Мемлекет басқаруы бойынша

Мемлекет басқаруы бойынша

• Монархиялық
• Республикалық
• Диктатуралық

Монархия (грек. monarchia – дара өкімет) – мемлекет басшысының билігі ұрпақтан ұрпаққа қалдырылатын мемлекеттік басқару формасы, мерзімсіз және халықтан тәуелсіз жүзеге асырылады. 

• Монархия (грек. monarchia – дара өкімет) – мемлекет басшысының билігі ұрпақтан ұрпаққа қалдырылатын мемлекеттік басқару формасы, мерзімсіз және халықтан тәуелсіз жүзеге асырылады. 

Абсолютті монархия (лат. absolutus – шексіз) – мемлекеттік биліктің толықтай монарх қолына шоғырлануымен сипатталады. Басқарудың бұл формасында монархқа тәуелсіз мемлекеттік органдар болмайды. Қазіргі кездегі абсолюттік монархия сақталған мемлекеттер – Бахрейн, Бруней, Ватикан, Катар, Кувейт, БАӘ, Оман, Сауд Арабиясы.

Абсолютті монархия (лат. absolutus – шексіз) – мемлекеттік биліктің толықтай монарх қолына шоғырлануымен сипатталады. Басқарудың бұл формасында монархқа тәуелсіз мемлекеттік органдар болмайды. Қазіргі кездегі абсолюттік монархия сақталған мемлекеттер – Бахрейн, Бруней, Ватикан, Катар, Кувейт, БАӘ, Оман, Сауд Арабиясы.

Шектелген монархияда монархтың өкілеттігі конституциямен шектеліп (конституциялық монархБасқарудың мұндай формасы 30-дан астам елде жүзеге асырылатын болса, соның ішіндегі 11 ел еуропалық мемлекетт болып табылады. Контитуциялық монархияның өзі дуалистік және парламенттік болып екіге бөлінеді. Дуалисті монархияда монарха атқарушы билікті тікелей басқарса (Иордания, Марокко), парламенттік монархияда шынайы билік мемлекет басшысында емес, парламент тағайындайтын үкімет ия деп аталуы осыдан), мемлекеттік биліктің тәуелсіз өкілетті органдары жұмыс істейді. басшысында болады (Ұлыбритания, Бельгия, Нидерланды, Швеция, Норвегия, Дания, Испания, Жапония және т.б.). Шектелген монархияда (әсіресе, парламенттік монархияда) мемлекет басшысында шынайы билік жоқ, ол тек мемлекет атынан өкілдік функцияны атқарады. Дегенмен, монархия басқару формасы ретінде сақталып қана қоймай, қайта қалпына келтіріліп, (мысалы, 1978 ж. Испанияда) саяси жүйенің мықты кепілі болуы мүмкін. Бұл ойды 1975 ж. Жапонияда жүргізілген сұраулардың нәтижесі растайды, сұралғандардың 80 пайызы император статусының сақталуын қолдаған. Сондай-ақ, 1997 ж. Ұлыбританиядағы және 1999 ж. Аргентинадағы дәл осындай сұраулардың нәтижесінде халықтың басым көпшілігі монархиялық басқару формасын жақтай отырып, монархиялық отбасыны асырау үшін салық төлеуге келісім берген (бір жылда 8 млн. фунтқа жуық).