Мұның бәрі бірдей дәрілік заттарды сол бір ауруда қолданғанның өзінде түрлі нәтиже беретінін көрсетеді
Причины развития кандидозного глоссита
жүктеу/скачать 41.67 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Симптомы кандидозного глоссита
| Причины развития кандидозного глоссита
При грибковом поражении ротовой полости инфекция распространяется на язык. Как известно, грибы находятся на поверхности слизистой постоянно, но начинают себя агрессивно вести они только при сниженном иммунитете. В ослабленном организме грибы оккупируют внутренние ткани языка, начинают активно размножаться и вызывают появление обильного беловато-сероватого налета. К ослаблению иммунитета приводят частые стрессы, эмоциональные перегрузки, заболевания желудочно-кишечного тракта, осложненные дисбактериозом кишечника, и другие проблемы со здоровьем. Риск развития кандидозного глоссита также повышается при бесконтрольном приеме антибиотиков, недостаточной гигиене полости рта и чрезмерном увлечении бальзамами-ополаскивателями. Использование одной посуды одновременно с больным глосситом тоже может привести к последующему развитию заболевания. В группе риска находятся и те, кто курит и злоупотребляет спиртными напитками. Симптомы кандидозного глоссита Глоссит поначалу дает о себе знать чувством жжения и дискомфортом в области языка. Во рту как будто ощущается инородное тело. По мере развития заболевания язык приобретает ярко-красную окраску, наблюдаются отеки. Появляются трудности с вкусовыми ощущениями, человек иногда замечает у себя извращения вкуса. Каждый прием пищи вызывает боли, также становится трудно разговаривать, речь может стать невнятной. Грибы Candida продуцируют на языке плотный или рыхлый налет. Поражение глубоких слоев языка приводит к тому, что его сосочки приобретают более темную окраску, грубеют и тем самым напоминают ороговевшие ворсинки. По этой причине кандидозный глоссит еще называют ворсинчатым. 35. Көп формалы экссудативті эритема. Көпформалы экссудативті эритема (erythema exudativum multiforme) тері мен кілегей қабаттардағы жедел пайда болатын полиморфты бөрітпелермен дамиды. Бұл аурудың ағымы циклдік болып келеді және негізінен күз бен көктемде қайталауға бейім болады. Аурудың классикалық түрлерінен басқа, «көпформалы экссудативті эритема» деген термин онымен клиникалық көрінісі ұқсас қандайда болмасын бір дәріні көтере алмаушылық белгісі, сонымен қатар кейбір инфекциялық ауруларда байқалатын аллергидтер типтес бөртпелер ретінде де білінуі мүмкін. Осыған орай көпформалы экссудативті эритеманың инфекциялық- аллергиялық (идиопатиялық) және токсикалық-аллергиялық (симптоматикалық) түрлерін ажыратады. Тек қана теріні зақымдайтын жеңіл және кілегей қабаттарды зақымдайтын, ауыр жалпы белгілермен білінетін және Лайелл синдромына ауысуы мүмкін ауыр түрлерге бөледі. Көпформалы экссудативті эритема негізінен жас және орта жастағы екі жыныстың өкілдерінде де кездеседі. Инфекциялық-аллергиялық түрінің этиологиясы мен патогенезі толық анықталмаған. Бұл аурудың патогенезінде фокальды инфекцияның айтарлықтай маңызы бар, ол шамамен 70% науқастарда (созылмалы тонзиллит, гайморит, пульпит, созылмалы аппендицит және т.б.) анықталады, герпес вирусында, кейбір препараттарды пайдаланғанда пайда болады. Қайталану кезінде науқастарда Т-клеткалық иммунитет, розетка құрайтын нейтрофильдер және айналымдағы В-лимфоциттердің төмендеуімен сипатталатын организмнің табиғи резистенттілігі төмендейді. Экссудативті эритеманың инфекциялық-аллергиялық түрі байқалатын науқастарда циклды, қайтымды және негізінен көктемгі-күзгі маусымда нейтрофильді және Т-клеткалық иммунотапшылық болады. Токсикалық-аллергиялық түрінде жиі қозғаушы фактор ретінде дәрілік заттар жүреді: сульфаниламидтер, амидопирин, барбитураттар, тетрациклин және басқалар. Сонымен қатар алиментарлық факторлар мен аутоиммундық процесстің маңызында жоққа шығаруға болмайды. Клиникалық көрінісі. Инфекциялық-аллергиялық экссудативті эритема әдетте, бастың ауруымен, мазасызданумен, аранының, бұлшық еттердің, буындардың ауруымен білініп, жедел түрде басталады, 1-2 күннен кейін теріде, әсіресе, алақандар мен табанда, ауыз қуысының кілегей қабатында, ерінде және гениталияда бөртпелер пайда болады. Бөртпелер тек қана теріде немесе тек қана ауыз қуысында анықталуы мүмкін. Ауыз қуысының кілегей қабатының зақымдалуы науқастардың үштің бірінде, ауыздың жергіліктенген зақымдануы 5% науқастарда байқалады. Бөртпе байқалғаннан соң 2-5 күннен кейін жалпы көріністер жойылып кетеді, кейде қызба мазасыздық 2-3 аптаға дейін сақталуы мүмкін. Қабынулық процесстер дамуы нәтижесінде папулезді, пустулезді немесе папуло-пустулезді элементтер дамиды (97-сурет). Қабыну өзгерістерінің дерма құрылымы зақымсыз қалатын бұл сатысында элементтер тыртық түзбей жазылуы да мүмкін. Тереңге жайылған және қосылысқан түрлерінде олар тығыздалып, инфильтрат түзеді не абсцесстенеді, жазылған соң терең, көпіршелі тыртық түзіледі. Бөртпелер симмериялы орналасқан, жайылған, полиморфты. Сүйікті орналасатын жері – қолдарының жазғыш беті (блек, қол басы). Процесске еріндер және ауыз қуысының кілегей қабаты араласады. Морфологиялық элемент – шектен тыс шектелген дақ немесе дөңгелек немесе овальды формалы, диаметрі 3 мм-ден 15 мм-ге дейін, қызғылт-қызыл немесе ашық қызыл түсті, шетке өсетін және ортасында ойық бар, ісінген папула. Кейбір бөртпелердің ортасында жаңа папулезді элементтер пайда болады (98-сурет). Бөртпелердің қосылу салдарынан полициклдік шегі пайда болады. Шеткі білік көкшіл болады. Ауру циклдік ағымды болады. Бірнеше күннің ішінде жаңа бөртпелер пайда болады. Әдетте, процесс 10-15 күнге созылады, іссіз жойылып кетеді. 36. Қарапайым ұшық. Қоздырғышы. Клиникасы. Герпес ауруы. Жай герпес (herpes simplex), немесе көпіршікті теміреткі өте жиі кездеседі. Инфекция, жай герпес вирусымен шақырылады (ЖПГ), адамзатқа біздің заманға дейнгі дәурден бері белгілі. «Герпес» грек тілінен шыққан сөз: «жылжу», «жасырыну» деген ұғымды білдіреді. Аурушандықты бақылау орталығының мәліметі бойынша, АҚШ-та жылына 500 000-ға дейін жана жағдайлар тіркеледі, ал бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауы бойынша бұл аурумен 2-20 млн американдықтар ауырады. Ұлыбританияда герпестік инфекция басқа жыныстық жолмен берілетін инфекциялардан басым келеді. Бұл инфекция Скандинавия елдерінде жиі кездеседі, венерологиялық клиникаға қаралған әйелдердің 8%-да анықталады. Өкінішке орай герпес жағдайлары біздің елімізде тіркелмейді, бірақ бұл инфекция кеңінен таралғаны сонша ол ауыр асқынуларға, өлімге душар етуі мүмкін. Кейде дерт, ішкі мүшелерді қамтып, ауыр ағымды болады да, жүйелі дерт (герпетикалық ауру) ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Этиологиясы және патогенезі. Герпес вирусына 4 морфологиялық ұқсас вирустарды жатқызады: ЖГВ, вирус varicella zoster – желшешек және белдеме теміреткі қоздырғыштары, Эпштейн-Барр және цитомегаловирус вирустары. ЖГВ-ң екі серотипі бар. Серологиялық зерттеулер мәліметтері бойынша ЖПГ-1-мен қатынаста болғаннан кейін 18 айдан барлық адамда басталады. Вирус организмге енгеннен кейін ереже бойынша тыныс жолдары арқылы үштік нервтің ганглиясына еніп, белгілі бір уақыттарға дейін жасырын формада сақталып, кейде өмірінің соңына дейін еш клиникалық көрініс бермей өтуі мүмкін. ЖГВ-мен алғашқы қатынас әдетте, жыныстық жетілуден кейін жыныстық белсенділік пайда болғаннан басталады. Біріншілік көріністен кейін ЖГВ-1 сияқты белсенді формасына еніп, сакральді ганглияларда орналасады, белгісіз уакыттарға дейін латентті формада сақталуы мүмкін. Екі жағдайда да, кейде қарама-қарсы жағдайларда да (салқындау, ыстықтау, салқын тию, күйзелістік жағдайлар, ЖИТС тасымалдаушылары) екі вирус түрлеріде белсенділігіне еніп, инфекция рецидивінің себебі болуы мүмкін. Клиникалық көрінісі. Жиі герпес элементтер табиғи тесіктер айналасында орналасады: мұрын қанатында, ауыздың бұрышында, жыныс мүшелерінде және ерін ұшында (herpes labialis) (129-сурет). Бастапқыда бір жерде кездеседі, екі және оданда көп жерлерде сирек кездеседі; кішкентай шектелген гиперемия пайда болады, көпіршік диаметрі 1-3 мм әрбір ошақта 2-10 ға дейін және оданда көп көпіршіктер болады. Көпіршіктер топталып орналасады, мөлдір экссудатты болады, осы экссудат 2-3 күн бойы лайлы болып тұрады, кейде кішкентай көпіршіктердің бірігуі нәтижесінде 1 және 2 көпкамералы диаметрі 1-1,5 см, оюлап салған әшекей пішінді көпіршіктер пайда болады. Егер көпіршік үйкелуге немесе мацерацияға душар болмаса, одан әрі олардың құрамындағы сұйықтық құрғап, сары-сұр қабыққа айналып, 5-6 күнде, артында аздап гиперемияланған немесе пигменттелген дақ пайда болады. Көпіршік жарылған жерден теріс бөлігінде ашық қызыл түсті полициклоидты эрозия болады. Көпіршікті бөрітпелер күйеді, ауырады, кейде айналасындағы Тіннің қатты ісінуі байқалады. Жалпы жағдайы қалыпты, кейде науқастарда бұлшықеттің ауырсынуы, қалтырау, дене температурасы 38-39о С көтерілуі мүмкін, осы процесске 1-1-1,5 аптада аяқталады, бірақ екіншілік инфекция қосылғанда ұзақтығы ұзарады. 37. Қатынасты хейлит. Этиологиясы. Клиникалық белгілері. Аллергиялық (қатынастық) хейлиттер еріннің қызыл жиегімен байланысатын заттарға бәсеңдеген типті реакция түрінде дамиды. Көбіне әйел адамдарда кездеседі. Этиологиялық факторларына тіс пастасы, ерін помадасы, тіс протездері, кейбір тағамдық заттар жатады. Ағымы бойынша аллергиялық хейлиттер жедел және созылмалы болады. Жедел хейлиттер эритемамен, ісінумен, везикулярлы бөртпелермен, қабыршақтанумен және қатты қышынумен көрініс береді. Зақымдалу аймақтары айқын емес, еріннің қызыл жиегінен шығып тұрады. Созылмалы аллергиялық хейлиттер эритематозды-сквамозды бөртпелер мен жарықшақтармен көрінеді. Ауыз кілегейі мен ерін қызыл жиегіндегі уртикарлы бөртпелер негізінен алиментарлы себептен пайда болады. Хейлит оның себебін жойғанда өздігінен кетеді. Емі. Бірінші кезекте аурудың себебі ретінде аллергенді анықтап, жою қажет. Содан соң 10-14 күн бойына антигистаминді препараттарды ішеді, сырттай – кортикостероидты кремдер қолданылады. Сонымен қатар қабынуға қарсы ем (кальций немесе натрий тиосульфат препараттары) тағайындалады. Сыртқа: ылғалдандырғыштар (борлы-шайлы, мырыштық, калий перманганатымен, танинмен) және кортикостероидты жақпамайлар (адвантан, элоком, гидрокортизонды, локоид), протолитикалық ферменттер (трипсин, химиотрипсин), антисептиктер қолданылады. 38. Қотыр, клиникасы, диагностикасы, емдеуі, алдын-алу. Қотыр Sarcoptes scabiei (Sarcoptes hominis) кенелерімен шақырылатын жұқпалы паразитарлы дерт. Әсіресе жиі жеке гигиеналық ережелерін сақтамайтын, тығыз (тар) жағдайларда тұратын адамдар ауырады. Жұғу ауру адаммен қатынаста болғанда (тікелей жұғу жолы) немесе науқастың инфицияланған жеке құралдарын қолданғанда (тікелей емес жолы) жұғуы мүмкін. Қотырды жұқтыру жыныстық қатынаста, бір төсек жабдықты, ортақ сүлгі, мочалка немесе киім қолданғанда, жұғуы мүмкін. Қотырмен ауыратын науқастардың көбі – балалар және 29 жасқа дейінгі жастар. Қотыр кенесінің көлемдері үлкен емес (0,25–0,35 мм) және нашар көрінеді. Кенелер дөңгелек формалы және сыртқы кескіні тасбақаға ұқсас келеді (36-сурет). Қотырлық жолдан бөлінген кене әйел жыныстыларының өмір сүру қабілеттілігі 5–15 күн бойына созылады. Клиникасы. Инкубациялық кезеңі орта есеппен 8–12 күнді құрайды. Кененің теріге енген жерінде кішкентай көпіршік пайда болады. Ең бастысы және жиі қотырдың бірінші белгісі қышудың күшеюі, әсіресе бірден кешке және түнде науқас төсегіне жатқаннан кейін пайда болуы есептеледі. Қотырдың
берілгендер; қотыры» – клиникалық көрінісі өте аз болатын түрі; асқынған түрі – алапеспен науқастарда, клиникалық бетперделейтін пиодермиялардың қосарлануы; норвегиялық – қышу болмайды, үлкен қабыршақтар, папуланың, везикуланың, пустулалардың, эритродермияның (АИТ- инфекциясы және басқалар) болуымен сипатталады. Қотырлық лимоплазия иммуноаллергиялық сипатты болады, қатты түйінмен білінеді. Жиі ұмада, жыныс мүшесінде, құйрықта, шынтақта орналасады (41-сурет). Емі. Емінде мүйізгекті қабатты болбырлайтын, қотыр қақпасына енетін, кенелерді препараттар Паразиттерге препараттардың түрлері өте көп. Бірақ, терапияның әсері жиі препаратпен емес, оны қолдану дұрыстығы және еміне байланысты. Науқасқа қотырға қарсы препаратты жағу алдында тері беткейінен кенелер және болбырланған мүйізгекті қабатын механикалық жою үшін ыстық душ қолдану қажет. Пиодермия клиникалық жоғарыда «тазалардың ауратын қотырдың көрінісін жоятын қолданады. қарсы немесе экзематозды үрдісте емнің алдында душ тағайындалмайды. Ем кезінде де жуынуға болмайды. Қотырға қарсы препараттарды бас терісінен басқа дене терісіне және аяқ- қолдарына, әсіресе қотыр кенелерінің орналасатын жерлеріне жағады. Экзематизация немесе импетигинизацияда паразиттерге қарсы препараттарды сылап сіңірмейді, тек қана зақымдалған ошақтарға жағады. Сонымен қатар асқыну емінде жүргізеді. Теріге бензилбензоат ерітіндісін (бензой қышқылының бензил эфирі) сылап сінірудің әсері тиімді. Ересектерге 20%, ал кішкентай балаларға 10% сулы-сабынды бензилбензоат эмульсиясы қолданылады. 20% эмульсияны дайындау: 780 мл қайнаған суға 20 г ұнтақталған сабын және 200 мл бензилбензоатты ерітеді. 39. Қызыл жазық теміреткі. Емдеу. Жалпақ қызыл теміреткі (lichen ruber planus) тері мен көзге көрінетін кілегей қабаттарындағы папулалардың мономорфты бөртпелерімен көрінетін созылмалы ауру. Ол өте жиі ауыз бен ерін қызыл жиегі кілегейінде жиі кездеседі. Ауру барлық жастық топтарда кездеседі, бірақ жиі 40-60 жас аралығындағы әйелдерде кездеседі. Этиологиясы мен патогенезі. Жалпақ қызыл теміртеткінің дамуы негізінде токсико-аллергиялық процесстер мен иммунды жүйе реттелуінің бұзылысы жатыр, ол өз кезегінде арандатушы эндо- және экзогенді факторлардың әсерінен (микробтар мен вирустарды қосқанда) сәйкес емес тіндік реакцияны тудырады. Аутосомды-доминантты тип бойынша тұқым қуалайтын жалпақ қызыл теміреткімен жанұялық аурулар тіркелген. Қазіргі кезде осы аурудың пайда болуын түсіндіретін жүйкелік, вирусты және токсико-аллергиялық теориялар бар. Бұл аурудың күйзеліс, гипноз және рефлекторлы-сегментарлы терапиядан кейін дамуы тіркелген, демек жүйке жүйесінің бұл аурудың дамуында ролі бар. Жалпақ қызыл теміреткінің ауыз кілегейінде пайда болуы асқазан-ішек жүйесінің, бауырдың, ұйқы безінің ауруына байланысты (гастриттер, колиттер және т.б.). Кейбір науқастарда аурудың тамырмен (гипертония) және эндокриндік (қант диабеті) патологиямен байланысы анықталған. Ауру дамуында белгілі бір орынды ауыз кілегейінің, тістің сүйір ұштарымен, дұрыс емес қойылған протездермен зақымдалуы алады. Соңғы уақытта теріге химиялық заттар мен кейбір дәрілік заттардың әсерінен бұл аурудың дамуы жайлы ақпараттар көптеп таратылды. Түсті кинопленканы өндейтін адамдарда лихеноидты реакциялардың болатыны анықталды, себебі олар парафенилендиаминмен жанасады, сонымен қатар тетрациклин (тетрациклинді лихен), ПАСК, алтын препараттары және т.б. қолданатындарда кездеседі. Демек, ауру кейбір жағдайларда әр түрлі дәрілік заттар мен химиялық тітіркендіргіштерге аллергиялық реакция түрінде өтеді. Клиникалық көрінісі. Диаметрі 2-3 мм, түсі қызғылт не қызғылт-көгілдір түсті, беті жылтыр полигональды, жалпақ папулалардан тұратын мономорфты бөртпелермен басталады (68- сурет). Бүйірінен жарық түсіргенде папулалардың жылтырлығы, әсіресе айқын көрінеді. Папулалар қосылып үлкен емес қатпарлар түзеді, олардың беткейінде кішкентай қабыршақтар болады (69-сурет). Папула мен бляшкаларға өсімдік майын жаққанда ұсақ ақшыл нүктелер және мүйізді қабықтан көрінетін өрмекші өрімі түрінде қосылатын сызықтар байқалады (Уикхем симптомы – 70-сурет), ол эпидермистің түйіршікті қабатының қалыңдауына байланысты. Ошақтар кеткеннен кейі тұрақты гиперпигментация қалыптасады. Дерматоз науқасты ұйқысы мен тыныштығынан айыратын қарқынды қышынумен өтеді. Жалпақ қызыл теміреткінің жиі орналасатын жері – иықтың бүккіш беті, білек аймағы, санның ішкі беті мен жіліншіктің жазғыш беті, шап және қолтық асты аймағы, ауыздың кілегей қабаты. Бет, бастың шашты бөлігі, алақанның, табанның терісі көбіне таза болады. Кейде бөрпе сызықтық, «зониформды» түрде аяқ-қол терісінде орналасуы кездеседі. 40. Қызыл жазық теміреткі. Псориазбен ажырату диагнозы. Емдеу. Диагностикасы клиникалық көрінісінен, терінің қышуынан, Кебнер феноменінен тұрады. Ажырату диагнозы псориазбен, папулезді сифилиспен, нейродермитпен, шын көпіршікпен жүргізіледі. Емі. Соматикалық ауруларды анықтау үшін мұқият тексеру жүргізу, әсіресе ауыз кілегейінің шектелген зақымдалуында, қажет. Бірінші кезекте асқазан-ішек жүйесін, науқастың нервті-психикалық теміреткі тыныштандыратын дәрілер беріледі (емдік өсімдіктер сығындысы + гвайфенезин) 1 шай қасықпен күніне 3 рет; гипосенсибилизациялаушы заттар (10% кальций глюконатын бұлшықетке немесе 30% натрий тиосульфаты ерітіндісін көктамырға 10 мл/тәул., курсы 10-15 құю); антигистаминді заттар (лоратадин, эбастин 1 таблеткадан немесе хифенидин немесе клемастин күніне 2-3 таблеткадан). 75-сурет. Қызыл тегіс теміреткі Аурудың емге көнбейтін Кебнер феномені ағымында кортикостероидтарды қолданады (преднизолон 20-30 мг/тәул. артынан азайтамыз) немесе малярияға қарсы препараттар (хлорохин 250 мг-нан тәулігіне 2 рет циклмен 5 күннен 2 күннен үзіп 4-6 апта бойы) немесе ретиноидтар (ацитретин 0,5 мг/(кг*тәул.). Жайылған терілік процессте ПУВА-терапия қолданылады (25-30 сеанс). Сыртқа стероидты жақпамайларды қолданады (бетаметазон, флуокортолон, флуоцинолон ацетониді және т.б.). Веррукозды ошақтарды лейкопластырьмен кілейлеуге болады, одан кейін олар тез сорылып кетеді, әсіресе егер алдынала кортикостероидты жақпамай жағылған болса. Ауыз кілегей қабатының жалпақ қызыл теміреткісімен ауыратын науқасқа ыстық және қатты тағамдарды, ал экссудативті-гиперемиялық және эрозивті-жаралық формаларында ащы және тәтті тағамдарды шектейді. жүктеу/скачать 41.67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|