай-ак аударым алушылардың тізбеде көрсетілген пошталық мекен-жайының анықтығы.
6. Теңгені конвертациялауға байланысты операцияларды есепте көрсетудің дұрыстығы.
7. Бухгалтерлік өткізбе желілердің (проводкалардың) банк-тік операциялар бойынша дұрыстығын, бүл операциялар бухгалтерлік есепте тиісті шоттарда көрсетілген бе? Бухгалтерлік
10-тарау. Ағымдағы активтердің функционалдык аудиті ♦ 225
есеп бойынша өндіріс шығынына (есеп айырысу шоттарын жолай өтіп) есептен шығару операцияларына ерекше көңіл бөлу керек.
8. Банк көшірмелерінің жэне парақтық нөмірленуі мен шоттағы қаражат қалдығын ауыстыру бойынша анықталатын құжаттардың толык сенімділігі. Банктің бұрынғы көшірмесіндегі кезең соңының қаражат қалдығы шот бойынша келесі көшірмедегі кезең басының қаражат қалдығына тең болуы тиіс. Егер банк тізімдемесінде ескерілмеген түзетулер мен тазартып өшірулер табылса, банк мекемесінде ыңғайласпа тексеріс (встречный проверка) өткізу керек.
30. тақырып. Ішкі бақылау және оның маңызы.
Коллоквиум
10 апта 3 балл
-
Есеп регистрлерінің дұрыстығын тексеру.
-
Банктегі қолма – қол ақшаны рәсімделуін тексеру.
-
Банк аралық операциялардың құжатталуын тексеру.
-
Банк активтерінің құрамын тексеру.
-
Банк міндеттемелерінің құжатталуын тексеру.
-
Дебиторлық берешектерді тексеру.
-
Кредиторлық алашақтарды тексеру.
-
Табыстылық деңгейін қадағалау.
31. тақырып. Ішкі бақылау жүйесі.
Дебиторлық жэне кредиторлык берешекте, әсіресе, көбіне теріс пайдаланулар жасалады. Дебиторлық борышты көбінесе, кэсіпорын еңбеккерінің берешегін жедел өндіріп алу теріс пайдалануға кедергі келтіретін маңызды шара болып табылады. Ордерлерді дүрыс тіркеу мен түбіртекті тікелей кассаға беру, бухгалтерияга теленбеген кірістік ордерлер қайтаруды бақылау жазбалардың анық сенімділігін арттырады жэне теріс пай-далануды болдырмайды. Ақшаны сіңіріп кетумен күресу ең алдымен барлык мүмкін жағдайларда қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жүзеге асуын талап етеді.
Кәсіпорындар арасындағы есептесулер эдетте қолма-қол ақшасыз аударым тәртібімен банктер арқылы жасалады. Банктер арқылы жасалатын есегттік жэне кредиттік операциялар арнайы
10-тарау. Ағымдағы активтердің функционалдық аудиті ♦ 231
ережелермен реттеледі. Алайда есеп айырысудың іс жүзіндегі жүйесі кәсіпорынның (банктің қатысуымен жэне қатысуынсыз) теріс пайдалануды жасау мүмкіндігін толықтай болдырмайды. Оларды негізінен басшылар, бухгалтерия мен кәсіпорынның қаржы қызметкерлері жасайды. Заңсыз іс-эрекеттер банк шо-тынан көшірмені өңдеуде жалған жазумен жэне бүл опе-рацияларды есептік регистрге жазу сипатында болады.
Тексеру мен соттық-бухгалтерлік сараптау материалдары бойынша мүндай теріс пайдалануларды тексеру оларды мынадай сызба (схема) бойынша жіктеуге мүмкіндік береді.
1. Банктен алынған қолма-қол ақшаны иемдену (сіңіріп кету).
2. Түскен ақшаны жасыру мен иемдену үшін ағымдағы шот бойынша операцияларды есепте толық көрсетпеу.
3. Есеп регистрлерінде жиынтықты дұрыс есептемеу.
4. Анық емес мэтіндегі шоттар негізінде жабдықтаушыларға ақша аудару.
5. Жасанды занды мен жеке тұлғаларға ақша аудару жэне т.с.с.
32. тақырып. Банктің құрылтайшылар құжаттарының аудитті.
Жазбаша бақылау
11 апта 3 балл
-
Банк құрылтайшыларының құрамы.
-
Банк құрылтайшыларының жарғылық капиталға қосқан үлестері.
-
Тартылған қаражаттарда құрылтайшылардың үлесі.
-
Банк активтеріндегі құрылтайшылардың үлесі.
-
Құрылтайшылар құжаттарын тексеруге аудиторлық бағдарлама.
-
Құрылтайшылар құжаттарын тексерудегі аудиттің қорытындысы.
-
Банк аудиттінің ролі.
-
Банктік аудит фирмасының банктермен келісім шарты.
33. тақырып. Шетел валютасындағы банктің жарғылық капиталының аудитінің ерекшеліктері.
Жарғылық капитал кәсіпорын мүлкіне оны кұрған кездегі қатысушылардың салымының жиынтығы болып табылады. Жаргылық капиталды белгілеу мен қалыптастыру тэртібі жэне пайдалану шаруашылық жүргізуші субъектінің іс-қызметінің өрісі мен жағдайына, ұйымдастыру-құқықтық түріне байланысты.
Жарғылық капиталды тексергенде аудитор бірінші кезекте келесі жағдайларды қарастырады:
а) жарғылық капитал көлемінің құқықтық-нормативтік акті талаптарына сай болуын;
э) жарғылық капитал мөлшерінің өзгеру ықтимапдығын;
б) бухгалтерлік есепте жарғы капиталының шамасына ықпал ететін операцияларды көрсетудің жэне қолданған корреспон-денциялардың дұрыстығы, көбінесе олардың ішінде төменгідей өткізбелерге ерекше көңіл бөлінеді:
- Д-т 511 «Төленбеген капитал» шотына жэне К-т 503 «Салымдар мен пайлар» шотына қатысушылардың салымдары сомасына;
- жарғы капиталы мөлшері үлғайғанда К-т 503 «Салымдар мен пайлар» шотына, 12 «Негізгі құралдар», 20 «Мате-риалдар», 22 «Тауарлар», 42 «Банктердегі аккредиттив-тегі, чектердегі, карт-шоттардағы жэне басқа да шоттар-дағы ақша», 44 «Ұлттық валюта ағымдағы корреспон-денттік шоттардағы ақша» жэне 45 «Кассадагы қолда бар ақшалар» бөлімшелердің шоттарына жазу түседі.
34. тақырып. Пруденциалды нормативтері және оның шекті мағыналары.
Реферат
12 апта 3 балл
-
Шетелдік тәжірибеде банктік активтер.
-
Активтердің бөлінуі.
-
Шартты міндеттемелердің жіктелуі.
-
Банктердің инвестициялық саясаты.
-
Жарғылық капиталдың төменгі мөлшері.
-
Меншікті капиталдың жеткілікті коэффициенті.
-
Банк қатынасындағы бір қарыз алушыға келетін тәуекелділік.
-
Тәуекелділіктің жоғарғы мөлшері.
-
Ағымдағы өтімділік коэффициенті.
-
Ашық валюта позициясының элементі.
35. тақырып. Қазақстанда екінші деңгейлі банктерді пруденциалды нормативтермен реттеу ерекшеліктері.
Банктердің пруденциялық нормативтерді сақтауын&| Үлттық банк бақылау жасайды. Әр айдың алтыншы жұмыс құнінде банктер Үлттық банкке пруденциалық норма-тивтердің ссебін жүргізу үшін қажетті мөлімсітерін, сондай-ақ ор айдың бірінші құніне Банктің активтері мси міндеттемелерін мерзімдеріне қарай салыстыру ксстссін тапсырады.
Ал, енді осы пруденциялық нормативтердің отандық банктік тожірибеде қаншалықты орындалып жатқандығы жайлы тоқталып көрейік. 2001 жылы ішінде екінші деңгсйдегі банктердің пруденциялық нормативтерді бузғаны байқалса ал соңғы 2002 жылы банктердің тек қана 1 банктің белгілі болды. Ол туралы мэлімсттер 7-кестеде берілгсн.
Пруденциялық нормативтерді бүзған екінші деңгейдегі банктердің саны
7-кесте
Пруденциялық нормативтердің аттары
|
01.01. 2001
|
01.01.
2002
|
01.01. 2003
|
Жарғылық капиталдың төменгі мөлшері
|
1
|
0
|
0
|
Меншікті капиталдың жеткілікті коэффициенті (кі)
|
2
|
3
|
0
|
Меншікті капиталдың жеткілікті коэффициенті (к2)
|
2
|
3
|
0
|
Банкпен ерскше қатынастағы бір қарыз алушыға келетін төуекелдің жоғарғы мөлшері (кЗ.1)
|
6
|
1
|
1
|
Жалпы клиенттері бойынша бір қарыз алушыға келетін тәуекелдіц жоғаргы мөлшері (кЗ.2)
|
5
|
1
|
0
|
Ағымдағы өтімділік коэффициенті (к4.1)
|
3
|
3
|
0
|
Банктің негізгі қүралдарға жөне қиржылық емес активтерге жүмсаған иігвестициясының жоғарғы мөлшері (к5)
|
3
|
2
|
0
|
Лшық валюта нөзициясы лимиті
|
7
|
2
|
0
|
Пруденциялық нормативтерді бузушы Сшіжтердің саны
|
29
|
15
|
1
|
Қазақстан Үлттық банкінің статистикалық бюлле-тснінен N 6 (103) маусым 2003 жыл
Прудснциялық нормативтерді бүзатын банктердің санының азаюы Халықаралық стандартқа екінші деңгейдегі банктердің отуіне байланысты бағдарлама шегінде жасалып отырған банктердің капиталдану деңгсйінің жоғарылау осерінен болды.
Пруденциялық реттеу жүргізу нөтижесінде анықталған банк зандарының бүзылуына жол берген екінші деңгейдегі банктерге шектелген ықпал ету шаралары мен санкциялар қолдану банк заңдарына сөйкес жүзеге асырылды.
Банктер пруденциялық нормативтер мен орыыдалуы міндетті басқа да нормалар жөне лимитгерді, сондай-ақ Үлттық банктің нормативтік-қүқықтық актілерін бүзса, олардың лауазьшды тұлғалары мен қызметкерлері банктің қаржылық жағдайына және түрақтылығына, немесе дспөзиторлары мен клиснттерінің мүддесінс қауіп төндіретін іаңсыз өрекеггер жасаса, онда Үлттық банк шектелген ықпал ету шараларының мынадай түрлерін қолдануы мүмкін:
а) міндеттеме-хатты талап ету; о) банкпен жазбаша келісім жасау;
б) ескерту жасау;
в) орындауга міндетті бүйрык, хат беру.
36. тақырып. Коммерциалық банктерді пруденциалды нормативтермен реттеудегі ҚР ҰБ ролі.
Глоссарий
12 апта 3 балл
-
Пруденция.
-
Норматив.
-
Стандарт.
-
Лимит.
-
Нормалар.
-
Міндеттеме.
-
Ескерту.
-
Позиция.
-
Өтімділік.
-
Тәуекелділік.
37. тақырып. Банк шоттарын ашу және жабу тәртібі.
Есеп айырысу-кассалық операциялар негізінен ииенттердің банктердегі ашқан ағьшдық жөне басқа да ■іоттары арқылы жүзеге асады.
Қазіргі кездегі екінші деңгейдегі банктерде шоттар ашу |іі|пібі 1998 жылғы 29 маусымдағы "Ақшалай төлемдер мен Іударымдар туралы" ҚР заңына және 2000 жылғы 2 Ьмусымдағы Үлттық банк Басқармасының N 266 бектілген "Қ;ізақстан Республикасының банктеріндегі клиенттердің Вшіктік шоттарын ашу, жүргізу және жабу төртібі туралы" цүсқаулықта көзделген. Осы нүсқаулыққа сай банктерде ишилатын шоттар мынадай түрлерге бөлінеді: ағымдағы, жішақ жөне корреспонденттік.
38. тақырып. Чекпен және аккредитивпен есеп айырысудың аудиті.
Тест сұрақтары
13 апта 2 балл
1. Чек банк клиенттінің арнайы банкте жазылған жазбаша тапсырмасые білдіретін несі болып табылады?
А) бағалы қағаз.
В) өкім
С) жарлығы
Д) анықтама
Е) В,С дұрыс
2. Чек кімнің есебіне жазылғандығына байланысты бірнеше түрге бөлінеді олар:
А) арнайы ордерллік және ұсынушы.
В) арнайы төлемдік және ұсынушы
С) арнайы өтемдік және ұсынушы
Д) В,С дұрыс
Е) барлығы дұрыс емес
3. Индосоменттің неше түрі қарастырылған?
А) төрт түрі.
В) үш түрі
С) екі түрі
Д) бір түрі
Е) бес түрі
4. Чек алушымен чек беруші банктің арақатынасы немен реттеледі?
А) келісім шартпен.
В) түсінік хатпен
С) хаттамамен
Д) анықтамамен
Е) А,С дұрыс
5. Чек алушыға өтініш қандай лауазымды адамдардың қолымен бекітеді?
А) кәсіпорын жетекшісінің бас есепшісінің.
В) кәсіпорын орынбасары мен ағабухгалтер
С) кәсіпорын бас есепшісімен бас инжинер
Д) А,В дұрыс
Е) В,С дұрыс
6. Клиент банкке аталған ақша соммасын өзінің есеп айрысу шотынан клиенттің арнайы салымдағы шотына қаржы аударғанда қандай бухгалтерлік жазба жазылады?
А) Дт 2203 – Кт 2221.
В) Дт 3203 – Кт 3221
С) Дт 4203 – Кт 4221
Д) Дт 5203 – Кт 5221
Е) Дт 6203 – Кт 6221
7. Есепайрысу чек кітапшасының чектері қандай тұлғалар арасында өзара есепайрысу үшін қолданылады?
А) заңды тұлғалар.
В) жеке тұлғалар
С) құрылтайшалар
Д) А,В дұрыс
Е) барлығы дұрыс
8. Чек бланкілері қандай банктің өндірістік кәсіпорындарындарында зайымдалады?
А) ҚР – ның Ұлтық Банккі.
В) шетел ҰБ
С) ҚР – ның коммерциялық банккі
Д) ҚР – ның халық банккі
Е) барлығы дұрыс
9. Чек жасалған күннен бастап неше күн ішінде төлемге ұсынылуы тиіс ?
А) он күнде
В) үш күнде
С) бес күнде
Д) алты күнде
Е) сегіз күнде
10. Жалған немесе ақауы бар чек табылғанда қандай құжат жүргізіледі?
А) акт жүргізіледі
В) өкім шығарылады
С) хаттама түзіледі
Д) бұйрық шығарылады
Е) А,С дұрыс
11. Клеринг ұйымы ҚР – ның заңдылығына сәйкес қандай құжаттар негізінде құрылады ?
А) құрылтай құжаттары.
В) құрылтай бұйрығымен
С) құрылтайдың өкімімен
Д) В,С дұрыс
Е) А,С дұрыс
12. Аккредетивтік операция банктің қандай операциясы?
А) күрделі делдалдық.
В) банк аралық
С) корроспанденттік
Д) В,С дұрыс
Е) А,С дұрыс
13. Аккредетивтің негізгі түрлеріне қандай аккредетивтер жатады?
А) ақшалай және құжаттық.
В) ақшалай және мемориалдық
С) ақшалай және ордерлік
Д) А,В дұрыс
Е) В,С дұрыс
14. Банктен жабылмағант аккредетивті ашқанда қандай бугалтерлік жазба жазылады ?
А) Дт 6005 – Кт 6505.
В) Дт 6005 – Кт 7505
С) Дт 6005 – Кт 8505
Д) Дт 6005 – Кт 5505
Е) С,Д дұрыс
15. Клиент қаржысы есебінен ашылатын жабылған аккредетивті банктен ешқайда қандай бухгалтерлік жазба жазылады?
А) Дт 2203 – Кт 2855.
В) Дт 2303 – Кт 2855
С) Дт 2403 – Кт 2855
Д) Дт 2503 – Кт 2855
Е) Дт 2603 – Кт 2855
16. Вексельдер шығару негізіне жататын қызметтің мақсаты мен симпатына сондай – ақ қамтылуына байланысты қандай түрлерге бөлінеді?
А) коммерциялық, қаржылық және тұрақты вексельдерге.
В) саудалық вексель , аударма вексель
С) авальді вексель, аккредетивті вексель
Д) В,С дұрыс
Е) барлығы дұрыс
17. Коммерциялық вексель қай уақытта пайда болады?
А) тауарларды несиеге сату – сатвып алу негізінде.
В) тауарларды кірістен номинклетуралық номерлер берілгенде
С) тауарларды қайта бағалаған кезде
Д) В,А дұрыс
Е) В,С дұрыс
18. Вексель қандай құрал болып саналады?
А) төлем құралы.
В) ақша құралы
С) жұмыс құралы
Д) В, С дұрыс
Е) А,В дүрыс
19. Қарыз қызметі ақшалай нысанда қандай вексельмен аәсімделеді?
А) қаржылық.
В) коммерциялық
С) жабылмайтын
Д) жабылатын
Е) А,В дұроыс
-
Банктік карточкалар екі негізгі типке бөлінеді олар:
А) кредиттік және дебеттік
В) актив және пассивті
С) оң айырма және теріс айырма
Д) В,С дұрыс
Е) А,В дұрыс
21.Клиенттерді алғанда және өңдегенде корроспанденттік шоттан сомма транзиттік шотқа жазылғандығы қандай бухгалтерлік жазба жазылады?
Достарыңызбен бөлісу: |