МӘдениетаралық коммуникация теориясы мен практикасы

• 
  Қара шайдан қақ іздегендей болдық-ау. Ерулігі осы болса, теңсінбеймін ноғайды. Сарыарқаның мол дүниесі, қалды-ау артта обалды, — деді бай бәйбішесі дастарқанды менсінбеді. Шынын-да, Қаракөз дүниенің кеңдігін қырда жүріп үйренген, молдығын шүйгініне қарап түйсінген адам еді. Сарыарқаның тамағы да,
  

дәрісі де, шарабы да, сусыны да қымыз емес пе еді. Оның жанында ноғайдың қанты мен шайы не тәйі-рі? Бестісі, қүнаны болып бөлінген қымызға не жетсін.

Here samovar was served. Seeing black tea without milk, Karakoz got still more disappointed:

— They think that black tea is a wonder for us? — she reprimanded her husband in a low voice. — If it is that very erulik-feast, then I don't re­ally understand these Nogailys of yours. Ah, all the riches of Sary Arka are left behind, I do regret your bounties, Sary Arka! I shall never see your splen­dour again!..

Karakoz's soul as though absorbed the wideness and freedom of the great Sary Arka.

— Koumiss² is food, drinks and balsam of Sary Arka, isn't it? — she
went on praising her motherland. — What is Nogaily black tea with sug­
ar opposite to koumiss of Sary Arka? What can be compared to koumiss
that may also be of various kinds: besti koumiss that is made of five-yeared
mare's milk, kunan koumiss of four-yeared mare's milk?

дерді Сүлтанғазы мырза жетектесе, Баянға бүкіл жігіт ерді. Оның ішінде ер білекті, ғашық жүректі, алып төбедей Қодар да ілескен.

- Тура айтты деп, өкпелер жігіт емес көрінесің, сал Қодар! Қолымда жетелеген сүйікті атан нарым бар. Кім болса да Ноғайлыға тимеймін, арлы қыз деген атым бар. Қатты айтты демегін, ба-тыр Қодар. Менің мазамды алмай, жайыңа жүр. Алтын айдар, шоқ белбеу жарым бар, — деді Баян.

- I see that you are not that kind of zhighit, who maybe hurt by words

Years passed slowly, months ran like fast racers, weeks followed weeks in arshine steps, and instantly like a flash days flew.

Kodar, riding a skewbald horse, shepherded Karabay's horses as his own, here climbing the steep slopes, there descending to steppe expanses. One day a black mare that had never foaled before delivered a foal just at the time when the morning star Sholpan died out and the pale sunrise was breaking, and when the first light glowed at the east. Ninety horse-herds marveled at this miracle and, in order not to put the evil eye on the foal, called him Bakaaigyr, which meant the Frog-Stallion. Keeping an eye on him night and day, the slave Aibas noticed that the foal possessed peculiar features: within three days he already became as big as his mother mare, grew up quickly, and, like a mature stallion.

Bayan missed her beloved and pleaded God to bring them together. When Aibas told her about his decision, she wept and wrote a letter to Kozy, where she revealed to him her covert girl's secrets.

"The high mountains, the rough sea, the blooming steppe, the noisy forest, listen to me! The elders who led their hard lives and old women wearing kerchiefs, you listen to me too! Karabay brought me here by force not listening to his people's persuasions. Livestock is dearer to him than his daughter! He did not pay any attention to the voice of my heart; I am in despair and I don't know what to do. I am yours, Kozy, come and rescue me from this hell, your fiancee is helpless and she cannot come to you!"

Aibas was surprised that Kozy recognized him, but he kept silence as if he were dumb. Then he flung himself upon Bakaaigyr and rode away, fol­lowing his nose. The boy got angry with the servant's behaviour. "If he grew dumb he could at least give a nod or let me know by gestures that he heard what I had said. What does it mean? If he made off, then let him never come here again!» - he was downright angry with Aibas.

Aibas felt like a fly between two millstones and it was driving him cra­zy. The farthest road may turn out to be closer than the closest. If you go north - your vehicle will break down, if you go south - your bull will die!

His plan was to bring a message from Bayan. He overcame the pur­suit of Kodar and his gang, spent many months traveling, was exhausted, reached his goal through many difficulties - and here we go, baibishe Mamabike ordered him to keep silence and not to disturb her only son! Should he lose time, and Kodar would take Bayan by force or by ruse, and then irrevocable misfortune could happen. . Karabay, who sold his soul for livestock, would be on Kodar's side. Would Bayan and Kozy forgive him if they did not meet because of him? "While I can breathe I would find Bayan, why didn't you bring me her message?" — Kozy would accuse him. And what if Bayan should think she would better jump from a rock and die than marry Kodar.

— Айналайын, анам-ау, Мені әлі бесіктен белі шықпаған бала

A child will stay a child for her mother forever, even if he grew up, made a respectful man, governor, khan, bi-sage. Mamabike engaged herself in cooking fried wheat grains, the dainty that her son loved since his child­hood. She took some grains and put them into a hot cauldron. Kozy, in line with his childish habit, hung about the cauldron, then sat down beside the hearth. Grains split in a heated cauldron and make funny crackling sounds! Mamabike as usual hur­ried to her son carrying a cup full of hot grains.

Oh apa!¹ You still see me as a little baby that has just left the cradle?
You've brought me food, then put it into my hand. Or else ate I or I did not
- all the same!

MoMother could not even imagine that her son plotted something.

Анашым, анық басып, ақиқатты айт. Бүл мен неге түсін-бейтін жайт? — деді қолын қыса түсіп. Ыстық дән оңдыра ма, үлы-ның жүзіне қараса, әзілі жоқ, шындап салыпты.

- Tell me all the truth, apa. What are the circumstances that I should not know about? The mother understood that her son was not joking

- Жалған айтпа, анажан! Жауабыңа мына айтқан таңғалам. Өрмек қүрған кемпір жалған сөйлеп, түйе баққан таз шал өтірікке жақын ба? Сонау күні асығын үтып алғанымда, ыза болып тазша бала да ағынан жарылған. Ал енді шындығыңды сөйлемей көр!

- Don't lie to me, apa! Your reply surprises me. The old lady that weaved alasha is a taleteller or a liar? And an old man shepherding camels is also a liar? And what a boy Tazsha told me recently is also lies? Now try not to tell me everything as it is!

Kozy's joy was limitless. He paced to and fro, trying to envisage the image of his fiancee. It's true that mother's heart is where her child is, but a child's heart is far away from her. In his thoughts Kozy was already hurrying to Bayan's aul, and as for his mother, she thought about Karabay's treachery and worried about his destiny. Life is so transient; her son became a zhighit in a wink of an eye! How unsteady this world is! Mamabike's son was a sup­port for her.

-Анашым, болмадың ғой, айтпасыма, әлде көзің жете ме қайтпасыма? Барады жалғыз балаң қайын жүртқа, Баяныңды әкелмек мекеніне. Мен тіріде ешкімге күң болмайсың. Қайда қалмақ туған жүртың, туысың-ағайының? Сүйгеніне барғаны жалғыз үлдың, қалай ғана кеудеңе мүң толтырды, — деді Қозы шешесінің сөзіне ашуланып. — Ел іші — алтын бесігің. Еріне айтар кесімін. Қай қазақты көріп ең, туған елін, ата-анасын, тербетілген бесігін ұмытып кеткен.

Apa, I did not want to say it out loud, but you yourself force me to do it. Why are you so sure that I won't come back? Your only son goes to your matchmakers to bring you your daughter-in-law Bayan. While I am alive you will never become a slave. You have a lot of relatives. Why do you say such awful words? Your son goes to his fiancee, then why are you so sad? — said Kozy excitedly. — The native land is a golden cradle and all our life is bound to it. Have you ever met a Kazakh who had forgotten his native land, his parents, and his cradle?

— I am not guilty in escaping from you, Kozeke! I could not disobey

— Бүл кімнің қойы? — деп сүрады.

— Айналайын-ау әуелі қай ауылдың қойы деп сүрайсың ғой.

• 
  Whose sheep are these? — they asked.
  

Әкеке, сіз биік тау, біз бір шынар. Көрмекке Қозыкені болдым іңкәр. Әкеке, өзіңізбен бір жүрмесек.Ноғайдың бозбаласы мазақ қылар, — деді.

And the blizzard of extreme force burst out. Karabay fearing for his flock called for his daughter.

— Bayan, listen to me, — he said. — You see, what an awful blizzard
broke out there, you should go and meet the sheep.

Bayan, who did not like her father's mode of life at all, replied to him:

— Father, you are like a powerful mountain peak, as for me, I am a
weak plane tree. Knowing that I am faithful to Kozy and that I miss him,
Nogailenes can infringe upon my honour! I think we'd better go together.

— Sister, you should give me suyunshi! I was the first to ask it. There

• 
  35 Әй, қоңыр қозы! Жездең саған қарады ма, маған сәлем ай-туға жарады ма?
  
• 
  А деп сүйінші сүрағанда маған қарамай қиялдап кетті деді ме, кім білсін, қозы аузын бүртитып, жауап бермей сырғақтай берді. Әншейінде бетіне ешкім келе бермейтін ерке қыз, суық тиген шыныдай шырт етті. Ашуын бетке шығарып, қолындағы елік сап-ты қамшымен екі-үш рет тартып-тартып жіберді. Қозы жатқан орнынан түрмай, өкпелеп жатып қалды. Не істерін білмей ыза болған Баян сүлу атына қарғып мініп, шауып ала жөнелді. Осы бір сәт қой шетіне еріп келе жатқан Тазша кездесе кетті. Ай-дай сүлу Баянын көрген Тазша-Қозы салған бетте-ақ шыдамай өлеңдетіп қоя берді.
  

Баян сүлу қарашы, танимысың? — деді Қозы.

Either being hurt that Bayan did not answer her at once or offended that she did not give her suyunshi-gift, but the sheep did not give her any reply. The capricious girl, to whom nobody had ever ob­jected, got angry with the sheep and three times flogged her with her soft kamcha made of maral skin. But the sheep kept mum. Not sure what to do Bayan flung herself upon her horse and rode on. At that moment Tazsha-the shepherd appeared. It was Kozy disguised into the bald shepherd. Seeing the beautiful Bayan, he said:

— Oh, the young Bayan, is there enough sour cream and honey in
your house? Do you recognize your fiance in my guise? Who is the one your
father engaged you to? The beautiful Bayan, look at me, can you make me
out?

Сүрасаң менің жарым — Қозы Көрпеш,

Таз-Қозы Баян қызға тіпті өршеленіп салғандай көрінді:

-Қойыңа мұнан бұрын келіп-пе едің,

Жарың мұнда келерін біліп пе едің?

Жарыңның қай жерінде белгісі бар,

Бесікке бөлегенде көріп пе едің? Ойпыр-ау, мынау жігіт Тазшаға тіпті де үқсамайды ғой. Әлгінде қоңыр қозыны "ерсі" қылығы үшін бекерге жазаладым ба? Соның "маңырағаны" шын болып жүрмесін. Қалай-қалай өлеңдетеді өзі? "Қандай белгісі бар еді?"— деп сүрауын қара. Қозы Көрпешім болып шықпасын, бұл.

Сағындым қүдай қосқан, сүйген жарды,
Әкемнің жаста айырған бейілі тарды.

Бабатүкті Шашты Әзіз хабар берген,

Алтын айдар астында меңі бар-ды, — деді.

— My fiance is Kozy Korpesh, and I am Karabay's daughter, favourite

• 
  Haven't you gone out before to meet the sheep, have you known
  that your fiance should come? Does your fiance have any birthmark? Did
  you see him while in the cradle?
  

I miss my fiance granted me by God, my father separated us since

Бүл бір қос ғашықтың емін-еркін сайрандап, көңіліхош, сары-тап сағынышын үмытып, мауқын басқан бір сәті еді.

- Қозым-ау, бүл жүрісіміз жүріс емес, білген адамға дүрыс емес. Екеуміздің біріміз күйеу біріміз қалыңдықпыз, ақ шымылдық кәдесін жасамасақ, қүдай алдында мүнымызды ешкім дүрыс демес. Әке-шеше қуансын, күйеу келді деп, қазан көтеріп, ас демдеп, жүрт шақырып, бір дәстүрлі кеңес жасайық. Шартта қалсын, қосылуға бастау болар алғашқы белес. Бүл әзілім емес, Қозеке, енді әйелі бар жігіттерге теңес, — деді сөз аяғын әзілдей бітіріп.

Қыз шақырса қай жігіт шыдам қылсын, қол үстасып қазақ үйге дүғасын айтып, аттап кірді.

What zhighit can refuse when a girl proposes this! Hand in hand, say­ing the prayer, they entered the bai's house.

— Шырағым, қашан келдің күнбатыстан? Анаң, жүртың аман

and chatting, they embraced each other

With the first sunbeams baibishe Karakoz woke up. She recognized Kozy right away and said to him:

— My dear, when have you come from the faraway west? Is your

Even in winter livestock grazed at pastures, and that fact pleased Ka­rabay very much. As for himself, he enjoyed feasts and had fun. But time is dynamic. The winter passed by, the spring came, filling ravines and gullies with water from melted snow, turning the wide steppe into the huge garden of flowers and giving every heart the joy of serene warmth.

Kodar, missing Bayan all through winter, at last drove herds of horses to aul. Kozy and Aibas came along with him too. Kodar, being the head of horse-herds, started to prepare in the outskirts of aul zheli — a tether for milky mares, for Bayan to enjoy her favourite drink — koumiss.

Kodar burnt with envy, his heart was about to break into pieces. How­ever that might be, but it was high time to compete.

— Әй, тазша, мынауың не, тай мінгенің? Осы ма, миға

— Қодар мырза! Піспей жатып, қүлдық деме деуші еді, анала-

— he said, calling Kozy out for a single combat.

A thoughtless word either makes people laugh or spoils something. Kozy mounted a yearling foal which was fed by a barren mare and rode up to the center. Kodar, who had a glory of the strongest man in Nogaily, sad­dled his skewbald horse.

• 
  Hey, the bald Tazsha, why on earth have you mounted this yearling? My horse will drag your foal away together with you, what a fun people will have! — he boomed with laughter.
  
• 
  Kodar, 'don't ask for food until it is cooked', as our moms told us. Should I lose, the earth won't open wide because of my ill luck! — Kozy replied.
  

— Қодеке, тарт, — деді Қозы да Қодарға сүраулы.

• 
  Өзін ат-матымен, тай-тайымен сүйреп әкетші, — деді бірі. Есіктен келіп, төр менікі деп...
  
• 
  Есекке мінген сартқа үқсауын...
  

— Кезек сенікі, тазша, — деп шуласты Баянды Қодардан

нен жүлып алып, тай үстінде үршықтай үйірді. Қодар өтірік күліп, әзіл ғой деп ыржақтады. Қозы-таз оң қолымен көтеріп, "Қодар-ау қара күшің қайда жүр", — деп, баладай алақанда салмақтады. Алтын күймеде мүны көріп отырған Баян сүлу қатты қуанды. Қозының ерлігіне жүбанды. Айбас та сонша жерден текке ертіп келмеген екенмін. "Жарадың, Қозым",— деп ерлігін қүп алды.

Алақанға салып салмақтаған Қодарды Қозы ала айғырға қондырып салды. Үялған тек түрмас деген Қодар:

-Антүрған, мына тазша түпке жетті. Мені аударып алған соң,

- Pull him together with his yearling! - shouted some. - He's hardly crossed the doorstep, but he already wants a place of honour!

- But he looks like a Sart-Uzbek on the back of a donkey! - shouted others.

But soon remarks ceased. Seeing that Kozy surpasses his rival in strength, many got insulted and started to curse Kodar. No matter how Ko­dar tried to pull Kozy off his yearling, he could not even move him! Burning with shame, he did not dare raise his eyes.

- Now it's your turn, Tazsha! - gladly clamoured ninety slaves - ninety murzas who envied Kodar and also laid claims to Bayan. Kodar looked at Kozy and gave him a sign of agreement. Black clouds gathered over Kodar's head. Tazsha-the horse-herd prayed to God. He tightened his belt, at one stroke pulled Kodar off his horse and span him over his head like a spindle. Kodar laughed falsely, as though all this was just a game. But spectators were displeased with the batyr. And Aibas did not like that the simple-minded Kozy jeered at Kodar, for it meant that he jeered at all Nogailenes too. Bayan, watching the combat from her golden cart, was pleased by Kozy's courage. "Good boy, Kozy!" — she said approvingly.

Holding Kodar in the air, Kozy as though tested how much he weighed. Then he seated him back on his horse.

— Hey, bloody Tazsha, you won me! You think if you pulled me out
of the saddle then the game is over? Damn this game! — blushing up to his
ears, Kodar muttered.

This defeat insulted him deeply and in his heart he decided to revenge. "I'll settle scores with you some day!" — he said to himself.

Making sure that Kozy was dead, the stony-hearted Kodar cut his head off in order to show it to Bayan. He wanted to tie up Kozy's sorrel horse, but he felt that something was wrong and shied away, scared.

Әке, күйеу балаңды кім өлтірді, соны айт? — деп сүрақтың астына алып бастады. Қарабайдың жүлдызы оңынан туып, Сарыбайдың сонау алыстан келген үлы көзден қүрып, қуанғанын ішіне сақтады. Сөйтіп, қызын қүшақтап, өтірік жылаған боп, жүбатып, әкелік міндетін ақтады. Ал қыз Баян біресе есінен та-нып, біресе есі кіріп, үш күн, үш түн дамыл таппады. "Өмірде өмір, өмір-ай, келте боп сонша келдің-ай. Артыңнан мен де барармын, тағдырдың қысқа керін-ай",— деп жоқтау айтты. Оны бірі шынға, бірі жалғанға балады.

The night seemed to cover aul with darkness. Everything around was filled with mourning and grief. Bayan wrapped Kozy's head into the piece of cloth and hid it into the chest. In tears she rushed to look for Karabay. He saw his daughter and put on airs.

-Father, who is the one that killed your son-in-law, tell me?! - she
demanded the answer from Karabay. He could hardly conceal his joy: he finally won; Sarybay's son who came to take his daughter away was killed! He embraced Bayan, shed false tears and tried to console his daughter, as though trying to fulfill his debt of the father by this. Bayan fainted now and then, came to her senses, and spent three days and three nights in torments, lamenting the dead with bit­ter weeping — zhoktau. This life is so short! I'll follow my beloved too! — some believed that her words were true, some did not.

— Numerous slaves water horses. My heart is filled with joy when I see

-Мен сендік болайын Қодар-еке, тек Қозыны бір көрсетші, — деді басын көтеріп тура келген Баян.

-Пай-пай, қыз Баян, әлі маған нанбайсың ғой. Ол өлгелі екі күн өтті-ау заман. Тиетін болсаң — маған тура сөйле. Енді саған тазшаңды көрсетейін, — деді Қодар қүл қоқиланып. Сөйтіп, екеуі Шоқтеректің түбіне келді. Қозының жатқан же-рін көрді. Күн егілді, түн егілді. Ақыры кек алудың "түлпарына" жегілді.

• 
  I will be yours, Kodar, just show me the place where Kozy's body lies!
  
• 
  You seem to disbelieve me. If you agree to become my wife, then say it now outright. I'll show you your bald Tazsha, — said Kodar proudly.
  

Екеуі Шоқтеректің бойындағы терең қүдықтың жанына келді. Қодардың қуанышы көл-көсір, төбесі көкке жеткендей.

So they came up to the deep well at the foot of Shokterek. Kodar was beside himself with joy and seemed to reach the sky with his head.

Менің бүрымымнан үстап, бір үшын білегіңе байлап түс. Сүйіктісі шашын үстатқанда Қодар батыр су алып беруге жарамай ма? — деді Баян Қодарды қайрай түсіп.

-How shall I go down the deep well? - asked the confused Kodar.

Grip at my tress, tie it around you and descend. If a lover gives her tress to a batyr, will the batyr be unable to get some water? - Bayan teased him.

• 
  Суың жетер болса, шөлің қанса, тарт мені, Баян. Қүдық іші суық екен, тоңып кеттім, — деп еркелей дауыстады. Бүл кезде сүлу Баян сүрланып, жауына қарап қырланып дауыстап берді. Қыз үні жаңғырығып естілді.
  
• 
  Қодар өлді, қайтты кек,
  

-Асудың да бір басуы болады, Қодар. Қош бол, Ноғайлының қас батыры. Қыздың қырық айласының қүрбаны болдың, Қозыны өлтіріп мақтанып толдың. Ал енді о дүниеде қанды болсын қолың!

If your thirst is slaked, pull me out of here, Bayan. This well is icy

In reply the expression of the girl's face suddenly changed and, sternly looking down, she said:

-Die now, Kodar! Let your body lie at the bottom of this well, eaten by frogs! — saying this, she took out a knife, ready to cut her tress off.

There is a bridle for any obstinate man, Kodar. Goodbye, batyr of the Nogai land. You are the victim of one of forty girl's tricks. You dirtily killed Kozy in his sleep, and you boasted of it. Let your hands remain bloody even in the world beyond!

Айдалада Шоқтеректің түбінде қайғы жүтып жатқан жалғыз әйелді көріп, өтіп бара жатқан керуен тоқтады.

-Жалғыз өзің неге жылап отырсың? – деп сүрады керуеншілер Баяннан.

Қоршап отырған жүртты көріп, қыз Баян басын жерден алды.

- Е, дүние-ай, екеуміз Қарабай мен Сарыбайдан туған үрпақ едік. Бірнеше ай-күн ойнап-күліп өмір кештік. Бүгін, міне, қаза жетті бір қүдайдан. Не деймін, қайғы жүттым осындайда, - деді ол көзінің жасын сыға отырып. Осы сәт Баянның сүлу жүзін көрген көп керуеншілер аһ үрды. Ақылдаса келіп: - Баян қыз, сүлуға жалғыз жүру жараспайды, қайсымызға тиесің, айтшы, — деді. Ойлануға мүрсат берді.

A caravan passing by Shokterek stopped at its foot, just where a lonely broken-hearted woman sat.

-Why are you sitting here in tears? - caravan men asked her.Bayan raised her head, saw men surrounding her and said:

- Oh, such a bitter lot do I have! We were the children of Karabay

Caravan people admired Bayan's beauty. They took counsel with one another and then addressed to her with the following words:

- Bayan Sulu, a young girl like you should not stay all alone. Tell us who of us you would like to marry? — they asked her. And they gave her a few days to think it over.

— Өлген жігіт менің ғашығым еді, ешкімге теңдемес асылым еді. Айдалада төмпешік болып қалмасын, мазар түрғызсам деп армандаймын. Оны салып берген жігітке күйеуге тиерболғандаймын,— деді ол. Қу сөз қүлақтарына тиюі мүң екен, керуеншілер іске кірісті. Тасты жинап, балшық илеп, оған жылқының қылын қосып, үлкен кесене-мазар түрғызды. Қыз Баян өзі барып мазарды көрді. Көңілі толып арлы-бері жүрді. Қозыға еңкейіп: "Үйің қүтты болсын",— деп егіліп, ойланып біраз түрды. Сонан соң өзін күтіп түрған керу-еншілерге қарай жүрді. Бүл кезде тамам керуен жиналып кеңес қылды. Баянды ала-мыз деп көңілі тынды. "Біз уәдеге берікпіз, қайсымызды қалайды, келсін",— деді. Ойланып сүлу Баян жақын келді. Өз билігін керуен-шілерге берді.

-Көп керуен, ризамын келгеніңе, белгісін түрғыздыңдар өлгеніме. Әрқайсыңа үлессем, мүшем жетпес, тиемін ақылы артық жеңгеніңе, - деді ол.

Осы бір сөз көшпелі керуеннің адамдарына кесел болып жабысты. Баянды алмаққа таласып, бірін-бірі өлтіруге барды. Қырық кісіден үш ақ адам қалды. Олар қашып, үш ру елге барды. Сөйтіп, Қозы мен Баянның махаббаты туралы үш рудың ақындары өлең жазды. Ол жыр елге тарап, махаббат мазары өсер үрпаққа мүра болып қалды.

— The dead zhighit was my beloved. There is nobody in this world to

She stood there thinking for some time more, then came up to caravan people who were waiting for her some distance away from her. Everyone of them hoped that it was just him who would take Bayan. We kept our promise, now let her say whom of us she has chosen.

The beautiful Bayan, plunged in heavy thoughts, began to speak about her decision.

- Oh people of the big caravan! I appreciate that you have construct­ed this mazar. But I can't marry all of you, that is why I shall choose the one who will be the strongest and smartest out of all the rest!

These words turned into disaster for the caravan men. In their efforts to become owners of the beautiful Bayan, they began to kill one another in single combats. Only three men were left out of forty. Each of them found his shelter in three Kazakh zhuzes. Poets-akyns of these zhuzes composed songs about Kozy and Bayan. These songs spread quickly all over Kazakh steppe, and the mazar was inherited by descendants as a memory of pure and faithful love.

Әркімнің де адал болсын қүдай қосқан, ақ ниет сүйген жары!

Like she-swan that lost his partner, she bid farewell to her native land and to her people and with a firm hand plunged a dagger into her heart.

Let everybody be so faithful to his spouse granted him or her by God!