Тақырып. Көкірек клеткасынын құрылысы. Синдесмология

4.Тақырып. Көкірек клеткасынын құрылысы. Синдесмология.

2. Тапсырма. Бас қанқасы арқылы тігіс түрлерімен танысу және оларды ажырату білу. Бас қанқасында барлық тігіс түрлері кездеседі / тісті, қабыршақты, жапырақша т.б./

3. Тапсырма. Буындардын құрылысына және қызметіне байланысты түрлерін зерттеп оқу. Күрделі буындардың байламдарымен танысу. Барлық күрделі буындарды атап шығыныздар.

3. Тапсырма. Қай буында ен көп байлам кездеседі ?

Зертханалық сабағынын жоспары /1 сағ/

5. Тақырып. Жамбас белдеу сүйектері. Артқы аяқтын автоподиі.

1. 
   Тапсырма. Жамбас белдеудің сүйектері, олардын құрылысы және қызметі. Жеке сүйектердің суретін салу.
   
2. 
   Тапсырма. Ортан жілік және білек сүйектірінің құрылысын зерттеп оқу. Малдың түр ерекшеліктеріне көніл аударыныздар.
   

Зертханалық сабағынын жоспары /1 сағ/

5. 
   Тақырып. Омыртқа бағанасы мен бас қанақасының салыстырмалы анатомиясы.
   

1. 
   Тапсырма. Омыртқа бағанасының барлық омыртқалардың малдың түріне байланысты құрылыс ерекшеліктерімен танысу.
   
2. 
   Тапсырма. Бірінші, екінші және жетінші мойын омыртқалардың түр ерекшеліктері.
   
3. 
   Тапсырма. Бас қанқасының салыстырмалы анатомиясы. Берілген бас қанқаны, қай малдықы екен ажырату керек.
   

5. Тақырып. Миология.

Семинар сұрақтары: 1. Құрылысына байланысты бүлшық еттердің түрлері, 2. Жасқа байланысты бүлшық еттердің ерекшеліктері, 3. Бүлшық еттердің қосымша құрылымдары, 4. Бүлшық еттердің дамуы.

Зертханалық сабақтардын жоспары /1 сағ/

7. Тақырып. Фасциялар. Синовиальды бурсалар, қуыстар. Жамбас терен бұлшық еттері.

1. Тапсырма. Бүлшық еттің қосымша құрылымдарымен танысу. Препарат және таблица арқылы беткей, терен фасциялардын топографиясын, қызметтерін зерттеп оқу.

2. Тапсырма. Оқутышы көмегімен препаровке кезінде бұлшық еттердің сінірлеріне, бурсаларына көніл аударыныздар.

3. Тапсырма. Білезік және жіліншек буындардын сақиналы байламдарын, бурсаларды, сінірлерді тауып алыныздар.

4. Тапсырма. Жамбастын терен бүлшық еттерін зерттеп оқу.

Дәріс сабағынын жоспары /1 сағ/.

6. 
   Тақырып. Тері түындылары.
   

Зертханалың сабақтын жоспары /1 сағ/

8. Тақырып. Тері түындылары.

1. Тапсырма. Сүт безінің құрысымен танысу. Бул мүше паренхиматозды мүшеге жатады, қызметіне байланысты мерокринді безеге жатады. Суретін салып, белгілеу керек.

3. 
   Тапсырма. Шәштің құрылысын зерттеу. Шәштің тамырына көніл аударыныздар. Шәштің түрлері және қызметтерімен танысу.
   

7. 
   Тақырып. Ас қорыту мүшелері.
   

Зертханалық сабақтын жоспары /2 сағ/

9,10. Тақырыптар. Ішектер. Бауыр мен ұйңы безі.

1. Тапсырма. Жінішке және жуан ішек бөлімдерінің анатомиялық құрысымен танысу. Олардың қабырға құрылыс ерекшеліктерін зерттеп оқу. Құрылысымен танысқаннан кейін олардың атқаратын қызметерінің қалай өтетінін түсіну.

2. тапсырма. Бауыр құрылысы мен қызметін зерттеп оқу. Ас қорыту және зат алмасу процестеріне тиетін әсерін түсіну.

3. Тапсырма. Ұйқы безеінің құрылысымен танысу. Препарат, атластар арқылы көргеннен кейін сыртқы пішіні мен құрылысын зерттеп, суретін салу.

4. Тапсырма. Ас қорыту мүшелерінің топографиясын зерттеп оқу.

Дәріс сабағынын жоспары /1 сағ/.

8. 
   Тақырып. Тыныс алу мүшелері.
   

Зертханалық сабақтын жоспары /1 сағ/

11. Тақырып. Өкпе. Плевра.

1. Тапсырма. Көніл аударатын жағдай, бронхының бронхы бұтақтарына дихотомиялық тарамлалуы. Бұл тарамдалудың дем алумен дем шығарғандағы өтетін ауанын жылдамдығына әсер ететін манызы қандай екенін түсіну. Өкпенін құрылысын зерттеп оқу. Дәптерге суретін салу. Өкпе- пішіні кесілген конус тәріздес тыныс алу жүйесінің негізгі мүшесі. Құрылысы жағынан түтікшелі-көпіршікті, қомақты паренхиматозды мүше. Өкпе тыныс алу жолдарынан және газ алмасу бөлімінен тұрады. Тыныс алу жолдарын бронхиальдік тарам деп атайды. Бөлімаралық сай арқылы өкпе краниальдік және каудальдік бөліктерге бөлінеді.

2. Тапсырма. Плевранын маңызын және құрылысын зерттеп оқу.

3. Тапсырма. Тыныс алу мүшелерінің топографиясын талқылау.

Дәріс сабағынын жоспары /1 сағ/

9. 
   Тақырып. Жыныс мүшелері.
   

Зертханалың сабақтын жоспары /1 сағ/

12. Тақырып. Аталық және аналық жыныс мұшелерінің құрылысы мен қызметін зерттеп оқу.

1. Тапсырма. Аталық жыныс мүшелерінің құрылысын, манызын зерттеп оқу. Аталық жыныс мұшелеріне ен, ен қосымшасы, шәуеттік жол, ен қабы, несеп-жыныс өзегі, қосалқы жыныстық бездер, атлық жыныс мүшесі жатады. Ен құрылысын, топографиясан, манызын зерттеп оқу. Дәптерге ен, ен қосымшасын суретін салы керек.

2. Тапсырма. Шәует жолынын, несеп- жыныс өзегінің, ен баудың құрылысымен, топографиясын зерттеп оқу керек.

3. Тапсырма. Қосалқы жыныс бездерінің және аталық жыныс мүшесінің құрысын оқып зертте, қызметерін білу қажет.

4. Тапсырма. Аналық жыныс безі – жұп орган. Кіші жамбас ішінде жатырдың екі жағын ала орналасқан. Аналық бездің функциясы өте күрделі, яғни жұмыртқа клеталарының өсіп-дамуымен бірге, қанға жыныстық гормондарды бөліп отырады. Аналық жыныс безінің құрысын дәптерге салып, оны белгілеу керек. Сары денешек, овогенез және овуляция деген ұғымдарды түсіну.

5. Тапсырма. Жатыр түтігі – жатырдың екі жағынан басталып көлденең созылып жатады. Оның бір жағы жіңішкеріп келіп жатырға ашылса, екінші жағы құйғыш тәрізді кеңейіп келіп құрсақ қуысына ашылады. Жатыр түтігінің ұзындығы 10-12 см, ені 0,5 см, сырты сір қабықшамен толығынан оралған.

6. Тапсырма. Жатыр – алмұрт тәрізді бірыңғай салалы ет талышқтарынан түзілген қуысты мүше. Ол кіші жамбас қуысында, қуық пен тік ішектің аралығында орналасқан. Жатыр қабырғасы үш қабаттан түзілген: сыртқы периметриум –жатырдың сыртын айнала жауып жатқан сір қабаты. Ортаңғы қабат – миометриум – өте қалың жетілген ет қабаты, ішкі қабат – эндометриум – жатырдың іш жағын астарлап жатқан кілегейлі қабат.

Дәріс сабағынын жоспары / 1сағ/

10. 
    Тақырып. Жүрек- қан тамырлар жүйесі.
    

Зертханалық сабақтарынын жоспары /1 сағ/

13. Тақырып. Жүрек- қан тамырлар жүйесі.

1. Тапсырма. Артерия және вена қан тамырларының құрылысымен танысу. Олардын қабарға құрылысының ерекшеліктерін білу.

2. Тапсырма. Артериялардын жіктелуі, қызметі.

3.Тапсырма. Веналврдың жіктелуі. Организмнің негізгі вна тамырлары, манызы.

Дәріс сабағынын жоспары / 1сағ/

11. Тақырып. Ішкі секреция бездері.

Семинар сұрақтары: 1. Эпифиздің құрылысы, манызы, дамуы, 2. Қалқанша маны безі, 3. Кальцитониноциттердің ролі, 4. Бүйрек үсті безі, онын құрылысы, қызметі, 5. Гипоталамо- гипофизарлық жүйе туралы түсінік.

Зертханалық сабақтарынын жоспары /1 сағ/

14. Тақырып. Ішкі секреция бездері.

1. Тапсырма. Қалқанша маны безідің құрылысындағы ерешеліктерін зерттеу.

2. Тапсырма. Бүйрек үсті бездің морфологиясын зерттеп оқу. Гормондарының қызметі, басқа мүшелерінің қызметіне әсері. Бездің паренхимасын не түзеді және оның капсуласы мен стромасы қандай ұлпалардан тұрады.

3. Тапсырма. Гипоталамо- гипофизарлық жүйе туралы түсінік.

Дәріс сабағынын жоспары /2 сағ/

14,15.Тақырып. Вегетативті жүйке жүйесі. Анализаторлар.

Семинар сұрақтары: 1. Шеттік жүйке жүйесінің дамуы, 2. Анализатор дегеніміз не ? 3. Көру және есту анализаторының құрылысы, 4.Вегетативті жүйке жүйесінің жалпы сипаттамасы, 5. Симпатикалық және парасимпатикалақ бөлімдер.

Зертханалық сабағынын жоспары /1 сағ/

15. Тақырып. Вегетативті жүйке жүйесі. Сезім мүшелері.

1.Тапсырма. Парасимпатикалық нерв жүйесінің орталық бөлімдерімен нерв жолдарын /түйінге дейінгі, түйіннен кейінге/ зерттеп, қай органдарды жүкелендіретің білу.

2. Тапсырма. Организімде қандай өрімдер /нерв тораптары/ бар соны анықтау. Парасимпатикалық нерв талшықтары қай ми нервтерінің құрамында бар және қандай органдарды жүкелендіретің сипаттау.

3.Тапсырма. Көру мүшесінің құрылысын таблицалар мен көздің бөлектенетін моделінен қарап оқып түсіну. Көз құрылысының және оның әрбір қабықшасына анықтама беріп, жалпы суретін салу.

4.Тапсырма. Атластар мен таблицалардан есту және тепеөтеңдік сақтау мүшелердің құрылысын оқып оларды алмалы-салмалы модельдерімен салыстыру. Ұлудын көлденең кесіндісін алып есту механизмінің түйісуін түсіну.

5.Тапсырма. Дәм сезу мүшесінің құрылысын оқып, суретін салу.

6.Тапсырма. Иіс сезу анализаторының құрылысын түсініп, схемасын салу.

5. Студенттің өздік жұмысы
Студенттің өз бетімен дайындығын ұйымдастыруы.

Ол үшін алдымен оқулықтан, дәрістерден деректерді қайталап, одан сон препараттармен жұмыс істеуге көшу қажет, басқаша айтқанда ілімнен іс тәжрибеге бағытталған жөн.

Өз бетімен емтиханға дайындалу үшін студент алдымен білім қалдығын талдап алып, жоспарлауы қажет. Өз білімін тексеруге студент әр сабаққа арналған бақылау сұрақтармен пән бағдарламасын пайдаланғаны дұрыс. Қандайда болмасын мәлімет, деректерді игеруде, оның көрнекті құралдарының маңызы зор. Ол үшін оқулықтағы, атластағы және осы практикумдегі препараттар бейнесін ықыласпен қарау орынды.Өз бетімен дайындалу жоспарында кафедрада белгіленген тақырыптық кенес уақытында ескеру қажет.

Жазбаша жұмыстың тақырыптары:

1. Қызметне байланысты жасушаның құрылымдық компонентерінің субмикроскопиялық құрылысы.

2.Амитоздың митоздан айырмашылығы

3. Гаструляцияның әдістері және манызы.

4. Қанның құрамы және қызметтері

5. Эпителий ұлпасыныі морфологиялық жіктелуі.

6. Клеткалық теориясының қазіргі анықтамасы.

7. Ішкі мүшелер, дене және серозды қуыстар туралы түсінік

8. Сүйектердің пішініне, құрылысына және орналысуына қарай жіктелуі

9. Буынның байламдары, қуыстары, шеміршектері және синовий суйығы

10. Бұлшықет жүйесінің жалпы сипаттамасы және оның денеде орналысуы

11. Тері жабының фило- және онтогенезі

12. Ас қорыту түтігінің дамуы және оның даму сатысында өзгеруі

13. Бауыр мен ұйқы безінің манызы

14. Бронхиальды және альвеолярлы бутағы

15. Зәрдің түзілу механизмі

16. Жыныс бездерінің эндокринді қызметі

17. Овуляция туралы түсінік. Сары денешіктің түзілуі

18. Жүрек және қан тамырлар жүйесінің дамуы

29. Қан жасау қызметінің қалыптасуы

20. Ішкі секреция бездерінің дамуы

21. Орталық жүйке жүйесіне сыртқы және ішкі орта факторлардың әсері

22. Күрделі рефлекторлық доғаның үзбелері.

Аңдар морфологиясы пәнінен емтихан сұрақтары.

1. 
   Клеткалық теорияның өмірге келуі және маңызы, оның қазіргі кездегі күйі.
   
2. 
   Аңдардың тұлға құрылысының заңдылығы.
   
3. 
   Кеңірдек және өкпе (құрылысы, орналасуы, қөректенуі, түріне байланысты ерекшеліктері).
   

5.Анатомия ғылымының дамуы.

6.Бас қаңқасының бет бөлігі (сүйектері,байланыстары, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері).

7.Жасуша аралық зат дегеніміз не және әр ұлпада оның құрылымы қандай? Симпласт туралы түсінік.

8.Осьтер, жазықтар, бағыттар. Негізгі анатомиялық терминдер.

9.Бас қаңқасының ми бөлігі (сүйектері, байланысы, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері, жасына және түріне байланысты ерекшеліктері).10.Жасуша қабығы (плазмалемма мен эндоплазмалық тордың субмикроскоптық құрылысы).

11.Орган, органдар жүйесі және организм жөнінде түсінік.

12.Аңдардың мойыны (сүйектері, байланысы, бұлшық еттері, нервтері, жасқа және түрге байланысты ерекшеліктері).13.Ядроның құрылысы.

14.Аңдар скелеттерін бөліктерге бөлу.

15.Иық белдеуінің аймақтары (сүйектері, байланысы, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері, жасқа және түрге байланысты ерекшеліктері).

16.Жасушаның тұрақсыз қосындылардың жіктелуі.

17.Сүйек байланыстарының түрлері. Үздіксіз байланыс.

18.Жұтқыншақ және өңеш (құрылысы, орналасуы, қөректенуі, нервтері, түр ерекшеліктері).

19.Жасушаның тұрақты қосындыларының жіктелуі.

20.Буынның құрылысы, жіктелуі.

21.Бір бөлімді асқазан (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, нервтері, ерекшеліктері).

22.Митоздың сипаттамасы.

23.Астыңғы жақ буыны (сүйектері, сіңірі, бұлшық еті, қоректенуі, нервтері, қозғалыс сипаттамасы, түр ерекшеліктері).

24.Ащы ішектер бөлімі (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, нервтері).

25.Овогенез (аналық жыныс жасушасының дамуы) дегеніміз не? Ол қай жерде және қалай жүреді?

26.Жамбас белдеуінің аймағы (сүйектері, байланысы, тамырлары, бұлшық еттері, нервтері, ерекшеліктері).

27.Тоқ ішектер бөлімі (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, түр ерекшеліктері).

28.Сперматогенез дегеніміз не? Ол қай жерде және қалай жүреді?

29.Сероздық қуыстар. Плевра және іш астарының жолы. Ішек қуысын аймақтарға бөлу.

30.Ен. Ен қабы (құрылысы, орналасуы, қөректенуі, нервтері, түр ерекшеліктері).

31.Мейоз дегеніміз не және оның митоздан айырмашылығы неде?

32.Білек аймағы (сүйектері, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері, жасқа және түрге байланысты ерекшеліктері).

33.Бауыр және ұйқы бездері (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, нервтері, түр ерекшеліктері).

34.Аңдардың аналық жасушалары қандай белгілеріне байланысты әртүрлі типтерге бөлінеді? Аналық жасушаның құрылысы қандай?

35.Білезік аймағы (сүйектері, байланыстары, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері, қозғалыс сипаттамасы).

36.Бүйрек, несеп ағар, қуық, несеп шығару каналы (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, нервтері, түр ерекшелікттері).

37.Сперматозоидтың құрылысы.

38.Белдеме аймағы (сүйектері, бұлшық еті, байланысы,тамыры, нервтері, түр ерекшеліктері).

39.Ауыз қуысы (тіс құрылысы, тіс формуласы, тілдің құрылысы, түрге және жасқа байланысты ерекшеліктері).

40.Аңдардың ұрықтан тыс қабықтарын атап, олардың қалай пайда болатынын және атқаратын қызметін түсіндіріңіз.

41.Кеуде керегесі (сүйектері, байланысы, бұлшық еттері, тамырлары, нервтері, жасқа және түрге байланысты ерешеліктері).

42.Ми нервтері (І-ІҮ жұп).

43.Білікті ағзалар дегеніміз не, олардың дамуы?

44.Іш бұлшық еттері, орналасуы, нервтері, қөректенуі. Шап каналының құрылымы, іштің ақ сызығының құрылысы.

45.Аңдардың ас қорыту және тыныс алу системалырының ерекшеліктері.

46.Эпителий ұлпасының жалпы морфологиялық белгілері және құрылымдық, қызметтік жіктеліу.

47.Аңдардың жатыры (құрылысы, жатыр түрлері, қөректенуі, нервтері, түрге және жасқа байланысты ерекшеліктері).

48.Бел-сегізкөз шоғыры.

49.Тіректі- көріктік ұлпалардың жалпы сипаттамасы, жіктелуі және пайда болуы.

50.Аңдардың желінің құрылысы (түрге және жасқа байланысты ерекшелігі, көректенуі, нервтері).

51.Ортаңғы, аралық және соңғы ми (орналасуы, құрылысы, функциональдық маңызы).

52.Қанның барлық арнаулы элементтерін атап, олардың әрқайсысының атқаратын қызметін баяндаңыз.

53.Ішкі секреция бездерінің жалпы сипаттамасы.

54.Ми нервтері ( У11-Х11 жұбы).

55.Сүйек ұлпасының құрылысы.

56.Қан айналу жүйесінің жалпы сипаттамасы.

57.Жамбас ортан жілік буындарының аймағы (құрылысы, функционалдық ерекшелігі, бұлшық еті, тамыры, нервтері).

58.Бұлшық ет ұлпасының пайда болуы және барлық түрлерінің құрылысындағы ерекшеліктері.

59.Артқы аяқ саусақтары (суйектері, байланысы, тамыры, бұлшық еті, нервтері, жасы және туріне байланысты ерекшеліктері).

60.Жұлын (құрылысы, орналасуы, қөректенуі, нервтенуі, жұлын қабаттары).

61.Рефлекторлық доға дегеніміз не? Ол қай бөлімдерден тұрады.

62.Алдыңғы аяқ саусақтары (суйектері, байланысы, бұлшық еті, тамыры нервтері, туріне байланысты ерекшеліктері).

63.Ұрықтың және жетілген малдың қан айналымы.

64.Орган (муше) дегеніміз не? Паренхиматоздық және қабатты мүшелердің микроскоптық құрылысындағы заңдылықтары неде? Оларға мысал келтіріп түсіндіру қажет.

65.Тілерсек аймағы (суйектері, қызметіне байланысты өзгеруі, бұлшық еті, нервтері)

66.Есту, көру мушелерінің құрылысы.

67.Тері қандай ұрық жапырақшалардан дамиды және олардың құрылысы, атқаратын қызметі қандай?

68.Шынтақ буыны ( суйектері, сіңірі, бұлшық еті,тамыры, нервтері, қозғалыс сипаттамасы, түр ерекшеліктері).

69.Қурсақ қолқасы (орналасуы, туріне байланысты шеңберлі тарамдалу ерекшеліктері).

70.Шаш, май және тер бездері терінің қай қабатының туындысы? Құрылысына, атқаратын қызметіне сай тері бездері қалай құралған және қандай типтерге жатқызуға болады.

71.Тізе буыны аймағы ( құрылысы , функционалдық ерекшелігі, бұлшық еті, нервтері, тамыры).

72.Ромб тәрізді ми ( құрылысы, функционалдық маңызы, орналасуы).

73.Шаштың және шаш фолликуласының құрылысы.

74.Тілерсек сүйек аймағы (сүйектері, байланысы, бұлшық еттері, тамыры, нервтері, турлері және жасына байланысты ерекшеліктері).

75.Аңдардың жүрегі (құрылысы, орналасуы, қоректенуі, нервтері, түр ерекшеліктері).

76.Сут безінің құрылысы.

77.Топай буыны ( суйектері, сіңірі, бұлшық еттері, қозғалыс сипаттамасы, тамырлары, нервтері, тур ерекшеліктері).

78.Несеп мүшелерінің ерекшеліктері.

79.Ас қорыту жолы қандай ұрық жапырақшаларынан дамиды. Оның қабырғасының және ондағы әр қабаттарының жалпы схемалық құрылысы.Онда қандай жуйке тарамдар болады және олар қай жерде орналасады.

80.Лимфа жүйесінің жалпы сипаттамасы.

81.Иық шоғыры.

82.Плацента дегеніміз не және оны қандай белгілеріне байланысты диффузды, котиледонды, белдік және диск тәрізді деп бөледі.

83.Вегетативтік жүйке жүйесінің сипаттамасы.

84.Терінің түыңдылары.

85.Плацентанің гистологиялық құрылысы.

86.Аңдардың тұлға скелетінің дамуы.

87.Кеуде қолқасы.

88.Эндотелиохориальды және гемохориальды плацента оның гистологиялық құрылысындағы ерекшеліктері.

89.Вена тамырының ерекшеліктері.