Модуль «Кіріспе. Табысты кəсіпкердің бизнес-ойлауын жəне дағдыларын дамыту» КƏсіпкердің бизнес-ойлау негіздері «Сіз өзіңізді салыстыру керек жалғыз адам -өткен өміріңіздегі өзіңіз
жүктеу/скачать 220.21 Kb.
|
| Өткізу нарығын талдау. Зерттеу ұйымдарының көмегіне жүгінбестен нарықты қалай дербес талдауға болады? Сіздерге 7 нақты қадам берілген.
Модуль 5. «Маркетинг негіздері» ӨТКІЗУ НАРЫҒЫН ТАЛДАУ Жақсы бизнес-идея-бұл сəттіліктің бір бөлігі ғана. Интернетте сіз бизнес басталмаған ондаған оқиғаларды таба аласыз, өйткені кəсіпкер басында нарықты талдауға назар аудармады. Нарықты зерттеу тек формальдылық емес. Бұл сізге дұрыс шешім қабылдауға мүмкіндік береді, егер мүлде бастамаған дұрыс болса немесе сəттілікке жету мүмкіндігі болса, жоспарларды түзетіңіз. Бұл туралы бүгінгі сабақта сөйлесейік. Зерттеу ұйымдарының көмегіне жүгінбестен нарықты қалай дербес талдауға болады? Біз сіздерге 7 нақты қадамды бөлдік. 1-ҚАДАМ. Өткізу нарығын талдау Нарықтың сыйымдылығын анықтаңыз. Нарық көлемі-белгілі бір аумақта уақыт бірлігіне сатылған тауарлардың нақты саны. Көбінесе бұл 1 жыл. Ол сатылған тауарлар саны – үстелдер, кружкалар немесе сату кезінде алынған ақша саны бойынша заттай түрде көрсетіледі. Бұл нарық көлемінің негізгі көрсеткіштері. Оны қалай бағалау керек. Бар бірнеше тəсілдер. Біріншісі-жабық дереккөздерге, мысалы, мемлекеттік статистика сайтына қараңыз. Арнайы бөлімдер бар. Егер біз сауда туралы айтатын болсақ, онда бұл Қазақстан Республикасындағы Сауда. Біз 2017-2018 жылдардағы соңғы есептерді аламыз. Есептер едəуір үлкейтілген түрде жарияланады. Біз «жиһаз сату» бөлімін табамыз. Орта есеппен онда нақтылау бойынша нақты үстелдерге, бірақ кəсіпкерге бұл талап етіледі түсіну, қандай үстелдер саны сатылды. Жалпы көлемді түсіну керек. Бұл нарықтың қаншалықты үлкен екенін түсіну үшін жеткілікті. Нарықтың сыйымдылығын анықтаудың тағы бір тəсілі – бəсекелестеріңізді талдау. Қараңызшы, олар күніне, айына, жылына қанша сатады? Сатып алушылар көп болған кезде бизнестің маусымдылығы қандай. Бұл нарықтың шекарасын түсінудің бастапқы нүктесі болады. Үшінші əдіс - тұтынуды түсіну. Біз үстел сатып алушылар-бұл кеңсені жалға алатын отбасылар немесе кəсіпкерлер екенін түсінеміз. Біз қаладағы отбасылар мен фирмалардың санын есептейміз, кестелердің орташа жиілігі қандай екенін білеміз, менің ойымша, бұл шамамен 7-8 жыл. Бұл шамамен сандар. Ас үйде, мысалы, 10 жылда бір рет. Нұр-Сұлтанда 250 мың отбасы тұратынын түсіне отырып, біз 250 мыңды 10-ға бөліп, сатылатын асүйлердің санын аламыз. Бұл шартты көрсеткіштер, мұнда принципті түсіну маңызды. Төртінші əдіс бар, ол сəл күрделірек. Бұл тестілеу. Бұл қарапайым орындалады-ОЛХ-да жарнама жасалады, сіз сатқыңыз келетін үстелдің суретін қоюға болады. Сізде бұл кесте əлі болмауы мүмкін, күн сайын келетін қоңыраулар мен жарнамалық көріністердің санын қараңыз. Бұл сұраныстың жанама көрсеткіші болады. 100 қоңыраулардың əрқайсысы 5-ші сатылыммен аяқталатынын біле отырып, сіз белгілі бір суретті ала аласыз. Нарық сыйымдылығын Степногорск қаласындағы шаштараз үлгісінде есептейміз. Шаштараздың мақсатты аудиториясы-3 жастан 80 жасқа дейінгі ерлер мен əйелдер. Біріншісі- тұрғындардың статистикасын табамыз. Мысалы, Степногорскте 47 мың адам тұрады. Олардың ішінде сіздің мақсатты аудиторияңыз – шамамен 35 мың адам. Адамдардың 40% - дан астамы сұлулық салонына жылына бірнеше рет барады. Шамамен 24% - айына бір рет. Одан да жиі – шамамен 8%. Тұрғындар 3 айда орта есеппен 1 рет шаш қиюға барады делік. Қызметтің орташа құны-1000 тг. Енді 35 мың адамды 4 қызметке жəне 1000 теңге бағасына көбейтеміз. Сонда 140 млн теңге. Динамикамен күресу қалады. Қалада 35 шаштараз жұмыс істейді делік, шеберлердің жалпы саны – 105 адам. Енді 140 млн теңгені 105 шеберге бөлеміз, сонда шамамен 1 млн 333 мың теңге болады. Бұл нарық сыйымдылығының көрсеткіші. Сонымен, нарықты талдаудың екінші сатысына көшеміз. 2-ҚАДАМ. Бəсекелестерді талдау. Нарықтағы негізгі ойыншыларды бөліп көрсетіңіз. Олар көп пе? Олардың ассортиментін, бағаларын, сату орындарын, өнім сапасын қараңыз. Бəсекелестердің күшті жəне əлсіз жақтары қандай? Олар өз тауарларын қандай арналар арқылы сатады? Сіздің клиентіңіз, мақсатты аудиторияңыз əрқашан сіз бен басқа біреудің арасынан таңдайды. Əлеуетті жəне бар клиенттердің көз алдында сіз ең жақсы нұсқа болуыңыз керек. Бағасы, сапасы, қызмет көрсету деңгейі, қызмет көрсету жылдамдығы жəне т.б. сəйкес келеді. Бəсекелестерді талдаудың бірнеше жолы бар. Біріншісі-тұтынушылардың сауалнамасы. Мысалы, келесі сұрақтарды қойыңыз: - Біздің қалада қандай шаштараздарды білесіз? - Сіз қандай шаштараз қызметін қолданасыз? - Неге сіз оны таңдадыңыз? Шын мəнінде, бизнесті бастағандар үшін сатып алушыны талдаудың ең жақсы тəсілі – оны тоқтату жəне өнімді қалай жасағаныңызды, не істеп жатқаныңызды, не сатып алғаныңызды, не ұнатқаныңызды немесе ұнатпағаныңызды, өнімді сатып алған кезде не нəрсеге назар аударғаныңызды тікелей сұрау.бізді тапты. Бұл сұрақтар мақсатты аудиторияның портретін қалыптастыруға көмектеседі. Сіздің клиентіңіздің кім екенін, олар үшін не маңызды жəне керісінше маңызды емес екенін түсіну. Мүмкін, ол үшін жеңілдіктер маңызды емес, бірақ қызмет көрсету деңгейі маңызды. Бəсекелестерді талдаудың тағы бір тəсілі – партизандық əдіс. Клиенттің рөлін ойнаңыз жəне бəсекелестеріңізге барыңыз. Бағаларды, ассортиментті, қызметкерлердің клиенттермен қалай қарым-қатынас жасайтынын, қызметті пайдалану қаншалықты ыңғайлы екенін қараңыз. Екі əдісті біріктіріп, соңында бəсекелестердің SWOT талдауын жасаған жөн. Нарықты талдаудағы үшінші қадам-нарықтық жағдайды талдау. 3-ҚАДАМ. Нарықтық жағдайды талдау Сіз нарықтың сапасын бағалауыңыз керек. Сіздің бəсекелестеріңіз сəтті ме? Адамдарға қызметтің бұл түрі қажет пе? Мысалы, үйлерде Интернеттің, кейінірек мобильді интернеттің пайда болуымен Интернет-кафенің бизнесі іс жүзінде жоғалып кетті. Сол сəтте нарық конъюнктурасын есептей алмаған адам өртеніп кетті. Ал қолайлы конъюнктураның мысалы - сіздің бəсекелестеріңіз кеңеюде, өз қызметтерінің сапасын жақсартуда, қызметкерлердің жалақысын көтеруде, тұтынушылар қызметтің осы түрін, нарықты көтеруде. Мысалы, ірі қалаларда шамамен 10 жыл бұрын кофеханалардың ашылуы басталды. Нарық өсіп келеді жəне кофехананы ашқандардың бəрі сəтті болды. 4-ҚАДАМ. Жылжыту жəне сату əдістерін салыстырмалы талдау. Бəсекелестер өз қызметтерін немесе тауарларын қалай жарнамалайды? Мүмкін олар офлайн сатылымға баса назар аударуы мүмкін, ал мақсатты аудитория Instagram-да көбірек отырады. Сіз жарнаманың ең тиімді əдісін тауып, оны пайдалануыңыз керек. Сіз өзіңіздің əлеуетті клиентіңіз орналасқан жерде өзіңіз туралы ақпаратты орналастыруыңыз керек. Мысалы, жүк көліктері темекі шегетін жəне көліктерін жөндейтін тұраққа балалар киімдері туралы ақпаратты орналастыру, бұл, кем дегенде, мағынасы жоқ. 5-ҚАДАМ. Нарықтың барлық ойыншыларын баға сегменттері бойынша бөлу. Баға сегменттерінің 4 түрі бар: - экономика сегменті - орташа баға сегменті - жоғары баға сегменті - премиум сегмент Əр сегменттің өз сатып алушылары жəне өзінің мақсатты аудиториясы, артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді қай сегментте жасайтындығыңызды шешуіңіз керек. Мысалы, экономика сегментінде өнімнің маржасы төмен, бірақ тұтынушылар көп. Өнім сапасы төмен жəне жақсы қызмет көрсетудің қажеті жоқ, өйткені тұтынушы оны күтпейді. Премиум класында жоғары маржа, клиенттер аз жəне қызмет көрсету мен өнім сапасына қойылатын жоғары талаптар бар. Сізге ең тиімді жəне бəсекелестер аз болатын сегментті таңдаңыз. 6–ҚАДАМ. Тұтынушының қанағаттанушылығын бағалау. Тұтынушыға не ұнайтынын жəне не ұнатпайтынын, оның таңдауына қандай факторлар əсер ететінін түсініңіз. Еркін нарықтық тауашаларды жазып, оларды алуға тырысыңыз. Мысалы, сіздің қалаңызда 50 автомобильге қызмет көрсету станциясы бар. Олардың барлығы стандартты. Бірақ кейбір тұтынушылар көліктерін аулада жөндеген кезде ыңғайлы болар еді. Бұл машина сынған кезде де ыңғайлы. Оны шеберге апарудың қажеті жоқ. Сіз бірінші мобильді ТЖО-ны клиентке барып жасай аласыз. Көптеген адамдар бұл идеяны ұнатады. 7–ҚАДАМ. Алдағы 3-5 жылдағы нарық тенденцияларын бағалау. Мысалы, сіз бір жылдан кейін немесе 2 билік сіздің елді мекенді туристік орынға айналдыруды шешкенін немесе қазба жұмыстары кезінде ежелгі жерлеуді тапқанын білдіңіз. Тиісінше, жақын арада туристер мен қажылар ағыны артады. Осы үрдісті бағалай отырып, сіз, ең алдымен, бизнес-идеяны ойлап таба аласыз, екіншіден, өз бизнесіңізді туристерге бағыттай аласыз. Мысалы, сіздің қалаңызда гипермаркет салу жоспарланған кезде кері жағдай болуы мүмкін. Сіз бағалай аласыз ба бəсекелес бағалар бойынша жəне түр-түрі, немесе өзінің орнын табуы қажет. Нарықты талдау-бұл өз бизнесін ашатын əрбір кəсіпкер үшін маңызды кезең. Мұндай зерттеу бизнес-идеяларды əдейі жоғалтудан бас тартуға, ал перспективалы жобалар үшін басқа бизнес мəселелерін шешуге пайдалы ақпарат жинауға мүмкіндік береді: - бизнес стратегиясын əзірлеу. - өнім мен қызметті жетілдіру. - маркетингтік саясатты құру. жүктеу/скачать 220.21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|