Мейіргер ісіндегі дәлелді тәжірибенің рөлі
Дәлелді медицина. Дәлелді тәжірибенің компоненттері
жүктеу/скачать 195.1 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәлелді тәжірибенің кезеңдері. Зерттеулердің жіктелуі.
| Дәлелді медицина. Дәлелді тәжірибенің компоненттері.
Дәлелді медицина (ДМ) – бұл жеке науқасқа емдік әс-әрекеттерінің тиімділігі сапалы ғылыми зерттеулерде дәлелденген жағдайда ғана қолдану қағидасын сақтаумен ерекшеленетін медицина тәжірибесінің бір түрі. ДМ – бұл науқас мүддесіне қолдануға арналған іздеу, салыстыру, қорытындылау арқылы алынған және кеңінен таралған дәлелдерге негізделген медицина бөлігі. Дəлелді мейіргерлік тəжірибе – бұл көптеген мейіргер мамандары үшін əлі де мүлдем жаңа, түсініксіз жəне қосымша ақпарат пен түсіндіруді қажет ететін қызмет саласы. Дәлелді медицина-дегеніміз бұл жеке науқасқа емдік іс-әрекеттерінің тиімділігі сапалы ғылыми зерттеулерде дәлелденген жағдайда ғана қолдану қағидасын сақтаумен ерекшеленетін медицина тәжірибесінің бір түрі. Дәлелді тәжірибенің компоненттері. Ғылыми білім және нәтижелер зерттеулер Білім және тәжірибе мамандар тәжірибешілер Тәжірибе және дәлелдер алушылар Дәлелді тәжірибенің кезеңдері. Зерттеулердің жіктелуі. Кезеңдері Клиникалық сұрақ Сұраққа жауап беру үшін ең жақсы дәлелдерді іздеу Сыни бағалу Пациенттің пікірін/тілегін ескере отырып , клиникалық сараптамасы бар дәлелдерді еңгізу Тиімділікті бағалау Дәлелді мейіргерлі тәжірибе (ДМТ) - бұл қол жетімді ең жақсы дәлелдерді, мейіргер тәжірибесін, пациенттердің қалауы мен ресурстарын біріктіру. ДМТ мақсаты пациенттердің жоғары сапалы медициналық көмек алуын қамтамасыз ету болып табылады. *ДМТ мейіргердің сыни ойлауы мен шешім қабылдауға негіз болып табылады. Ең жақсы қол жетімді дәлел – бұл ең сенімді және сенімді дәлел, мысалы, мейіргерлеррдің араласуымен (мысалы, пациенттерді оқыту, қол гигиенасы), қол жетімді ең жақсы мәліметтер, әдетте, белгілі бір тақырыптағы ағымдағы зерттеулерге негізделген, бірақ зерттеу деректері әлсіз немесе болмаған кезде, дәлелдердің басқа түрлерін қолдануға болады (мысалы, клиникалық ұсыныстар, ең жақсы тәжірибелер). Мейіргер ісі бойынша сараптама дегеніміз, мейіргер алдыңғы қатарлы білім базасын, кешенді шешім қабылдау дағдыларын және практика үшін клиникалық құзіреттіліктерді алғанын білдіреді. Пациенттердің қалауы мейіргерлер пациенттерді күтімге белсенді қатысуға шақырады дегенді білдіреді. Онда пациент пен оның отбасы мүшелерінің ауруы немесе созылмалы жағдайы бар тәжірибесі баса айтылған. Мейіргерлер аурудың биопсихоәлеуметтік аспектілерін қарастырады және пациентпен оның қабылдауы мен құндылықтарын ескере отырып шешім қабылданады. ДМТ-дағы ресурстар физикалық және адами ресурстарға жатады, мысалы, мейіргерлердің теңгерімді жұмыс жүктемесі, білікті, білікті мейіргерлер, мейіргерлер мен пациенттердің барабар қатынасы, жабдықтың жеткіліктілігі және мейіргерлер ортасының тиісті физикалық құрылымы. Дәлелдерге негізделген мейіргерлік тәжірибені, егер шешім қабылдау үшін жүйелі зерттеулерде алынған ең жақсы қол жетімді сыртқы дәлелдермен жеке тәжірибені біріктіру қолданылса және пациенттің қажеттіліктері ескерілсе, анықтайды. Бұл анықтама дәлелденген мейіргерлік тәжірибені зерттеу нәтижелерін практикада қолданудан гөрі кеңірек түсіндіреді. Дәлелді мейіргерлік тәжірибені келесі әрекеттер алгоритмі ұсынуы мүмкін, оған мыналар кіреді: пациенттің проблемасы мен жағдайына қатысты жауап алынуы мүмкін мәселені тұжырымдау; қойылған сұраққа жауап беру үшін пайдаланылуы мүмкін ғылыми зерттеулерде алынған дәлелдемелерді жүйелі іздеу; зерттеулерде алынған дәлелдерді пациенттің мәселелерін шешуге әсер етуі мүмкін басқа ақпаратпен біріктіру: мейіргердің клиникалық тәжірибесі, пациенттің балама көмек түрлеріне деген қалауы, ресурстардың қол жетімділігі; дәлелді мейіргерлік көмек көрсету туралы шешім қабылдау; қабылданған шешім нәтижелерін бағалау. Осы тұста айта кету керек, қазіргі уақытта мейіргерлер қызметінің әртүрлі аспектілеріне арналған мақалалар көлемі клиникалық мәселелер бойынша жарияланымдар санынан едәуір төмен. Алайда, ХХ ғасырдың бірінші ширегінен бастап мейіргер ісі бойынша зерттеулер әлемнің әртүрлі елдерінде жүргізілуде және қазіргі уақытта олар іздеу технологиялары, ұсынылған дәлелдердің сенімділік дәрежесін бағалау және дәлелді медицинада қолданылатын нәтижелерді жалпылау үшін қолданылатын әдебиеттің едәуір көлемін ұсынады. Зерттеудін жіктелуі Клиникалык зерттеулерді (К3) жоспарлау кезінде зерттеу қалай жүргізілетінін және қандай зерттеу түрі колданылатынын - сандық немесе сапалық зерттеу түрін колданатынызды білуіңіз керек. Сапалық болып саналатындар патогенезді, аурудын сирек кездесетін түрлерін, жана гипотезаларды, эксперименттерді / модельдерді немесе оқигалар туғызады, оларда ақпарат аз немесе кол жетімді немесе белгілі болады, бұл кұбылыс зерттеушілер емес, кұбылысты бастан кешіретін адамдар тұргысынан зерттеледі. Сапалык зерттеулерде зерттеуші зерттелетін кұбылыс туралы аз біледі, коптеген шындыктардын бар екендігін мойдайды жоне зерттеудін магнасын адамдар депе санайды. Сапалык зерттеу «катысушылардын» аз болуын талап етеді (кейде «субекттер» деп те аталады). Олар зерттелетін кубылыс туралы білімдеріне карай тандалады. Эдетте сукбаттасу немесе мінез-кулыкты бакылау аркылы жазылатын деректер жиналады. Зерттелген болжамнын ыктималдыгын сандык турде кальтастыратын сандык зерттеулер КЗ-де эпидемиологиялык тосілді камтамасыз стеді. Сандык зерттеулерде зерттеуші бір нарсенін болуна ненін эсер ететінін тусіндіруте тырысады жане белгілі теорияларга суйене отырып болжам жасайды. Зерттеуші маселені ішінара зерттелетін кубылыстын болашагына негізделген дедукция удерісі аркылы зерттейді. Айнымалылар осы кубылыстын фрагменттері ретінде бакыланады жоне зерттеледі. Зерттеудін бул туріндегі деректер, эдетте, жинакталган, содан кейін талданатын сандар болып табылады. Уйымдастыруга байланысты КЗ келесі турлері белінеді: бакылаушы жане эксперименталды. Обсервациялык зерттеу жумыстарын жургізген кезде зерттеуші дамып жаткан окигаларды оларга асер етпейтін турде бакылайды. Обсервациялык зерттеулер аналитикалык жане сипаттамалык зерттеулер болып белінеді. Аналитикалык зерттеулерде этиология зерттеледі, себептік байланыс орнатылады жане болжам аныкталады. Сипаттамалык зерттеулерде де гипотезанын ыктималдыгы мониторинг жургізу жане аурудын барысын салыстыру удерісінде ешкандай медициналык араласусыз жузете асырылады. Аналитикалык зерттеулерге кейстерді бакылау, когорттык зерттеулер жатады. Сипаттамалык зерттеулерде белгілі бір гипотеза тужырымдалады, зандылыктар ізденеді. Сипаттамалык зерттеулер, мысалы, эпидемиологияда аурудын пайда болуына бакыланбайтын факторлардын эсерін зерттеу ушін колданылады.Обсервативті сипаттамалык зерттеулерге кейстер сипаттамасы, кейстер сериялары, колденен зерттеулер жатады. Зерттеулер уакыт бойынша колденен жоне бойлык (лонгитудиналды) болы болінеді. Секциялык зерттеулер оку нысандарын бірынгай тексеруден турады. Проситит кер бетросі ін у хортраци дра толі алань., уакытынын жоне зерттелетін объектілер тобынын калыптасуынын аракатынасимен ерекшеленеді. Деректерді жинау казіргі уакитта жургізіліп жаткан кезде жоне талдау жасалганга дейін жалгаскан кезде зерттеу перспективалы деп аталады. Проспективалык зерттеулер шенберінде маліметтерді жинау басталганга дейін жоне ретроспективті зерттеулерде моліметтер жиналганнан кейін зерттелетін объектілер тобы курылады. жүктеу/скачать 195.1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|