Механиканың математикадағы қолданыстарын зерттеу Жетекші: Қ. И. Усманов



бет2/4
Дата08.03.2024
өлшемі4.97 Mb.
#494716
1   2   3   4
Механиканың математикадағын қолданыстарын зерттеу (4)

Динамикалық модельдеу
Фуко маятнигі
Фуко маятникінің математикалық моделі механика заңдарына негізделген және оның қозғалысын болжауға мүмкіндік береді.
Снаряд қозғалысы
Механика снарядтың пайда болуын және оның траекториясын есептеуге мүмкіндік береді.
Американдық төбешік
Механиканың энергия мен сақталу заңдарын талдау қызықты жолдар мен гравитациялық аттракциондарын жасауға мүмкіндік береді.
Фуко маятнигі.
Құрылғыны 19 ғасырда француз физигі және астрономы Жан Фуко жасаған.
Ұзындығы 67 метр болатын оның түпнұсқалық құрылғысы ілулі салмағы бар металл сымнан тұрды. Маятник іске қосылды және ол тыныш тербелді - бірақ уақыт өте келе, оның тербеліс жазықтығы өзгерді! Кез келген жолмен емес, әрқашан бірдей - Жердің айналу бағытына қарама-қарсы бағытта өзгерді. Өзгеріс жылдамдығына маятниктің экваторға қатысты географиялық орны ғана әсер етті.
«Ия содан?» деген орынды сұрақ тууы мүмкін. Бұл сұраққа былай жауап берсек болады: Фуко маятнигінің қозғалысы жердің күндізгі уақытта кеңістікте өз осін қалай айналатынын анық көрсетеді!
Снаряд қозғалысы
Снаряд қозғалысы деп ауаға ұшырылған және ауырлық күшінің әсерінен қисық жолмен қозғалатын заттың қозғалысын айтады. Бұл доп лақтыру, снаряд ату немесе тіпті аспан денелерінің қозғалысы сияқты нақты өмірдегі әртүрлі сценарийлерге қолданылатын физикадағы іргелі ұғым. Көлденең қозғалыс тұрақты болып қалады, бірақ тік қозғалысқа ауырлық күші әсер етеді. Снарядтың қозғалысын зерттей отырып, ғалымдар мен инженерлер снарядтың траекториясы мен қону нүктесін дәл болжай алады.
Американдық төбешік артракционы.
Американдық төбешік бұл Ньютон физикасының принциптері бойынша жұмыс істейді: инерция, гравитация, үдеу және үйкеліс. Тіркеме неғұрлым жоғары көтерілсе, соғұрлым ауырлық күші оны төмен тартып, жылдамдығын арттырады. Кинетикалық энергия үнемі потенциалдық энергияға айналады.
Симметрия және топтар
Нётер теоремасы
Нетер теоремасы консервативті күштері бар физикалық жүйе үшін әрекеттің әрбір дифференциалданатын симметриясының сақталу заңына сәйкес келетінін айтады.Физикалық жүйе үшін әрекет Лагранж функциясының уақыттық интегралы, одан жүйенің әрекеті ең аз әрекет принципі бойынша анықталады. Бұл теорема физикалық кеңістіктегі үздіксіз және тегіс симметрияларға ғана қатысты.
Топтық теория
Топ теориясы – топтар деп аталатын алгебралық құрылымдарды және олардың қасиеттерін зерттейтін жалпы алгебраның бөлімі. Топ жалпы алгебраның орталық ұғымы болып табылады, өйткені сақиналар, өрістер, векторлық кеңістіктер сияқты көптеген маңызды алгебралық құрылымдар операциялар мен аксиомалардың кеңейтілген жиыны бар топтар болып табылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет